Από τους Financial Times (via Euro2day)
Του Wolfgang Munchau
Για όσους ζητούσαν το «μεγάλο μπαζούκα», οι ανακοινώσεις της Παρασκευής ήταν μεγάλη απογοήτευση. Οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης συμβιβάστηκαν στις χαμηλότερες προτάσεις για την ενίσχυση του τείχους προστασίας. Η συμφωνία εγείρει τρία άμεσα ερωτήματα: Πόσο ισχυρό είναι πραγματικά το τείχος προστασίας; Αρκεί για την αντιμετώπιση της κρίσης; Και… θα πρέπει οι μεγαλύτερες οικονομίες της G20 να αυξήσουν τους πόρους με το οποίο χρηματοδοτούν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο;
Ας αγνοήσουμε τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Ουσιαστικά δεν πρόκειται για αύξηση του ταμείου στήριξης της ευρωζώνης στα 700 δισ. ευρώ. Η πραγματικότητα είναι ότι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας θα έχει 500 δισ. ευρώ διαθέσιμα για μελλοντικά προγράμματα αντιμετώπισης της κρίσης. Το νούμερο 700 δισ. ευρώ είναι χρήσιμο μόνο για τα κοινοβούλια των κρατών-μελών, γιατί περιγράφει την έκθεση κινδύνου.
Τουλάχιστον η συμφωνία αυτή επιβεβαιώνει ότι είναι διαθέσιμα τα 500 δισ. ευρώ από την πρώτη ημέρα της επόμενης κρίσης. Πίσω από αυτή την απλή ανακοίνωση όμως, βρίσκεται ένα πολύπλοκο οικοδόμημα βάσει του οποίου κεφάλαια που δεν έχουν διατεθεί από τον παλιό μηχανισμό θα χρησιμοποιηθούν για να καλύψουν το κενό με σταδιακή αύξηση των κεφαλαίων στον νέο μηχανισμό.
Η ουσία της νέας συμφωνίας, πάντως, είναι αναζωογονητικά απλή. Τα 500 δισ. ευρώ θα πρέπει να πληρώσουν για τα πάντα. Τα υπάρχοντα προγράμματα συνεχίζονται. Όταν όμως, λήξουν και εάν απαιτηθούν νέα κεφάλαια θα πρέπει συνολικά να είναι κατώτερα από αυτό το πλαφόν. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η δύναμη του ESM δεν ενισχύθηκε από τα 500 δισ. ευρώ στα 700 δισ. ευρώ, αλλά από τα 300 δισ. ευρώ στα 500 δισ. ευρώ.
Αλήθεια όμως, τι μπορεί να πετύχει η ευρωζώνη με αυτά τα 500 δισ.; Εάν θεωρήσει κανείς ότι το ΔΝΤ θα αυξήσει και το δικό του μερίδιο αντιστοίχως, τότε τα συνολικά διαθέσιμα κεφάλαια θα είναι 750 δισ. ευρώ. Με αυτά τα κεφάλαια θα πρέπει να καλυφθούν τα δεύτερα πακέτα στήριξης για Πορτογαλία και Ιρλανδία, το τρίτο πρόγραμμα για την Ελλάδα και πιθανώς το πρώτο και το δεύτερο πρόγραμμα για την Ισπανία.
Το ενισχυμένο ESM θα μπορέσει να χειριστεί κάποιο μέρος από αυτές τις υποχρεώσεις, αλλά όχι όλες. Εάν η Ισπανία κατρακυλήσει σε βαθιά και παρατεταμένη ύφεση, όπως εκτιμώ, τότε τα επίπεδα του χρέους θα αυξηθούν και μαζί τους ενισχύονται και οι πιθανότητες προσφυγής της χώρας στον μηχανισμό στήριξης. Από την στιγμή που η Ισπανία θα βρεθεί σε αυτή την θέση θα ενταθούν οι πιέσεις για την Ιταλία και το Βέλγιο.
Η ενίσχυση του ESM – εάν όντως θέλουμε να κάνουμε λόγο για ενίσχυση – είναι αρκετή για να αντιμετωπιστούν τα άμεσα προβλήματα και τα όσα ήδη προβλέπονται για το άμεσο μέλλον. Δεν αρκεί όμως, για να αντιμετωπιστούν οι πιο μακροπρόθεσμες και απρόβλεπτες εξελίξεις, ενώ αυτός είναι ο σκοπός της ύπαρξής του ESM.
Ο Jens Weidmann, ο πρόεδρος της Bundesbank, δικαίως υποστήριξε ότι δεν μπορούν να λυθούν τα προβλήματα της ευρωζώνης με ένα ταμείο στήριξης. Η ενίσχυση του ESM όμως, τουλάχιστον θα καθησύχαζε τον υπόλοιπο κόσμο ότι η ευρωζώνη έχει πάρει σοβαρά την δέσμευσή της να λύσει τα προβλήματα. Τώρα, αυτό δεν συμβαίνει.
Ένας λόγος για τον οποίο έγιναν όλα αυτά ήταν να πειστεί η G20 να εγκρίνει ανάλογη αύξηση της στήριξης από το ΔΝΤ προς την ευρωζώνη. Οι ηγέτες της ευρωζώνης ήδη διατύπωσαν το σχετικό αίτημα από την Παρασκευή. Το ερώτημα τώρα είναι εάν θα δεχθούν τα μέλη της G20; Νομίζω πως όχι.
Οι ΗΠΑ και τα άλλα κράτη μέλη ζήτησαν από την ευρωζώνη να διπλασιάσει την ισχύ του ESM και να αυξήσει τα κεφάλαιά του από 500 δισ. ευρώ σε 1 τρισ. ευρώ. Έτσι θα άνοιγε ο δρόμος για συνεισφορά από το ΔΝΤ ύψους 500 δισ. ευρώ. Το συνδυαστικό μέγεθος της ομπρέλας προστασίας θα ήταν 1,5 τρισ. ευρώ ή σχεδόν 2 τρισ. δολ. αυτό τώρα δεν θα συμβεί.
Βεβαίως, μπορεί πάντα να προσθέτει κανείς ποσά που δεν μπορούν να συμψηφίζονται. Με αυτή την πρακτική, μπορεί να συνδυάσει κανείς τα 500 δισ. ευρώ του ESM, τα 200 δισ. ευρώ του υπάρχοντος EFSF, 49 δισ ευρώ από ένα άλλο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και 53 δισ. ευρώ από διμερή στήριξη και να καταλήξει στα 800 δισ. ευρώ ή «κοντά στο 1 τρισ. δολ.», όπως αναφέρει η επίσημη ανακοίνωση της Παρασκευής. Αυτός ο υπολογισμός όμως, είναι ανούσιος.
Την προηγούμενη εβδομάδα οι ηγέτες της Κίνας, της Ινδίας, της Ρωσίας, της Βραζιλίας και της Νοτίου Αφρικής εξέφρασαν την απογοήτευσή τους από την πολιτική αντιμετώπιση της κρίσης στην ευρωζώνη. Αυτή η συμφωνία δεν θα τους καθησυχάσει.
Αντιθέτως, αυτή η διπλή μέτρηση δημιουργεί μία πικρία. Μου θυμίζει την περσινή ατιμωτική προσπάθεια να αυξηθεί το πλαφόν δανεισμού μέσω μόχλευσης – πρόταση που θα μπορούσε να κερδίσει τον τίτλο της πιο τρελής ιδέας στην πολιτική αντιμετώπισης της κρίσης. Η συμφωνία της Παρασκευής δεν ήταν τρελή. Ήταν απλώς ανεπαρκής.
Η αλήθεια είναι πως οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις γενικά – και η γερμανική ειδικότερα – δεν είναι πολιτικά έτοιμες να δεσμεύσουν περισσότερα κεφάλαια. Όλοι οι παρατηρητές της γερμανικής πολιτικής σκηνής το ξέρουν αυτό. Η καγκελάριος Angela Merkel απλούστατα δεν έχει την απαραίτητη πλειοψηφία για ένα «μεγάλο μπαζούκα» . Ενδεχομένως να χρειαστεί πλειοψηφία δύο τρίτων στην Bundestag γα να περάσει αυτή τη συμφωνία.
Η G20 θα πρέπει να απαντήσει στην ευρωζώνη ότι η συμφωνία της Παρασκευής είναι απαράδεκτη. Η ιδέα της ενίσχυσης του ESM είχε σκοπό να παράσχει τον ελάχιστο επαρκή βαθμό ασφάλειας για να διατηρηθεί η ενότητα της ευρωζώνης υπό τις πιο δύσκολες συνθήκες. Με φαρέτρα 500 δισ. ευρώ, το ESM δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτό το καθήκον.
Είναι παράλογο να περιμένει κανείς ότι ο υπόλοιπος κόσμος θα καλύψει το ποσό που υπολείπεται. Πόσο μάλλον όταν τα προγράμματα λιτότητας της ευρωζώνης έχουν αρνητικό αντίκτυπο για τη διεθνή οικονομία. Η G20 θα πρέπει να πει στους ηγέτες της ευρωζώνης να καθίσουν εκ νέου στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου