Το ραγιάδικο άλλοθί μας

Από την Καθημερινή

Tου Κώστα Λεονταρίδη

Γράφονται πολλά τελευταίως για το τεμνόμενο έλλειμμα ικανότητας Ευρωπαίων ηγετών, ως επιπρόσθετο στοιχείο των αναταράξεων που βιώνει η Γηραιά Ήπειρος και της επιδημικής ανασφάλειας που βασανίζει τους πολίτες.

Μια επιδερμική παρατήρηση που επιβεβαιώνεται διαχρονικά από τα γεγονότα: όπως οι ταπεινοί άνθρωποι, έτσι κι αυτοί που αποφασίζουν για τις τύχες μας, δείχνουν αληθινό χαρακτήρα στα δύσκολα, στις προκλήσεις, στις θύελλες. Στις νηνεμίες, τα πανιά όλων, σε βαλτότοπους και ωκεανούς, φουσκώνουν με λόγια παχιά.


Μια άλλη παράμετρος που παραμένει ισχυρή, παρά τη γνώση που μας προσφέρει για τα δημόσια πρόσωπα η διάχυτη πληροφόρηση, η παραφιλολογία, τα πεπραγμένα τους: εξωραΐζουμε το ειδικό τους βάρος από τη λάμψη του αξιώματος, τις οικογενειακές ρίζες, τη φραστική τους γενναιοδωρία, την κομματική αφοσίωση, το πλούσιο – αλλά αγαλβάνιστο στην πράξη – βιογραφικό τους.


Είναι εξ ορισμού μετέωρη η ερώτηση ποιο θα ήταν σήμερα το μέλλον της Ευρώπης εάν την ηγετική της ομάδα απάρτιζαν πολιτικοί του διαμετρήματος Μιτεράν, Θάτσερ, Σμιτ, Κολ, Κωνσταντίνου Καραμανλή κ.ά. Με την ίδια λογική, πηγαίνοντας ακόμα πιο πίσω, οφείλουμε να σκοντάψουμε σε έναν από τους πλέον πολυσύνθετους πρωταγωνιστές του 20ού αιώνα.

Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, εάν ζούσε σήμερα, σε καιρό ειρήνης, πιθανόν να στοιχιζόταν στα μάτια της κοινής γνώμης μαζί με τον Μπερλουσκόνι. Δίπλα στον αδολέσχη Ιταλό, θα διαπομπευόταν αγοραία, όχι με πολιτικούς όρους, ο συνεπέστατος πότης, μανιώδης καπνιστής και καταθλιπτικός Βρετανός ηγέτης.

Κάποτε γινόταν αγενής. «Είστε άσχημη» είπε σε μια βουλευτίνα των Εργατικών. «Και εσείς μεθυσμένος» του απάντησε, προφανώς με το δίκιο της η ίδια. «Ναι, αλλά εγώ αύριο θα είμαι ξεμέθυστος» ανταπάντησε ο (κατόπιν) σερ Ουίνστον, που έβλεπε μπροστά, με έναν αφοπλιστικό πραγματισμό.

«Η ιστορία θα είναι καλή μαζί μου γιατί σκοπεύω να τη γράψω» είχε πει. Επιβεβαιώθηκε το 1953 όταν του απονεμήθηκε το Νομπέλ Λογοτεχνίας για τη συγγραφή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο είρων «πατέρας της νίκης», θέλησε να παρηγορήσει και να σαρκάσει – εκ του ασφαλούς... – τους μετέπειτα απανταχού συναδέλφους του που θα αποδεικνύονταν κατώτεροι των περιστάσεων: «Πολιτική είναι η ικανότητα να παρουσιάζεις σήμερα τι θα γίνει αύριο και να εξηγείς αύριο γιατί δεν έγινε» είπε.

Όπως αντιλαμβανόμαστε σήμερα, κι αυτό προϋποθέτει ικανότητες. Οι φαντασιακές περιδινίσεις μας στην Ιστορία, φιλοτεχνώντας πρόσωπα, με όχημα το «εάν», είναι καλές για να περνά η ώρα στο καφενείο των ψηφοφόρων. Στο ραγιάδικο άλλοθί μας – «αυτούς έχουμε αυτούς ψηφίζουμε» – ο φιλόσοφος - διανοητής Στέλιος Ράμφος τετραγωνίζει το αυτονόητο: τα ίδια μυαλά, με τις ίδιες σκέψεις, που δημιούργησαν την κρίση, δεν μπορούν να σε βγάλουν απ’ αυτήν.

Ωστόσο οι Έλληνες συγχωρούν σαν ήρωες, θα συμπλήρωνε ο φλεγματικός σερ Ουίνστον.