Γιατί το ελληνικό χρεοστάσιο τρομάζει τη Μέρκελ

Από τους Financial Times (via Euro2day)

Του Gavyn Davies

Η οικονομική τραγωδία της Ελλάδας έμοιαζε να φτάνει στο τέλος την περασμένη εβδομάδα, με την αποχώρηση των εκπροσώπων της «τρόικα» από την Αθήνα και την απειλή παρακράτησης της επόμενης δόσης. Εάν γινόταν αυτό, μέσα σε ένα μήνα θα εκδηλωνόταν άτακτη χρεοκοπία και αποχώρηση της Ελλάδας από το ευρώ, αν όχι και από την Ε.Ε.

Η Γερμανία φημολογείται ότι μελέτησε τέτοιες ριζικές επιλογές το σαββατοκύριακο. Όταν όμως είδε τη «συνταγή», η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ την εγκατέλειψε, για την ώρα. Χθες υπονόησε ότι θα προτιμούσε μια «ελεγχόμενη» ελληνική χρεοκοπία αντί για μια άμεση, ανεξέλεγκτη. Δυστυχώς, καμία επιλογή δεν είναι ελκυστική.


Το τελευταίο διάστημα η προτιμώμενη γερμανική στρατηγική ήταν να καθυστερήσει το ελληνικό χρεοστάσιο μέχρι να μπορεί να γίνει με βάση τη νέα, «ελεγχόμενη» διαδικασία του 2013. Δύο είναι τα προβλήματα σε αυτή την επιλογή:

● Πρώτον, η Ελλάδα μπορεί να μην ζήσει μέχρι το 2013, αν δεν εγκαταλείψει το πρόγραμμα λιτότητας που της έχει επιβληθεί. Το ΑΕΠ θα διολισθαίνει 7% φέτος, το έλλειμμα θα επιδεινωθεί και το χρέος εκτινάσσεται προς το 200% του ΑΕΠ. Πόσο θα αντέξει η κυβέρνηση ή ο λαός της Ελλάδας πριν φωνάξει «αρκετά!»;

● Δεύτερον, όσο η ελληνική κρίση παραμείνει άλυτη, ο κίνδυνος ντόμινο σε άλλα κράτη και οι επιπτώσεις στις ευρωπαϊκές τράπεζες, θα συνεχίσουν να επιδεινώνονται. Ο κίνδυνος ξαφνικής γενικευμένης χρηματοπιστωτικής κρίσης σε όλη την ευρωζώνη είναι πολύ πραγματικός.

Γι’ αυτό και δεν είναι παράλογο αυτό που φημολογείται, ότι η κυβέρνηση Merkel μελετά εναλλακτικές επιλογές, όπως ένα πρόωρο ελληνικό χρεοστάσιο. Ο κ. Mario Blejer, κεντρικός τραπεζίτης της Αργεντινής μετά το χρεοστάσιο και την υποτίμηση 60% της χώρας το 2002, συνέστησε να κηρύξει η Ελλάδα χρεοστάσιο και μάλιστα «μαζικά». Δεν υπάρχει κανένας λόγος να υπερασπίζεται κάποιος το ανέφικτο, δήλωσε.

Ο ίδιος παρέθεσε την εμπειρία της Αργεντινής, που δείχνει ότι οι χώρες ανακάμπτουν αρκετά γρήγορα από την επώδυνη εμπειρία που φέρνει το χρεοστάσιο και η υποτίμηση.

Είναι άραγε αυτός ο σωστός δρόμος για την Ελλάδα και την ευρωζώνη; Πάντως δεν είναι εύκολος για κανέναν.

Κατ’ αρχήν το χρεοστάσιο και η υποτίμηση είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Αν η Ελλάδα κηρύξει χρεοστάσιο στο κρατικό χρέος, θα υπάρξει άμεση ανάγκη επανακεφαλαιοποίησης των ευρωπαϊκών τραπεζών. Ο Αμερικανός υπουργός Τιμ Γκάιτνερ θεωρεί ότι αυτό είναι τόσο σημαντικό, που θα συμμετάσχει στο έκτακτο Ecofin της Παρασκευής. Η Γερμανία και η Γαλλία αντέχουν τις επανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών τους, όμως άλλες χώρες θα χρειαστούν εξωτερική βοήθεια.

Τι συμβαίνει με την υποτίμηση; Ακόμη και με στάση πληρωμών ομολόγων, η Ελλάδα θα διατηρήσει το έλλειμμα στον προϋπολογισμό και στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και θα χρειάζεται συνέχιση της χρηματοδότησης. Αν δεν έχει βοήθεια από την ευρωζώνη και το ΔΝΤ, η Ελλάδα δεν έχει άλλη επιλογή παρά να φύγει από το ευρώ και να κάνει υποτίμηση.

Για την Ελλάδα οι άμεσες επιπτώσεις εισαγωγής μιας νέας δραχμής θα είναι φοβερά επίπονες για τις τράπεζες, τους καταθέτες και την οικονομία γενικότερα. Πιθανόν όμως να επιλέξει η χώρα αυτόν τον δρόμο γιατί δεν έχει εναλλακτικές λύσεις και γιατί θα έχει την προοπτική μακροπρόθεσμης ανάπτυξης.

Όμως για την ευρωζώνη τα πράγματα θα είναι χειρότερα.

Η έξοδος θα προκαλέσει ανεξέλεγκτο ντόμινο σε άλλα ασθενή μέλη της ευρωζώνης, προκαλώντας ευρεία κατάρρευση του ευρώ. Ο κ. Willem Buiter της Citigroup κατέθεσε το επιχείρημα ότι ο συνακόλουθος τραπεζικός πανικός θα είναι τόσο μεγάλος, που η ευρωζώνη πρέπει να προσπαθήσει να κρατήσει την Ελλάδα στο ευρώ με κάθε κόστος.

Για να γίνει αυτό θα πρέπει να δοθούν κι άλλα κεφάλαια σε ένα κράτος που έχει κηρύξει στάση πληρωμών. Η Ελλάδα θα παραμένει μη ανταγωνιστική εντός του ευρώ και το χρέος της θα διογκώνεται εξαιτίας του ξένου δανεισμού. Η Γερμανία σίγουρα δεν μπορεί να το αντέξει πολιτικά. Και ίσως επιλέξουν τον ίδιο δρόμο κι άλλες προβληματικές χώρες, διογκώνοντας το δίλημμα για την Γερμανία και άλλους πιστωτές.

Με δυο λόγια η επιλογή της πρόωρης στάσης πληρωμών της Ελλάδας μοιάζει γεμάτη προβλήματα, είτε φύγει παράλληλα η χώρα από το ευρώ είτε όχι. Γι’ αυτό και η κα Merkel εμφανίζεται αποφασισμένη να δώσει στους Έλληνες τουλάχιστον μια ακόμη ευκαιρία να «συμμορφωθούν».