Από τους Financial Times (via Euro2day)
Του George Soros*
Οι χρηματοπιστωτικές αγορές ωθούν τον πλανήτη προς ένα νέο Μεγάλο Κραχ με ανυπολόγιστες πολιτικές επιπτώσεις. Οι Αρχές, ειδικά στην Ευρώπη, έχουν χάσει τον έλεγχο της κατάστασης. Πρέπει να επανακτήσουν τον έλεγχο και πρέπει να το κάνουν τώρα. Είναι απαραίτητο να γίνουν τρία αποφασιστικά βήματα:
● Πρώτον, οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης πρέπει να καταλήξουν κατ’ αρχάς σε μια νέα συμφωνία δημιουργίας κοινού υπουργείου Οικονομικών στην ευρωζώνη.
● Εν τω μεταξύ οι μεγάλες τράπεζες πρέπει να τεθούν υπό την καθοδήγηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σε αντάλλαγμα για πρόσκαιρη εγγύηση και μόνιμη επανακεφαλαιοποίηση. Η ΕΚΤ θα καθοδηγήσει τις τράπεζες έτσι ώστε να διατηρήσουν τις πιστωτικές γραμμές τους και τα δάνεια σε κυκλοφορία, ενώ θα παρακολουθεί στενά κινδύνους που τυχόν θα αναλαμβάνουν.
● Τρίτον, η ΕΚΤ θα δώσει τη δυνατότητα σε χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία να επαναχρηματοδοτήσουν προσωρινά το χρέος τους, με πολύ χαμηλό κόστος.
Με αυτά τα βήματα θα ησυχάσουν οι αγορές και η Ευρώπη θα έχει τον απαραίτητο χρόνο για να σχεδιάσει μια στρατηγική ανάπτυξης, χωρίς την οποία δεν μπορούν να επιλυθούν τα προβλήματα χρεών.
Θα πρέπει να γίνει ως εξής: Επειδή θα χρειαστεί πολύς καιρός για να ολοκληρωθεί η εγκαθίδρυση ενός κοινού υπουργείου, στο μεσοδιάστημα θα πρέπει τα κράτη-μέλη να προσφύγουν στην ΕΚΤ για να καλύψει το κενό.
Το European Financial Stabilisation Fund δεν έχει σχηματοποιηθεί ακόμη, αλλά με την τωρινή μορφή του το νέο κοινό ταμείο είναι μόνο πηγή κεφαλαίων, ενώ το πώς θα δαπανηθούν τα κεφάλαια αυτά το αποφασίζουν τα κράτη-μέλη. Θα πρέπει να δημιουργηθεί μια νέα διακυβερνητική υπηρεσία που θα δώσει στο EFSF τη δυνατότητα να συνεργαστεί με την κεντρική τράπεζα της ευρωζώνης.
Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να δώσει την έγκρισή της η γερμανική Βουλή και πιθανόν τα κοινοβούλια των υπόλοιπων κρατών.
Η άμεση ανάγκη είναι να σηκωθούν τα απαραίτητα οχυρωματικά έργα έναντι του κινδύνου μετάδοσης πιθανού ελληνικού χρεοστασίου. Υπάρχουν δύο ευάλωτες ομάδες που πρέπει να προστατευτούν: οι τράπεζες και τα ομόλογα κρατών όπως η Ιταλία και η Ισπανία. Αυτές οι δύο ανάγκες μπορούν να καλυφθούν ως εξής:
● Το EFSF θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί κατ’ αρχάς για την εγγύηση και την επανακεφαλαιοποίηση τραπεζών.
● Οι σημαντικές για το σύστημα τράπεζες θα πρέπει να δεσμευτούν στο EFSF ότι θα υπακούουν στις οδηγίες της ΕΚΤ για όσο ισχύουν οι εγγυήσεις. Οι τράπεζες που θα αρνηθούν δεν θα τεθούν υπό την εγγύηση.
● Η ΕΚΤ θα καθοδηγήσει τις τράπεζες έτσι ώστε να διατηρήσουν τις πιστωτικές γραμμές τους και τα δάνεια σε κυκλοφορία, ενώ θα παρακολουθεί στενά κινδύνους που τυχόν θα αναλαμβάνουν.
Με αυτές τις ρυθμίσεις θα σταματήσει η συγκεντρωτική απομόχλευση, που είναι μία από τις βασικές αιτίες της κρίσης. Με την ολοκλήρωση της επανακεφαλαιοποίησης θα απομακρυνθεί το κίνητρο της απομόχλευσης. Η καθολική εγγύηση στη συνέχεια θα αποσυρθεί.
