Χαμένοι στα μάτια δικών μας και ξένων

Από το Βλέμμα

Του Νίκου Ξυδάκη

Aθενς, Σύνταγκμα, Τσίπρα... Ο ρεσεψιονίστ στο νεοϋορκέζικο ξενοδοχείο είναι ενημερωμένος για τα ελληνικά πράγματα, ακόμη και για τις εκλογές, διαβάζει «Νιου Γιορκ Τάιμς». Μιλάει με βαριά προφορά, είναι Ισραηλινός και μας θυμίζει ότι στην πατρίδα του τρελαίνονται για ελληνική μουσική.

Στο εστιατόριο Four Seasons ο Ιταλός μετρ αστειεύεται παρομοίως: Πληρώνετε με ευρώ, με δολάρια, με δραχμές; Όλοι φέρονται φιλικά, παρά τον σκωπτικό τόνο, εντούτοις διαπιστώνουμε μια ρωγμή στη φιλελληνική στάση.


Ο συνδαιτυμόνας μου, βαθύς γνώστης της αμερικανικής πραγματικότητας, σπεύδει να μου εξηγήσει: Έχει γίνει μεγάλη ζημιά στη φήμη της χώρας, όλοι μένουν σε μια πρώτη ανάγνωση, στο πάθημα της Ελλάδας, δεν κοιτούν τι υποφέρουν οι άλλοι Ευρωπαίοι, Πορτογάλοι, Ιρλανδοί, Ισπανοί· αναπαράγουν το αφήγημα ότι η Ελλάδα έπεσε πρώτη και παρέσυρε τους άλλους· στους πελάτες του, που χάνουν χρήματα εξαιτίας της κρίσης, ο κάθε τραπεζίτης ή κερδοσκόπος για να ξεφύγει απαντάει: Φταίει η Ελλάδα...

Ακόμη και οι φιλοπάτριδες ομογενείς δεν κατανοούν ακριβώς τι συμβαίνει στην Ελλάδα. Τους λείπει η εν τω βάθει ενημέρωση για την καταστροφή των μεσοστρωμάτων και την αναδυόμενη ανθρωπιστική κρίση, νομίζουν ότι το πρόβλημα της χώρας είναι κατά βάσιν διαχειριστικό.

Είναι θυμωμένοι για την αδράνεια και τον συβαριτισμό που επέδειξαν οι Ελλαδίτες αδελφοί, αδυνατούν να χωρέσουν αυτό το λάιφσταϊλ στη σκληρή αμερικανική εργασιακή ηθική τους, παρ’ όλ’ αυτά επιθυμούν να βοηθήσουν με κάθε τρόπο, η φιλοπατρία τους είναι ανιδιοτελής και φλογερή.

Θυμούνται όμως ότι διάφοροι υπουργοί έφταναν στη Νέα Υόρκη και αλλού, κατέλυαν σε υπερπολυτελή ξενοδοχεία, μοίραζαν λόγια και υποσχέσεις και δεν προχωρούσαν καμία συμφωνία σε πρακτικό επίπεδο.

Απόντος οποιουδήποτε εθνικού σχεδιασμού και πλαισίου υποδοχής, καμία επένδυση δεν προχώρησε, πολλώ μάλλον το περίφημο ομόλογο της Διασποράς, σαν τα ομόλογα που εξέδιδε τακτικά το Ισραήλ τη δεκαετία του ’50. Αντ’ αυτών η Ελλάδα ετέθη άρον άρον στον Μηχανισμό Στήριξης και απώλεσε τη δυνατότητα κάθε άλλης χρηματοδότησης.

Το σκώμμα των ξένων και ο θυμός ή η δυσπιστία των Ελλήνων της Διασποράς δείχνουν το μέγεθος της σοβαρότερης ίσως απώλειας, της απώλειας του συμβολικού κεφαλαίου. Η Ελλάδα κέρδισε την αμέριστη εκτίμηση της διεθνούς κοινής γνώμης με το Όχι του 1940 και την Αντίσταση εναντίον των κατοχικών δυνάμεων. Η δικτατορία του ’67 δεν χρεώθηκε στον ελληνικό λαό, αντιθέτως τροφοδότησε αισθήματα συμπαράστασης και συμπάθειας, και στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ.

Η πτώση του 2010, όμως, στα μάτια των ξένων είναι ανεξήγητη, γεννά δυσπιστία· αποσυνδέεται από τη γενικότερη διεθνή κρίση και την ασθένεια της Ευρωζώνης· ακόμη και οι καλόπιστοι υποκύπτουν στα στερεότυπα του οκνηρού και διεφθαρμένου Έλληνα.

Γιατί; Διότι φταίξαμε κι εμείς. Όχι μόνο διότι δεν υπερασπιστήκαμε τα όποια δίκια μας, αλλά διότι φανήκαμε ανίκανοι να καταρτίσουμε ένα εθνικό σχέδιο σωτηρίας λυσιτελές και εφικτό, να το διαπραγματευθούμε, να το επιβάλουμε και να το τηρήσουμε με συνέπεια προς όφελος του ελληνικού λαού πρωτίστως.

Η πολύπλευρη κρίση βρήκε την Ελλάδα χωρίς ηγεσία, χωρίς διανοητικό και ψυχικό απόθεμα, χωρίς σπονδυλική στήλη, και την τσακίζει. Η ήττα είναι πολιτική.