Οι πασάδες βγάζουν νύχια...

Από Το Ποντίκι 14.6.2012

Το οικονομικό χάλι της χώ­ρας, η κρίση που διαλύει την κοινωνία και τινάζει στον αέ­ρα το πολιτικό της σύστημα, δημιουργεί, εκτός των άλλων, και μεγάλους πειρασμούς για διευθετήσεις στα χρονίζοντα ελληνοτουρκικά... ζητήματα. Άλλωστε η πιο κατάλληλη ευκαιρία να «ξαπλώσεις» έναν αντίπαλο είναι η στιγμή που εκείνος βρίσκεται γονατισμένος.

Ίσως έχει διαφύγει την προσοχή μας, αλλά η τουρκική κυβέρνηση εκμεταλλεύεται ήδη την αδυναμία και την πολιτική αστάθεια της χώρας. Η Άγκυρα με λόγια (δηλώσεις Ερντογάν) και πράξεις (παραχώρηση οι­κοπέδων για πετρελαϊκές έρευνες εντός της ελληνικής ΑΟΖ στο Καστε­λόριζο, αεροναυτικές ασκήσεις στην ίδια περιοχή και τη Ζουράφα στο Βό­ρειο Αιγαίο) κλιμακώνει την επίδειξη δύναμης.

Η κατάσταση, μάλιστα, γίνεται ακόμη πιο επικίνδυνη καθώς την ίδια στιγμή εμφανίζονται οι ΗΠΑ να ανη­συχούν για ενδεχόμενο τουρκικό «ντου» και να προτείνουν «τριμερείς – Ελλάδα, ΗΠΑ, Τουρκία – επαφές», προκειμένου να παίξουν τον επιδιαιτητικό τους ρόλο και να οδηγήσουν τα πράγματα εκεί όπου ακριβώς επι­θυμούν.

Όλα αυτά οδηγούν το μυαλό – στην περίπτωση που διατηρεί έστω και ίχνη ιστορικής μνήμης – και του πιο καλοπροαίρετου σε άλλες εποχές: σε αυτές της «έντιμης» αμερικανικής διαμεσολάβησης ύστερα από κατα­στροφές (Κύπρος) και ατυχείς περι­πέτειες, αν όχι ήττες (Ίμια). Πρόκειται για το είδος της διαμεσολάβησης την οποία η Ελλάδα πληρώνει πολιτικά (πολύπλευρα) και οικονομικά (πανά­κριβα)...

Χάθηκαν στη σκόνη

Και επειδή τα παραπάνω σε κάποι­ους ακούγονται ίσως ακατανόητα και κινδυνολογικά, ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά σε γεγονότα του τελευταίου διμήνου, τα οποία χάθη­καν στην προεκλογική σκόνη χωρίς να αποσπάσουν έστω μια στιγμή την προσοχή της... υψηλότατου επιπέδου πολιτικής «συζήτησης» των ημερών. Μέσα σε αυτό το δίμηνο, λοιπόν, εί­χαμε:

♦ Δηλώσεις ενός «τσαμπουκαλεμένου» Ερντογάν (περί χρεοκοπημέ­νων Ελλήνων που πουλάνε τα νησιά τους για να επιβιώσουν).

♦ Έκθεση του Council on Foreign Relations (CFR) – με επικεφαλής την Ολμπράιτ και αρωγό την ΥΠΕΞ Χίλαρι Κλίντον – για τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Η έκθεση, ανάμεσα στα άλλα, υποτίθεται ότι προτρέπει την Τουρκία να αποφύγει οποιαδήποτε ενέργεια αποσκοπεί στην εκμετάλ­λευση της πρωτοφανούς πολιτικής και οικονομικής κρίσης που μαστίζει την Ελλάδα.

♦ Μεγάλη αεροναυτική τουρκική άσκηση (με τη συμμετοχή αεροσκα­φών από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιρά­τα) στο Βόρειο Αιγαίο (περιοχή Ζουράφα ή Λαδοξέρα) και στην Ανατο­λική Μεσόγειο ανάμεσα σε Ρόδο και Καστελόριζο. Πρόκειται για περιοχές με πιθανά ενεργειακά αποθέματα, εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας / ΑΟΖ, τις οποίες η Τουρκία αμφισβη­τεί ή ήδη έχει μετατρέψει σε γκρίζες ζώνες.

Πιέσεις

Έχοντας κατά νου τη διαρκή τουρ­κική αεροναυτική παρουσία με κλιμακούμενη ποιοτική ένταση από το 2005 σε κρίσιμες περιοχές του Αιγαί­ου, η οποία εκδηλώνεται είτε με την επίδειξη σημαίας ακόμη και έξω από το Σούνιο και τις πτήσεις των τουρκι­κών μαχητικών στην «γκρίζα», κατά την Άγκυρα, περιοχή των Δωδεκανή­σων, θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι από τα μέσα του φετινού Απριλί­ου η Τουρκία επέλεξε να αναβαθμί­σει και εντείνει την πίεση προς την Ελλάδα.

Ήταν ακριβώς η εποχή τη πρώτης προεκλογικής περιόδου και της διαφαινόμενης πολιτικής αστάθειας στη χώρα. Τότε, λοιπόν, όπως θα ενθυμούνται οι συστηματικοί αναγνώστες του, το «Π» (3.5.2012) είχε κάνει λόγο για «Το τέλος των ψευδαισθήσε­ων» και στο ρεπορτάζ του σημείωνε:

«Οι έρευνες που ανακοίνωσε την περασμένη Παρασκευή (τελευταία βδομάδα Απρίλη) ότι θα πραγματο­ποιήσει η Τουρκία σε περιοχές εντός της ελληνικής ΑΟΖ νότια της Ρόδου και του Καστελόριζου και οι χάρτες των εν λόγω περιοχών που δημοσιεύ­τηκαν στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως διαλύουν τις όποιες ψευδαισθήσεις για την πολιτική τής ελληνοτουρκικής προσέγγισης.

Με την κίνηση αυτή η Άγκυρα επα­νέφερε στο προσκήνιο το πακέτο των πάγιων τουρκικών αμφισβητήσεων επί της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, οι οποίες έχουν ξεκινήσει από το Βό­ρειο Αιγαίο (1973), συνεχίστηκαν στα Δωδεκάνησα (κρίση των Ιμίων, 1996) και επεκτείνονται σήμερα – σε μια περίοδο καταφανούς ελληνικής αδυναμίας – εις βάρος της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) στην Ανατολική Μεσόγειο.

Κάπως έτσι επανερχόμαστε στην οδυνηρή πραγματικότητα των ελληνοτουρκικών σχέσεων, οι οποίες χα­ρακτηρίζονται από τις αμφισβητή­σεις επί της ελληνικής κυριαρχίας και όχι από την άσκοπη – όπως αποδει­κνύεται – επικοινωνιακή διαχείρισή της με τη δημιουργία μιας τεχνητής ατμόσφαιρας προσέγγισης και φιλί­ας».

Όπως γράφαμε και τότε, «οι χάρ­τες που δημοσίευσε η τουρκική Εφη­μερίδα της Κυβερνήσεως περιγρά­φουν επακριβώς τις τουρκικές διεκ­δικήσεις οικοπέδων τόσο της ελλη­νικής όσο και της κυπριακής ΑΟΖ. Οι εν λόγω αποφάσεις ελήφθησαν στις 16 Μαρτίου 2012 από το τουρκικό Υπουργικό Συμβούλιο και με τη δημοσίευσή τους στην Εφημερίδα της Κυ­βερνήσεως έλαβαν τη μορφή νόμου του τουρκικού κράτους».

Δύο επισημάνσεις

Σε εκείνο το ρεπορτάζ του «Π» υπήρχαν δύο «κρίσιμες επισημάν­σεις», τις οποίες καλό είναι να επα­ναλάβουμε:

1. Αυτές οι τουρκικές αποφάσεις που διατυπώνονται με κάθε επι­σημότητα στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως λαμβάνονται σε μια στιγμή κατά την οποία στην Ελλά­δα κορυφώνεται η κρίση με τη διάλυ­ση - αναδιάταξη στο πολιτικό σκηνικό της χώρας, την οικονομία κατεστραμ­μένη και την κοινωνία σε κατάσταση σοκ.

2. Τον Νοέμβριο του 1973, δυο βδομάδες πριν από την εξέγερ­ση του Πολυτεχνείου, σε μια επίσης ασταθή περίοδο για την ελληνική πο­λιτική - οικονομική - κοινωνική πραγ­ματικότητα, στην τουρκική Εφημερί­δα της Κυβερνήσεως δημοσιεύτηκαν θαλάσσια οικόπεδα στα βορειοδυτι­κά της Μυτιλήνης, τα οποία παραχω­ρήθηκαν (όπως και αυτά που σήμερα ορίζονται νότια της Ρόδου και του Κα­στελόριζου) για έρευνες στην τουρ­κική ανώνυμη εταιρεία πετρελαίου ΤΡΑΟ.

Αυτή η δημοσίευση (1973) θεωρεί­ται η απαρχή των ελληνοτουρκικών «τριβών», οι οποίες οδήγησαν τις δυο χώρες στο χείλος του πολέμου τρεις φορές (1974, 1987, 1996), σε μια κούρσα εξοπλισμών με βαρύτατες οικονομικές συνέπειες και το Αιγαίο υπό αυστηρή αμερικανική στρατιωτι­κή (ΝΑΤΟ) εποπτεία.

Βήμα προς βήμα

Η Άγκυρα, αφού μέσα στον Απρίλιο πραγματοποίησε το πρώτο βήμα στην κλιμάκωση της έντασης με τη δημο­σίευση των χαρτών των θαλάσσιων περιοχών εντός της ελληνικής ΑΟΖ στο Καστελόριζο, προχώρησε και στο δεύτερο: την πραγματοποίηση αερο­ναυτικών ασκήσεων στις ίδιες ευαί­σθητες περιοχές.

Δηλαδή νότια, στην περιοχή της ΑΟΖ του Καστελόριζου, την οποία ήδη έχει ανακοινώσει ότι παραχωρεί για έρευνες δημοσιεύοντας τους χάρτες στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, και βόρεια, στην περιοχή της βραχονησίδας Ζουράφας, την οποία έχει ήδη εγγράψει στον κατάλογο των αμφισβητούμενων νησιών - νησίδων από την εποχή της κρίσης των Ιμίων.

Είναι, νομίζουμε, προφανής η τουρ­κική προσπάθεια εκμετάλλευσης της ελληνικής οικονομικής - πολιτικής αδυναμίας και εσωτερικής αστάθειας προκειμένου να προχωρήσει ένα ακό­μη βήμα στον στρατηγικό σχεδιασμό της: την αναθεώρηση των Συνθηκών που ορίζουν τα σύνορα των δύο χω­ρών.

Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι οι τουρκικές ασκήσεις σχεδιάστηκαν και πραγματοποιήθηκαν με τρόπο ο οποί­ος υπενθυμίζει τις τουρκικές διεκδικήσεις σε όλο το μήκος των ελληνοτουρκικών θαλάσσιων συνόρων. Από το Βόρειο Αιγαίο (Ζουράφα) μέχρι τα Δωδεκάνησα (Ρόδο) και την Ανατολι­κή Μεσόγειο (Καστελόριζο).

Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ που χά­θηκαν στην ελληνική προεκλογική οδυνηρή πραγματικότητα, οι τουρ­κικές ασκήσεις, οι οποίες συνοδεύτηκαν από σωρεία παραβιάσεων του Εθνικού Εναέριου Χώρου, έγιναν το διάστημα 4-8 Ιουνίου με τη συμμετο­χή μαχητικών της τουρκικής Πολεμι­κής Αεροπορίας (ΤΗΚ), σε συνεκπαίδευση με την Αεροπορία των Ηνωμέ­νων Αραβικών Εμιράτων.

Τη μία μόνο μέρα της άσκησης (7 Ιουνίου) 12 σχηματισμοί, αποτελού­μενοι από 28 μαχητικά και 2 ελικό­πτερα, εκ των οποίων τα 6 οπλισμέ­να, πραγματοποίησαν 14 παραβάσεις των κανόνων εναέριας κυκλοφορίας και 9 παραβιάσεις του Εθνικού Εναέ­ριου Χώρου. Η τουρκική δραστηριότη­τα εξελίχθηκε στο Βόρειο Αιγαίο και νοτιοανατολικά της Ρόδου.

Σύμφωνα με ανακοίνωση της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορί­ας, η διμερής άσκηση αφορά την εκπαίδευση σε προσβολή στόχων επιφανείας (Anti Surface Forces Air Operations: ΑSFAO) με τη συμμετο­χή 3 πλοίων του τουρκικού Πολε­μικού Ναυτικού, 4 αεροσκαφών F-16 και F-4E/2020 της ΤΗΚ και 6 αεροσκαφών Mirage 2000-9 της Αε­ροπορίας των ΗΑΕ. Τα αεροσκάφη των ΗΑΕ σταθμεύουν στην αεροπορι­κή βάση Ικονίου.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι:

♦ Πρώτον, οι τουρκικές διεκδικήσεις στο Βόρειο Αιγαίο και τη Μεσόγειο προβάλλονται επί περιοχών οι οποί­ες συντηρούν υψηλές ενεργειακές προσδοκίες.

♦ Δεύτερον, η τουρκική τακτική έχει καταφέρει να μετατρέψει τις περιο­χές στο Βόρειο Αιγαίο σε απαγορευ­μένες ζώνες ως προς την έρευνα και εκμετάλλευση. Συνέπεια αυτού του γεγονότος είναι ότι η Ελλάδα απαγορεύεται να πραγματοποιήσει έρευνες για πετρέλαιο ακόμη και 7 μίλια έξω από τις ακτές, για... παράδειγμα, της Θάσου!

♦ Τρίτον, όλη αυτή η γκρίζα κατάστα­ση, από το 1973 που ξεκίνησε, με τις εντάσεις (1987) και τις κρίσεις (1996, Ίμια), βρίσκεται υπό αυστηρό ΝΑΤΟϊκό, δηλαδή αμερικανικό, έλεγχο και εποπτεία.

Αμερικανικός έλεγχος

Η εμφάνιση της Ουάσιγκτον μέσα σε αυτό το ελληνοτουρ­κικό σκηνικό της τρέχουσας υπολανθάνουσας έντασης ήταν αναμενόμενη. Άλλωστε οι «διαφιλονικούμενες» περιοχές, δηλαδή οι περιοχές της ελληνικής ΑΟΖ που διεκδικεί η Τουρ­κία, βρίσκονται έτσι κι αλλιώς υπό την αμερικανοΝΑΤΟϊκή επιτήρηση - διοίκηση.

Γι' αυτό θα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη σημασία στον τρόπο με τον οποίο εκδηλώθηκε μια πρώτη αμερικανική «πατρική» συμβουλή προς την Τουρκία να μην διανοηθεί κάποια στρατιωτικού τύπου κίνηση εις βάρος της Ελλάδας. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι κάποια σημεία της εμπιστευτι­κής έκθεσης του «Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων» (Council on Foreign Relations - CFR) των ΗΠΑ ήρθαν στη δημοσιότη­τα όταν:

1. Ο... αψύς Ερντογάν καταφέρθηκε άκρως υποτιμητικά για την Ελλάδα προσπαθώντας (ας τον... πιστέψουμε) να δικαιο­λογήσει τη δική του οικονομική πολιτική.

Όταν η επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Χίλαρι Κλίντον πήγε στην Κωνσταντινούπολη για να συμμετάσχει στην έκτακτη σύνοδο για τη Συρία. Εκεί, σύμφωνα με το ρεπορ­τάζ των τουρκικών εφημερίδων, η Αμερικανίδα ΥΠΕΞ συζή­τησε με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου για τις εξελίξεις στα Βαλκάνια, την Κύπρο και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Στο πλαίσιο αυτής της επίσκεψης η Κλίντον έφθασε στη γειτονική χώρα κατάλληλα ενημερωμένη και προετοιμασμέ­νη για να αποστείλει τα μηνύματα της Ουάσιγκτον στην Άγκυ­ρα αλλά και την Αθήνα, όπως αυτά συνοψίζονται στην έκθε­ση του CFR.

Κάπως έτσι πληροφορηθήκαμε με τις διαρροές στον Τύπο ότι αυτό που είπε η Κλίντον στους Τούρκους είναι πως η Ελλά­δα διάγει «μια πολιτική και οικονομική κρίση χωρίς προηγούμενο και δεν αποτελεί καμία απειλή για την Τουρκία». Επι­πλέον οι συντάκτες της έκθεσης εισηγούνται προς την ηγε­σία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ να αναλάβει πρωτοβουλίες ώστε να αποφύγει η Τουρκία οποιαδήποτε αναθεωρητική ενέρ­γεια έναντι της Ελλάδας.

Το Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων των ΗΠΑ εισηγείται στην Κλίντον να αναλάβει τη συγκρότηση τριμερούς συντονι­στικής επιτροπής με τη συμμετοχή στρατιωτικών (trilateral military contact group ).

Στην επιτροπή αυτή θα μπορούν να συμμετάσχουν επι­τελείς που υπηρετούν στο Ναυτικό και την Αεροπορία των ΗΠΑ, της Ελλάδας και της Τουρκίας. Στους αντικειμενικούς σκοπούς αυτής της πρωτοβουλίας επισημαίνεται η ανάγκη αποφυγής αποσταθεροποιητικών ενεργειών εκ μέρους του τουρκικού πολιτικοστρατιωτικού κατεστημένου στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η ουσία

Η πρώτη εντύπωση που δημιουργεί η αμερικανική παρέμ­βαση είναι αυτή της προστασίας των ελληνικών συμφερό­ντων, σε μια στιγμή μάλιστα καταφανούς αδυναμίας.

Ωστόσο, η ουσία της αμερικανικής παρέμβασης αποτελεί μια άκρως ηχηρή υπενθύμιση προς πάσα κατεύθυνση ότι τί­ποτε δεν μπορεί να συμβεί στην περιοχή ερήμην της. Η Ου­άσιγκτον, με άλλα λόγια, υπενθυμίζει προς κάθε ενδιαφερό­μενο ότι η περιοχή βρίσκεται υπό αμερικανική (ΝΑΤΟ) διοίκη­ση και ως εκ τούτου η οποιαδήποτε συμφωνία - διευθέτηση στην περιοχή θα εξελιχθεί υπό την αιγίδα της.

Γι' αυτό το παιχνίδι στην περιοχή, το οποίο εξελίσσεται εδώ και δεκαετίες, και τον αμερικανικό έλεγχο των «συμμάχων» Ελλάδας - Τουρκίας, αμέσως μετά τις εκλογές οι εκδόσεις «Το Ποντίκι» θα παρουσιάσουν ένα βιβλίο για την «Απόρρη­τη Ιστορία του Αιγαίου», όπως είναι γραμμένη «από αμερικα­νικές πένες...».