Ο Ράπανος ρίχνει το πρώτο ντόμινο για τις τράπεζες

Από topontiki.gr

Του Αλέξανδρου Μερκούριου

Με τον μετριοπαθή και διακομματικό τραπεζίτη - οικονομολόγο Βασίλη Ράπανο στη θέση του υπουργού Οικονομικών της χώρας, αρχίζει τον ντόμινο των εξελίξεων στο τραπεζικό σύστημα. Για τον ίδιο τον νέο υπουργό, το βήμα από τη θέση του προέδρου του ισχυρότερου τραπεζικού σχήματος της χώρας μέχρι τον υπουργικό θώκο μπορεί να μην φαίνεται μεγάλο. Πλην όμως έχει τεράστια σημασία.

Και ο λόγος δεν είναι τόσο η προσωπική του διαδρομή από την Ομόνοια μέχρι την πλατεία Συντάγματος, όσο το ποια δεδομένα αλλάζουν, ιδιαίτερα καθώς οι ανατροπές στο τραπεζικό σύστημα βρίσκονταν απλά... εν αναμονή του σχηματισμού κυβέρνησης.


Έτσι, μπορεί οι εξελίξεις στο Eurogroup να παίρνουν τις ώρες αυτές τα φώτα της δημοσιότητας, αλλά πίσω από τους προβολείς, και από τις αμέσως επόμενες ημέρες θα ξεκινήσουν οι διεργασίες που θα αλλάξουν πολλά στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Και για τον λόγο αυτό η επιλογή Ράπανου, δείχνει εκ πρώτης όψεως ότι ήταν μια καλή επιλογή –από τις λίγες του Αντώνη Σαμαρά. Ας δούμε λοιπόν το τι αλλάζει:

1. Αλλάζει η θέση την οποία αφήνει ο κ. Ράπανος. Η θέση του προέδρου της ΕΤΕ θα πρέπει να καλυφθεί. Και αυτό θα είναι ένα κομβικό σημείο για όλες τις κρατικές και ιδιωτικές τράπεζες, μια και η συγκεκριμένη θέση είναι αυτή του ισχυρότερου τραπεζίτη της χώρας. Θα τοποθετήσει η νέα κυβέρνηση, ένα άλλο πρόσωπο στη θέση του προέδρου, ή θα δώσει στον διευθύνοντα σύμβουλο Απόστολο Ταμβακάκη και αυτό το αξίωμα. Ή μήπως θα αλλάξει όλο το σχήμα;

Τα στοιχήματα δίνουν και παίρνουν, μια και ο κ. Ταμβακάκης διατηρεί καλές σχέσεις με το ΠΑΣΟΚ που στηρίζει την κυβέρνηση, ενώ ο ίδιος έχει ρίξει κάποια προγεφυρώματα στο περιβάλλον Σαμαρά. Και βέβαια έχει την διακριτική υποστήριξη του ισχυρού επιχειρηματικού ομίλου που τον ανέδειξε (Eurobank, οικογένεια Λάτση). Το εάν αυτά τα «εφόδια» μαζί με τα πεπραγμένα της θητείας του, αρκούν, θα αποδεδειχθεί περίπου σε μια εβδομάδα.

Ο ίδιος πάντως ο Ταμβακάκης άρχισε από χθες να δείχνει περισσότερο έργο ανακοινώνοντας την επικείμενη πώληση του Αστέρα Βουλιαγμένης. Κριτήριο, για την τελική απόφαση θα είναι και οι ισορροπίες μεταξύ των στελεχών που θα θέλει να κρατήσει ο Αντώνης Σαμαράς, αλλά και η γνώμη του νέου υπουργού, με τον οποίο συνεργαζόταν στενά μέχρι λίγες ώρες νωρίτερα ο διευθύνων της ΕΤΕ.

Από το παζλ, δεν θα πρέπει να ξεφεύγει ότι εδώ και ημέρες για τη θέση του προέδρου της ΕΤΕ ακούγεται το όνομα του Α. Τουρκολιά.

2. Η αλλαγή στο τιμόνι της Εθνικής, εάν σημειωθεί, θα είναι και ο προπομπός για τις αλλαγές των διοικήσεων στις κρατικές τράπεζες, που βρίσκονται ούτως ή άλλως σε πορεία εξελίξεων στο πλαίσιο των διαδικασιών για την ανακεφαλαιοποίησή τους. Η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να καθορίσει τον τρόπο με τον οποίο θα ολοκληρωθεί η διαδικασία αυτή.

Ως προς αυτό, η Νέα Δημοκρατία έχει εκπεφρασμένη θέση κατά της κρατικοποίησης των τραπεζών, ενώ και ο νέος υπουργός ως τραπεζίτης έχει υποστηρίξει την αντίληψη που θέλει να παραμείνουν ιδιωτικές οι τράπεζες, όπως και η Τρόικα. Επομένως, το ΠΑΣΟΚ, που προεκλογικά αναφερόταν σε ανακεφαλαιοποίηση με κοινές μετά ψήφου μετοχές (δηλαδή μια έμμεση κρατικοποίηση) θα χρειαστεί να αλλάξει στάση...

Όσο για τις αλλαγές στα πρόσωπα, η πρώτη ίσως να είναι αυτή του Θ. Πανταλάκη της ΑΤΕ που παλιότερα είχε αφήσει να διαρρεύσει η πρόσθεσή του να «αναχωρήσει» εφόσον αλλάξει το πολιτικό σκηνικό. Πιθανόν, λοιπόν, μια τέτοια αλλαγή να σημειωθεί τους επόμενους μήνες και να συνδεθεί με την τύχη της τράπεζας στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης.

3. Η κυβερνητική αλλαγή, εκτός από το ευνοϊκότερο περιβάλλον που διαμορφώνει ως προς την ιδιωτικότητα του μάνατζμεντ των τραπεζών, δείχνει να είναι θετική και για τους ίδιους τους ιδιώτες τραπεζίτες. Μετά την αντιπαράθεση του ΓΑΠ και του Βενιζέλου με τους τραπεζίτες (που έγινε περισσότερο για τα αυτιά των ψηφοφόρων), οι Νεοδημοκράτες το παίζουν διαφορετικά δείχνουν την εκτίμηση στους φίλους τους.

Δεν ξεχνούν ότι η Alpha Bank στήριξε ιδιαίτερα και με σθένος τόσο την προοπτική παραμονής στο ευρώ, όσο και ορισμένες από τις κεντρικές προεκλογικές γραμμές του κόμματος. Έτσι, η οικογένεια του Ι. Κωστόπουλου, ο οποίος διατηρεί σχέσεις με τον νέο πρωθυπουργό, αναβαθμίζεται σημαντικά στο προσκήνιο.

Αναβαθμισμένος όμως θα είναι στο νέο περιβάλλον και ο Μιχάλης Σάλλας της Πειραιώς, ο οποίος θεωρείται από ετών στενός συνομιλητής του νέου πρωθυπουργού. Και η Eurobank όμως, φρόντισε το τελευταίο διάστημα να αποκαταστήσει τις επαφές της με τον Νεοδημοκρατικό στρατόπεδο, διαδικασία που έχει ολοκληρωθεί σε σημαντικό βαθμό με επιτυχία.

4. Με επικεφαλής έναν τραπεζίτη που έχει τις πολιτικές του ρίζες στο σύστημα Σημίτη, στηρίζεται από τον Σαμαρά, και έχει την ανοχή του Βενιζέλου και του Κουβέλη, είναι κάτι περισσότερο από προφανές ότι η ανακεφαλαιοποίηση θα γίνει με συστημικούς όρους.

Όμως, οι πρακτικοί όροι της ανακεφαλαιοποίησης ακόμη δεν έχουν ξεκαθαρίσει. Όπως δεν έχει ξεκαθαρίσει και το ποιες τράπεζες θα ανακεφαλαιοποιηθούν. Επί τους παρόντος η βεβαιότητα αυτή υπάρχει για τις τέσσερις μεγάλες τράπεζες (ΕΤΕ, Alpha, Eurobank και Πειραιώς) ενώ οι δύο μικρότερες κρατικές τράπεζες, βιώνουν μια ιδιότυπη αγωνία. ΑΤΕ και ΤΤ σαφώς και θα επιβιώσουν την επόμενη ημέρα, αλλά με ποιον τρόπο;

Η ΤΤΕ και το ΤΧΣ θεωρούν ότι ακόμη είναι νωρίς για να συμπεράνουμε το οτιδήποτε (τουλάχιστον μέχρι να ολοκληρωθεί ο έλεγχος στα λογιστήρια των μεγάλων «4» αλλά τα στελέχη τους δεν κρύβουν, ότι την επόμενη ημέρα θα γίνουν συγχωνεύσεις. Συνενώσεις που βέβαια δεν θα έχουν σκοπό να δημιουργήσουν ακόμη μεγαλύτερα χρέη, αλλά να διαμορφώσουν οικονομίες κλίμακας. Δηλαδή θα φάει η μύγα σίδερο...

Και για τον λόγο αυτό οι συγχωνεύεις θα εξεταστούν κατά περίπτωση και με βάση τις ειδικότερες συνθήκες και δεδομένα. Θα μπορούν δηλαδή να μην είναι τα σχήματα υπερπαραγωγές (όπως αυτό της Alpha με την ΕΤΕ ή τη Eurobank που είχε παίξει παλιότερα), παρά άλλα, τα λεγόμενα «χιαστί» που να ενώνουν μεγάλες με μικρότερες τράπεζες, τα προφίλ των οποίων ταιριάζουν για έναν γάμο.

Στο τραπέζι βέβαια υπάρχει και η σκέψη για ένωση των μικρότερων τραπεζών, που ακόμη έχουν θετικά ίδια κεφάλαια, σε μία μεγάλη υγιή τράπεζα. Άλλωστε και αυτό το σενάριο παίζει εδώ και δύο χρόνια, από την περίοδο που η Proton Bank ταλαντευόταν μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Η διαφορά, βέβαια είναι ότι τον κύριο ρόλο στις αποφάσεις δεν θα τον παίξουν πια οι διοικήσεις, αλλά το ΤΧΣ, που θα λειτουργήσει σε ρόλο βασικού μετόχου...

Αν ακόμη δεν έχετε καταλάβει πόσο σημαντικές είναι για τη νέα κυβέρνηση η τράπεζες και γιατί ένας τραπεζίτης ανέλαβε υπουργός οικονομικών, διαβάστε τι έλεγε ο ίδιος πριν λίγες ημέρες στην ομιλία του στην ΕΤΕ:

«Πιστεύουμε βαθιά ότι η Ελλάδα έχει τις δυνατότητες να βγει από την κρίση και σε αυτή την προσπάθεια το τραπεζικό σύστημα μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο. Είναι σαφές ότι η επάνοδος της οικονομίας σε τροχιά ανάπτυξης δεν μπορεί να προέλθει μέσα από πιο επεκτατική δημοσιονομική πολιτική. Η μόνη δυνατότητα για χρηματοδότηση της ανάκαμψης είναι μέσα από το τραπεζικό σύστημα.

Γι' αυτό και είναι απαραίτητο το τραπεζικό σύστημα να συνεχίσει να λειτουργεί στα πλαίσια των ευρωπαϊκών και διεθνών κανόνων, με βάση την αποτελεσματική διαχείριση των στοιχείων ενεργητικού και παθητικού και με σεβασμό όχι μόνο στους δανειολήπτες, αλλά και στους καταθέτες, που μας έχουν εμπιστευθεί τις αποταμιεύσεις τους καθώς και στους εκατοντάδες χιλιάδες μετόχους τους».