Για να εκτονωθούν οι πιέσεις στα κρατικά ομόλογα χωρών όπως η Ιταλία, η ΕΚΤ θα πρέπει να μειώσει το προεξοφλητικό επιτόκιο. Στη συνέχεια θα ενθαρρύνει τις χώρες να χρηματοδοτηθούν μόνο με την έκδοση κρατικών ομολόγων και τις τράπεζες να αγοράσουν τα ομόλογα. Οι τράπεζες θα μπορούν να προεξοφλήσουν τα ομόλογα στην ΕΚΤ, αλλά δεν θα το κάνουν εάν κερδίζουν περισσότερα από τα χρεόγραφα παρά από το ρευστό.
Έτσι, η Ιταλία και άλλες χώρες θα μπορέσουν να επαναχρηματοδοτηθούν με επιτόκιο περίπου 1% τον χρόνο κατά τη διάρκεια της περιόδου έκτακτης ανάγκης. Βέβαια, οι εν λόγω χώρες θα πρέπει να εφαρμόσουν αυστηρή πειθαρχία, γιατί σε περίπτωση που ξεπεράσουν τα όρια ο μηχανισμός θα αφαιρεθεί. Ούτε η ΕΚΤ ούτε το EFSF θα αγοράσουν νέα ομόλογα, αφήνοντας τις αγορές να αποφασίσουν τις προμήθειες κινδύνου.
Εάν και εφόσον τα premiums επιστρέψουν σε πιο ομαλά επίπεδα, οι εν λόγω χώρες θα αρχίσουν να εκδίδουν χρεόγραφα μεγαλύτερης διάρκειας.
Με μια τέτοια λύση, η Ελλάδα θα κηρύξει χρεοστάσιο χωρίς να προκαλέσει παγκόσμια κατάρρευση. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να υποχρεωθεί σε χρεοστάσιο.
Εάν η χώρα αντεπεξέλθει στους στόχους της, το EFSF θα μπορεί να γίνει ανάδοχος μιας «εθελοντικής» αναδιάρθρωσης στα, ας πούμε, 50 σεντς στο ευρώ. Το EFSF θα έχει ακόμη αρκετά κεφάλαια για να εγγυηθεί και να επανακεφαλαιοποιήσει τις ευρωπαϊκές τράπεζες και το ΔΝΤ θα αναλάβει την επανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών.
Το πώς θα συμπεριφερθεί η Ελλάδα υπό αυτές τις συνθήκες είναι κάτι που θα το αποφασίσουν οι Έλληνες.
Πιστεύω ότι με αυτά τα μέτρα η πιο κρίσιμη φάση της κρίσης του ευρώ θα λήξει, αφού θα αντιμετωπιστούν οι δύο βασικές πηγές της και θα ησυχάσουν οι αγορές, βλέποντας μια μακροπρόθεσμη λύση στον ορίζοντα.
Η πιο μακροπρόθεσμη λύση θα είναι πιο περίπλοκη, γιατί το καθεστώς που θα επιβάλει η ΕΚΤ δεν θα αφήσει περιθώρια δημοσιονομικής στήριξης και το πρόβλημα των χρεών δεν θα λυθεί χωρίς ανάπτυξη. Το πώς θα δημιουργηθούν βιώσιμοι δημοσιονομικοί κανόνες για το ευρώ θα πρέπει να επιλυθεί στις συνομιλίες για το νέο σύμφωνο.
Υπάρχουν πολλές άλλες προτάσεις ακόμη που συζητούνται πίσω από κλειστές πόρτες. Οι περισσότερες από αυτές προτείνουν να γίνει μόχλευση στο EFSF μετατρέποντάς το σε τράπεζα ή σε ασφαλιστική επιχείρηση ή με τη χρήση special purpose vechicle.
Αν και πρακτικά οποιαδήποτε από αυτές τις λύσεις θα μπορούσε να προκαλέσει παροδική ανακούφιση, η απογοήτευση θα ωθήσει τις αγορές στο χείλος του γκρεμού. Οι αγορές πιθανότατα θα θεωρήσουν τις προτάσεις ανεπαρκείς, ειδικά εάν παραβιάζουν το Άρθρο 123 της συνθήκης του Μάαστριχτ, το οποίο παραμένει ανέπαφο στη δική μου πρόταση.
Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, κάποιες μορφές μόχλευσης θα ήταν χρήσιμες για την επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Η πορεία δράσης που περιγράφεται παραπάνω δεν απαιτεί μόχλευση ή αύξηση του μεγέθους του EFSF, αλλά είναι πιο δραστική γιατί θέτει τις τράπεζες υπό τον ευρωπαϊκό έλεγχο. Πιθανόν βέβαια να προκαλέσει την αντίθεση τόσο των τραπεζών όσο και των εθνικών αρχών. Μόνο η λαϊκή πίεση μπορεί να το κάνει να συμβεί.
* Ο αρθρογράφος είναι πρόεδρος του Soros Fund Management και ιδρυτής των Open Society Foundations
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου