Ους το μνημόνιο συνέζευξε...

Από Το Ποντίκι 21.6.2012 (απ' όπου και το σκίτσο του Πάνου)

Ύστερα από δύο εκλογικές αναμετρήσεις η χώρα απέκτησε πρωθυπουργό και κυβέρνηση. Η νίκη της Ν.Δ. με μεγάλη διαφορά από τους εταίρους της στη συγκυβέρνηση (ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ) διαμορφώνει έτσι ή αλλιώς ένα κυβερνητικό σχήμα με σαφή την πολιτική κυριαρχία του κόμματος του Αντώνη Σαμαρά.

Αν δούμε τα πράγματα από τη... συστημική πλευρά τους, οι δεύτερες εκλογές δεν ήταν «άχρηστες», όπως οι συνήθεις μπαρουφολόγοι πολλών ΜΜΕ επέμεναν μετά τις 6 Μαΐου ζητώντας κυβέρνηση... «εκεί και τότε». Αντιθέτως, οι εκλογές της 17ης Ιουνίου ξεκαθάρισαν μια σειρά από πολύ σοβαρές εκκρεμότητες του πολιτικού συστήματος:


♦ Πρώτον, οριστικοποίησαν και επισημοποίησαν βασικές καταγραφές της 6ης Μαΐου και έδωσαν μορφή στο πολιτικό σκηνικό. Η «παράπλευρη απώλεια» της σταθεροποίησης της Χρυσής Αυγής και της κατακρήμνισης του ΚΚΕ δεν ακυρώνει τη χρησιμότητα των δεύτερων εκλογών.

♦ Δεύτερον, το πρώτο κόμμα (Ν.Δ.) ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο αποτρέποντας τη διαλυτική ισορροπία των ελάχιστων διαφορών.

♦ Τρίτον, ξεκαθαρίστηκε ότι το δεύτερο κόμμα (ΣΥΡΙΖΑ) είναι πράγματι δεύτερο και μάλιστα στον προθάλαμο της εξουσίας.

♦ Τέταρτον, έβαλε τέλος στα σενάρια περί πλήρους διάλυσης του ΠΑΣΟΚ και προσωρινότητας της παρουσίας της ΔΗΜΑΡ, τα οποία θα υπονόμευαν θανάσιμα κάθε στιγμή τη σταθερότητα του όποιου κυβερνητικού σχήματος.

♦ Πέμπτον, προσέφεραν μια καθαρή εικόνα για το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων, η οποία θέτει τον καθένα προ των δικών του ευθυνών και υποχρεώνει άπαντες να επανακαθορίσουν τη στάση τους με δεδομένα τα οποία δεν σηκώνουν αμφισβήτηση. Πλέον η αναζήτηση του μελλοντικού ρόλου και της στρατηγικής όλων των πολιτικών δυνάμεων μπορεί να γίνει σε καθαρό έδαφος.


Διεθνής πίεση

Από εκεί και πέρα όμως η συγκυβέρνηση των τριών κομμάτων είναι πλέον μια πραγματικότητα και έρχεται σε μια συγκυρία από τις δυσκολότερες που θα μπορούσε να περιμένει μια κυβέρνηση κατά τη συγκρότησή της. Τα στοιχεία που απαρτίζουν ένα εντελώς αρνητικό διεθνές περιβάλλον είναι πολλά:

♦ Η κρίση στην ευρωζώνη γνωρίζει τη μια κλιμάκωση μετά την άλλη, με την Ισπανία και την Ιταλία να αποτελούν πλέον το επίκεντρο, αφήνοντας την Ελλάδα και τα μεγάλα προβλήματά της σε δεύτερη μοίρα.

♦ Η ηγεσία της ευρωζώνης εμφανίζεται πολύ «δύσκολη» έως αρνητική στο ενδεχόμενο να προσφερθεί στην Ελλάδα κάτι περισσότερο από μια απλή επιμήκυνση στην επίτευξη των μνημονιακών στόχων, με κίνδυνο η νέα κυβέρνηση να μείνει χωρίς ένα ισχυρό ευρωπαϊκό πολιτικό «μπόνους». Η μέχρι τώρα στάση των θεσμικών δανειστών περισσότερο υποδεικνύει απαρέγκλιτη τήρηση των μνημονιακών προβλέψεων.

♦ Η προτεραιότητα που τίθεται εκ μέρους των δανειστών αφορά την απόκτηση από τους ίδιους του ελέγχου του τραπεζικού συστήματος, αλλά και την επιτάχυνση του πλήρους ξεπουλήματος όλων των ζωτικής σημασίας περιουσιακών στοιχείων της Ελλάδας, ακόμη και αν το οικονομικό όφελος είναι μηδαμινό. Όχι και τόσο... φιλική η απαίτηση αυτή.


Εσωτερικά ζόρια

Στο εσωτερικό η κυβέρνηση θα έχει αντίπαλο τον χρόνο στην αγωνιώδη προσπάθειά της να βάλει ένα στοιχειώδες φρένο στην οικονομική κατάρρευση. Ας μην ξεχνάμε ότι η διετία του πλήρους ξεχαρβαλώματος της λεγόμενης «πραγματικής οικονομίας», του παραγωγικού και κοινωνικού ιστού καθιστά τη στοιχειώδη ανακοπή της καταστροφής πρώτη προτεραιότητα.

Στην προσπάθεια αυτήν, ανεξάρτητα από τον τρόπο με τον οποίο θα επιχειρηθεί, υπάρχουν κάποια αγκάθια τα οποία πολύ δύσκολα θα ξεπεραστούν:

♦ Ακόμη και στο καλό σενάριο της επαναφοράς των κατώτατων μισθών και συντάξεων και της μετενέργειας των συμβάσεων, η μνημονιακή φορολογική καταιγίδα, η εξάντληση της φοροδοτικής ικανότητας των μόνιμων υποζυγίων, η παραγωγική αποδιάρθρωση, ο θάνατος της αγοράς και η αυξανόμενη ανεργία αποτελούν ανυπέρβλητα εμπόδια σε κάθε προσπάθεια ανάσχεσης της οικονομικής κατάρρευσης.

♦ Η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών φαίνεται να είναι μια εσωτερική διαδικασία του χρηματοπιστωτικού συστήματος η οποία δεν προβλέπεται ότι θα αναζωογονήσει την άνυδρη εσωτερική αγορά.

♦ Η εσωτερική συνοχή της κυβέρνησης είναι ένα πελώριο ερωτηματικό, καθώς είναι γνωστή η διαφορά αντιλήψεων σε βασικά ζητήματα διαχείρισης του κράτους, αλλά και σε τομείς πολιτικής όπως το μεταναστευτικό, η δημόσια τάξη κ.λπ. μεταξύ των κυβερνητικών εταίρων. Μπορεί τα αγκάθια να προσπεράστηκαν κατά τη συγκρότηση της κυβέρνησης, αλλά η πραγματικότητα δεν παρακάμπτεται.

♦ Η συνοχή των – πολυτασικών πλέον – συγκυβερνώντων κομμάτων είναι και αυτή ένα ζήτημα, καθώς ήδη ο τρόπος της συμμετοχής του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ στην κυβέρνηση προκάλεσε αναταράξεις οι οποίες προϊδεάζουν για ακόμη σοβαρότερες στη διαδικασία της κυβερνητικής λειτουργίας, ανάλογα βεβαίως με το μέγεθος των προβλημάτων που αυτή θα αντιμετωπίσει.


Χωρίς πίστωση χρόνου

Η πρωθυπουργία Σαμαρά, τέλος, αρχίζει – στο πολιτικό επίπεδο – με ένα κέρδος: αντί να είναι πρωθυπουργός των αλληλοσπαρασσόμενων... συνιστωσών της Ν.Δ., έχει την τύχη να ηγείται μιας κυβέρνησης με «εθνικό» πρόσημο, άρα να διεκδικεί με ευνοϊκότερους όρους την προσοχή των δανειστών και «εταίρων». Επιπλέον θα κινηθεί, λογικά, απαλλαγμένος από τα εσωκομματικά του βαρίδια, έχοντας την ευχέρεια ακόμη και να επιφέρει οργανικές αλλαγές στη Ν.Δ.

Όμως, όπως είδαμε πιο πάνω, αυτό δεν διασφαλίζει πολλά πλεονεκτήματα, αφού τόσο η διεθνής όσο και η εσωτερική ρευστότητα, αλλά και το κλίμα οικονομικής και κοινωνικής καταστροφής, έχουν δημιουργήσει συνθήκες κοινωνικής έκρηξης.

Όσο κι αν η κυβέρνηση δεν φέρει την ταυτότητα ενός αμιγώς νεοδημοκρατικού σχήματος, τόσο η Ν.Δ. όσο και το ΠΑΣΟΚ είναι οι υπεύθυνοι της σημερινής τραγικής κατάστασης της χώρας και η προσθήκη της ΔΗΜΑΡ δεν μπορεί να σώσει τα προσχήματα.

Στην πραγματικότητα η κυβέρνηση αυτή αναλαμβάνει χωρίς καμιά πίστωση χρόνου. Για την ακρίβεια, ο χρόνος τρέχει εναντίον της...