Από τους Financial Times (via Euro2day)
Του Willem Buiter
Μετά τον επαναληπτικό γύρο των εκλογών στην Ελλάδα, έχουμε έναν κυβερνητικό συνασπισμό υπό τη Νέα Δημοκρατία. Έτσι απομακρύνεται ο κίνδυνος πρόωρης εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη καθώς είναι πιθανόν τα ελάχιστα αιτήματα για χαλάρωση της δημοσιονομικής λιτότητας από τη νέα κυβέρνηση να μην ξεπεράσουν τους μέγιστους συμβιβασμούς που θα μπορούν να κάνουν η Γερμανία και άλλα κράτη του ευρωπαϊκού πυρήνα.
Κάποια χαλάρωση στο χρονοδιάγραμμα, ορισμένες πρόωρες εκταμιεύσεις κεφαλαίων για να καλυφθούν οι βασικές ανάγκες προϊόντων και υπηρεσιών από τον δημόσιο τομέα και κινήσεις καλής θέλησης στον αναπτυξιακό τομέα (με την ευγενική χορηγία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και των ταμείων συνοχής της Ε.Ε.) πιθανότατα να κρατήσουν προς το παρόν την Ελλάδα στην ευρωζώνη.
Πάντως, θεωρούμε πολύ απίθανο η χώρα να καταφέρει να συμμορφωθεί επαρκώς ακόμη και με τους ελάχιστους δημοσιονομικούς όρους, πόσο μάλλον με τους όρους για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένου και του στόχου για ιδιωτικοποιήσεις. Η πολιτική αντίδραση τόσο στη λιτότητα όσο και στις μεταρρυθμίσεις είναι τώρα ισχυρότερη στην Ελλάδα από ό,τι στο παρελθόν.
Το ίδιο συμβαίνει και με την αντίδραση ενάντια στα πακέτα στήριξης στον ευρωπαϊκό πυρήνα.
Η τρόικα μπορεί να συγχωρέσει την αποτυχία της χώρας τον Σεπτέμβριο, όταν θα γίνει η έκθεση προόδου, αλλά είναι μάλλον απίθανο να δεχθεί μία ακόμη αποτυχία στην επόμενη έκθεση, τον Δεκέμβριο.
Η Grexit μπορεί να πυροδοτηθεί από την έκθεση της τρόικας αν εκείνη κρίνει ότι η Ελλάδα δεν συμμορφώνεται με τους όρους του προγράμματος, εξέλιξη που θα παγώσει την εκταμίευση των δόσεων στο ελληνικό κράτος. Η Ελλάδα χρεοκοπεί, ενώ το ευρωσύστημα μαζί με το ελληνικό ELA (τον μηχανισμό παροχής ρευστότητας της ΤτΕ) θα σταματήσουν τη χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών.
Σε αυτό το σημείο η Ελλάδα θα αποχωρήσει από την ευρωζώνη, θα επιβάλει κεφαλαιουχικούς ελέγχους, περιορισμούς στο συνάλλαγμα και στις τραπεζικές αναλήψεις και προσωρινή αναστολή της συνθήκης Σένγκεν.
Είναι πολύ απίθανο τα κράτη του ευρωπαϊκού πυρήνα να θελήσουν να αναλάβουν σημαντική έκθεση στην Ισπανία και στην Ιταλία, εκτός εάν οριστεί αδιαμφισβήτητα ότι σε περίπτωση όπου η δικαιούχος χώρα ηθελημένα και σταθερά δεν συμμορφώνεται θα πρέπει να υποστεί διακοπή της χρηματοδότησης.
Ως εκ τούτου, η Grexit θα γίνει ακόμη πιο πιθανή εάν η Ισπανία και η Ιταλία χρειαστούν ευρύτερη στήριξη από την τρόικα, κάτι που μοιάζει πλέον πιθανό.
Ο μεγαλύτερος φόβος των χωρών του ευρωπαϊκού πυρήνα δεν είναι η κατάρρευση του ευρώ, αλλά η δημιουργία μιας ανοιχτής και άνευ ορίων ένωσης μεταφοράς κεφαλαίων χωρίς παράδοση εθνικής κυριαρχίας στο ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η Grexit είναι πιθανόν να δημιουργήσει ακραίες στερήσεις στην Ελλάδα και να οδηγήσει σε κοινωνική και πολιτική αστάθεια. Είναι πιθανόν να το δούμε αυτό ακόμη νωρίτερα. Η ζημιά μπορεί να περιοριστεί εάν εξασφαλιστεί ότι η Ελλάδα θα παραμείνει μέλος της Ε.Ε. παρά την έξοδό της από την ευρωζώνη. Αυτό είναι το πιθανότερο αποτέλεσμα.
Ο άμεσος αντίκτυπος από την Grexit στην Ε.Ε. και στον υπόλοιπο κόσμο μέσω του εμπορίου και των χρηματοοικονομικών δεσμών θα είναι ελάχιστος. Ο μόνος κίνδυνος είναι ο φόβος μετάδοσης. Αυτός θα οδηγήσει σε απότομη διακοπή χρηματοδότησης για όλους τους κλάδους της επόμενης οικονομίας που θα θεωρηθεί ότι κινδυνεύει να ακολουθήσει τον δρόμο εξόδου της Ελλάδας.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με τη στήριξη της τρόικας, έχει τους πόρους και μπορεί να έχει τη βούληση να κρατήσει τη χρηματοδότηση στα κράτη και στους τραπεζικούς κλάδους των οικονομιών που βρίσκονται σε κίνδυνο, μέχρις ότου οι αγορές πειστούν ότι εάν μία χώρα συμμορφωθεί με τους όρους του προγράμματος και δεν θέλει να αποχωρήσει από την ευρωζώνη δεν θα εκδιωχθεί από απότομη διακοπή χρηματοδότησης μέσω αγορών.
Τώρα υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να επικρατήσουν η αναβλητικότητα και η πολιτική παράλυση. Σε αυτήν την περίπτωση το τέλος του ευρώ μπορεί να είναι αργό, σαν το ξεφλούδισμα των πολλών στρώσεων ενός κρεμμυδιού. Η επιβίωση – μέχρι την επόμενη κρίση – απαιτεί τουλάχιστον τα ακόλουθα: έναν ενισχυμένο μηχανισμό κρατικής ρευστότητας, τραπεζική ενοποίηση και αναδιάρθρωση του κρατικού και του τραπεζικού χρέους με ελάχιστη αμοιβαία αποδοχή χρέους στην ευρωζώνη.
Το φινάλε για την ευρωζώνη – εάν είναι ισχυρή η βούληση για την επιβίωσή της – πιθανότατα θα είναι μία ένωση με 16 μέλη, με τραπεζική ενοποίηση και την ελάχιστη απαραίτητη δημοσιονομική Ευρώπη ώστε να λειτουργήσει η νομισματική ένωση.
Η ελάχιστη δημοσιονομική Ευρώπη απαρτίζεται από έναν μεγαλύτερο Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, έναν μόνιμο μηχανισμό ρευστότητας και έναν μηχανισμό αναδιάρθρωσης του κρατικού χρέους.
Στόχος της τραπεζική ενοποίησης είναι να κοπεί ο δηλητηριώδης ομφάλιος λώρος ανάμεσα στα κράτη και στις τράπεζες. Το πιθανότερο είναι ότι στη σύνοδο της 28ης-29ης Ιουνίου θα ανακοινωθεί ένας χάρτης για την τραπεζική ενοποίηση. Θα πρέπει να είναι ένα αξιόπιστο σχέδιο. Σε κάθε περίπτωση, το δύσκολο μέρος είναι η εφαρμογή και ο χρόνος έχει ζωτική σημασία.
*Ο Willem Buiter είναι επικεφαλής ανάλυσης της Citigroup
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου