Τα πραγματικά διλήμματα

Από την Καθημερινή

Του Σταύρου Λυγερού

Το νέο προεκλογικό σκηνικό έχει ήδη αρχίσει να στήνεται. Ο Σαμαράς έδωσε το στίγμα του. Επιδιώκει να μετατρέψει τις νέες εκλογές σε σύγκρουση της ευρείας Κεντροδεξιάς με τον ΣΥΡΙΖΑ, τον οποίο εμφανίζει σαν ανεύθυνο και τυχοδιωκτικό. Για να ενισχύσει, μάλιστα, τη θέση του, προσθέτει και το διακύβευμα της παραμονής στην Ευρωζώνη.

Με άλλα λόγια επιχειρεί να εμφανίσει τη Ν.Δ. ως το κόμμα που επιδιώκει να συγκροτήσει ένα μέτωπο ευρωπαϊστών με σκοπό την ανάσχεση της εκλογικής ανόδου τού – κατ’ αυτόν – αντιευρωπαϊκού ΣΥΡΙΖΑ. Στο πλαίσιο αυτό, η Ν.Δ. έχει στρέψει όλα τα πυρά της προς τον Τσίπρα και το κόμμα του.


Η στρατηγική του Σαμαρά φαίνεται να έλκει την έμπνευσή της από τη μετεμφυλιακή διάκριση σε εθνικόφρονες και κομμουνιστές. Αυτή τη φορά δεν είναι οι παραδοσιακοί εθνικόφρονες, αλλά οι νοικοκυραίοι που θέλουν να κρατήσουν την Ελλάδα στην Ευρώπη.


Στην άλλη όχθη δεν είναι οι σοβιετόφιλοι κομμουνιστές, αλλά – όπως το παρουσιάζουν – ένα άθροισμα αριστερών ριζοσπαστών, νεοκομμουνιστών και αριστεριστών, το οποίο πρεσβεύει πολιτικές που οδηγούν σε έξοδο της Ελλάδας.

Εμφανιζόμενος σαν το ανάχωμα στην επέλαση του ΣΥΡΙΖΑ ο Σαμαράς επιδιώκει όχι μόνο να συσπειρώσει τον ευρύτερο δεξιό χώρο (νεοφιλελεύθερους και λαϊκή Δεξιά), αλλά και στο όνομα του ευρωπαϊσμού και του Μνημονίου να δορυφοροποιήσει (και κατ’ επέκταση να περιθωριοποιήσει πολιτικά) το ΠΑΣΟΚ. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ελπίζει ότι θα σταθεροποιήσει την αρχηγική θέση του, η οποία έχει υπονομευθεί.

Μετά τη μετανάστευση ενός μεγάλου τμήματος της λαϊκής Δεξιάς στους Ανεξάρτητους Έλληνες και στη Χρυσή Αυγή, οι σαμαρικοί είναι μειονότητα στη Ν.Δ. Οι νέες εκλογές και ο φόβος που προκαλεί η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ δεν αφήνει προς το παρόν περιθώρια για αμφισβήτηση του Σαμαρά, αλλά είναι σαφές ότι δεν πατάει πια σε σταθερό έδαφος.

Η επιστροφή της Μπακογιάννη μπορεί να εγγράφεται στο πλαίσιο της δεξιάς πανστρατιάς, αλλά προσθέτει ένα μελλοντικό πρόβλημα για τον αρχηγό των «γαλάζιων».

Με τη στάση του ο Βενιζέλος νομιμοποιεί το πολιτικό διακύβευμα που προβάλλει ο Σαμαράς, με αποτέλεσμα να διευκολύνει τη στρατηγική της Ν.Δ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το κλίμα πόλωσης συμπιέζει το ΠΑΣΟΚ και τα μικρά κόμματα προς όφελος της Ν.Δ. και του ΣΥΡΙΖΑ που διεκδικούν την πρωτιά, το πριμ των 50 εδρών και κατ’ επέκταση την εξουσία.

● Η Ν.Δ. θα αλιεύσει ψηφοφόρους από Δράση, ΛΑΟΣ, Δημιουργία Ξανά (εάν τελικώς δεν προσχωρήσουν), Ανεξάρτητους Ελληνες, Χρυσή Αυγή, αλλά και ΠΑΣΟΚ.

● Αντιστοίχως, ο ΣΥΡΙΖΑ θα αλιεύσει ψηφοφόρους από ΔΗΜΑΡ, ΚΚΕ, Οικολόγους, ΑΝΤΑΡΣΥΑ και ΠΑΣΟΚ.

Η καλλιέργεια του φόβου ότι νίκη του Τσίπρα σημαίνει χάος και έξοδο από την Ευρωζώνη ωθεί μία κατηγορία νεοπαγών ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ να παλινδρομήσουν. Από την άλλη, όμως, η κλιμάκωση της προπαγανδιστικής εκστρατείας εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ στρέφει μία άλλη κατηγορία ψηφοφόρων υπέρ του.

Η εκτίμηση του μεγέθους των αντίθετων ροών είναι δύσκολη, αλλά είναι σαφές πως οι δύο πρωταγωνιστές θα βγουν ενισχυμένοι.

Η τρόικα και οι εγχώριες άρχουσες ελίτ αρνούνται να κατανοήσουν ότι η αμφισβήτηση του Μνημονίου δεν θα ανασχεθεί με όρους κοινοβουλευτικούς. Μπορεί να προβάλλεται η διαχωριστική γραμμή Δεξιά - Αριστερά και κυρίως ευρωπαϊστές - αντιευρωπαϊστές, αλλά ο παράγοντας που καθόρισε το εκλογικό αποτέλεσμα είναι η διαχωριστική γραμμή Μνημόνιο - Αντιμνημόνιο.

Η διαχωριστική αυτή γραμμή δεν είναι παραδοσιακά ιδεολογικοπολιτική. Τροφοδοτείται από οικονομικοκοινωνικές αιτίες, από τα ερείπια που συσσωρεύει η εφαρμογή του Μνημονίου. Το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ δεν τετραπλασιάσθηκε, επειδή ξαφνικά οι ψηφοφόροι γοητεύθηκαν από τον Τσίπρα και τις θέσεις του. Εάν κάποιος έλεγε πριν από δύο χρόνια ότι ο Καμμένος θα αποσπάσει 10,5% θα τον θεωρούσαν ονειροπαρμένο.

Οι ψηφοφόροι εγκατέλειψαν ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ., επειδή η ασκούμενη πολιτική καταστρέφει την οικονομία και την κοινωνία. Το εκλογικό αποτέλεσμα είναι η ύστατη κραυγή ενός λαού πριν αυτός στραφεί σε δυναμικές αντιδράσεις, που πιθανότατα θα προκαλέσουν κοινωνική έκρηξη.

Ας υποθέσουμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ και οι Ανεξάρτητοι Έλληνες είχαν συμφωνήσει να κυβερνήσουν με τη Ν.Δ., το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ. Ας υποθέσουμε ακόμα ότι αυτή η κυβέρνηση εξασφάλιζε μια επιμήκυνση κατά ένα χρόνο της εφαρμογής του Μνημονίου. Επειδή, όμως, θα ψήφιζε το νέο Μεσοπρόθεσμο τον Ιούνιο και θα εφάρμοζε τα πρόσθετα επώδυνα μέτρα, θα είχε απονομιμοποιηθεί πολιτικά πριν λήξει το 2012.

Είναι βάσιμη η εκτίμηση ότι τα κυβερνητικά κόμματα που στις 6 Μαΐου είχαν εξασφαλίσει αθροιστικά σχεδόν 70% θα έπεφταν στις δημοσκοπήσεις κάτω από το μισό. Αντιθέτως, τα ποσοστά του ΚΚΕ, της Χρυσής Αυγής και άλλων αντιμνημονιακών κομμάτων θα εκτοξεύονταν. Η τρόικα και οι εγχώριες άρχουσες ελίτ αρνούνται να κατανοήσουν ότι το πρόβλημα δεν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά το Μνημόνιο.