«Η πολιτική είναι η ρίζα του προβλήματος»

Από το Euro2day

Οι πολιτικές λιτότητας οδηγούν σε διπλή ύφεση προειδοποιεί ο Αμερικανός οικονομολόγος Joseph Stiglitz μιλώντας στο περιοδικό The European. Ο ίδιος κάνει λόγο για παραλογισμό σε ό,τι αφορά τις περικοπές στην κοινωνική προστασία, ενώ προβλέπει και τη δημιουργία νέων κινημάτων διαμαρτυρίας.

Σύμφωνα με τον ίδιο η λιτότητα από μόνη της «είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα είναι καταστροφική», καθώς οδηγεί σε διπλή ύφεση, η οποία θα μπορούσε να είναι πολύ σοβαρή. «Πιθανότατα θα κάνει την ευρωπαϊκή κρίση χειρότερη» τονίζει συμπληρώνοντας πως «οι βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις θα είναι πολύ κακές για την Ευρώπη».

Ωστόσο, όπως εκτιμά, το ευρύτερο θέμα αφορά το «γερμανικό μοντέλο». Όπως υποστηρίζει, αυτό το μοντέλο έχει πολλές πτυχές – μεταξύ των οποίων και το κοινωνικό μοντέλο –, που δίνουν τη δυνατότητα στη Γερμανία να αντέξει πολύ μεγάλη πτώση του ΑΕΠ της προσφέροντας υψηλά επίπεδα κοινωνικής προστασίας.

«Όμως, υπάρχουν άλλα χαρακτηριστικά που δεν είναι καλά. Η Γερμανία είναι μια εξαγωγική οικονομία, όμως αυτό δεν μπορεί να ισχύσει για όλες τις χώρες. Αν κάποιες έχουν εξαγωγικά πλεονάσματα, αναγκάζουν άλλες χώρες να έχουν εξαγωγικά ελλείμματα.

Η Γερμανία πήρε μια πολιτική που άλλες χώρες δεν μπορούν να αντιγράψουν και προσπάθησε να την εφαρμόσει στην Ευρώπη με τέτοιον τρόπο που στην ουσία ενισχύει τα προβλήματα της Ευρώπης. Το γεγονός ότι ορισμένες πτυχές του γερμανικού μοντέλου είναι καλές δεν σημαίνει ότι όλες οι πτυχές του μπορούν να εφαρμοστούν στην Ευρώπη», τονίζει.

Ο κ. Stiglitz θέτει ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης σημειώνοντας:

«Όταν βλέπουμε την Αμερική, πρέπει να συμφωνήσουμε ότι έχουμε αποτύχει. Οι περισσότεροι Αμερικανοί σήμερα είναι σε χειρότερη κατάσταση απ’ ό,τι ήταν πριν από 15 χρόνια. Ένας εργαζόμενος πλήρους απασχόλησης στις ΗΠΑ είναι σε χειρότερη κατάσταση απ’ ό,τι ήταν πριν από 44 χρόνια. Και αυτό είναι εκπληκτικό – μισός αιώνας στασιμότητας».

Όπως επισημαίνει, «το οικονομικό σύστημα δεν αποδίδει. Δεν έχει σημασία αν λίγοι άνθρωποι που βρίσκονται στην κορυφή είχαν τεράστιο όφελος. Από τη στιγμή που η πλειονότητα των πολιτών δεν είναι σε καλύτερη κατάσταση, το οικονομικό σύστημα δεν λειτουργεί».

Σύμφωνα με τον οικονομολόγο, το θέμα της κοινωνικής προστασίας δεν έχει να κάνει με τη δομή της παραγωγής, αλλά με την κοινωνική συνοχή ή την αλληλεγγύη. Πιο συγκεκριμένα:

«Γι' αυτό και είμαι τόσο επικριτικός στις δηλώσεις Draghi στην ΕΚΤ ότι η κοινωνική προστασία θα πρέπει να αλλάξει. Αυτός ο ισχυρισμός δεν έχει βάση. Οι χώρες που τα πάνε καλά στην Ευρώπη είναι οι σκανδιναβικές. Η Δανία είναι διαφορετική από τη Σουηδία, η Σουηδία είναι διαφορετική από τη Νορβηγία, όμως όλες αυτές οι χώρες παρέχουν ισχυρή κοινωνική προστασία και όλες τους αναπτύσσονται.

Ο ισχυρισμός ότι η απάντηση στην τρέχουσα κρίση πρέπει να είναι ο περιορισμός της κοινωνικής προστασίας είναι στην πραγματικότητα ένας ισχυρισμός του 1%, ο οποίος θέλει να αρπάξει ακόμα μεγαλύτερο μερίδιο της πίτας. Αν όμως η πλειονότητα των ανθρώπων δεν επωφελείται από την οικονομική πίτα, τότε το σύστημα είναι αποτυχημένο».

«Αν οι προβλέψεις μου για τις επιπτώσεις της λιτότητας είναι σωστές, τότε θα δούμε έναν νέο γύρο κινημάτων διαμαρτυρίας», σημειώνει υπενθυμίζοντας ότι «είχαμε μια κρίση το 2008. Πλέον βρισκόμαστε στον πέμπτο χρόνο αυτής της κρίσης και δεν την έχουμε επιλύσει. Δεν υπάρχει καν φως στο τούνελ».

Αναφορικά με τη λήψη πολιτικών αποφάσεων και την ευρωπαϊκή κρίση, ο κ. Stiglitz εκτιμά πως το πρόβλημα δεν είναι η έλλειψη κατανόησης από τους κοινωνικούς επιστήμονες. «Αντιμετωπίζουμε έναν φαύλο κύκλο: επειδή τα λεφτά έχουν σημασία για την πολιτική, αυτό οδηγεί σε αποτελέσματα στα οποία τα χρήματα έχουν σημασία στην κοινωνία, αυξάνοντας έτσι τον ρόλο των χρημάτων στην πολιτική».

«Η διάγνωση είναι ότι η πολιτική είναι στη ρίζα του προβλήματος: εκεί φτιάχνονται οι κανόνες του παιχνιδιού, εκεί αποφασίζουμε για τις πολιτικές που στηρίζουν τους πλούσιους και έχουν επιτρέψει στον χρηματοοικονομικό τομέα να συγκεντρώσει μια τεράστια οικονομική και πολιτική δύναμη.

Το πρώτο βήμα πρέπει να είναι η πολιτική μεταρρύθμιση: να αλλάξουν οι νόμοι για τη χρηματοδότηση των προεκλογικών εκστρατειών, να γίνει ευκολότερη η ψηφοφορία και να διευθετηθεί το πρόβλημα της μεροληψίας των εκλογικών νόμων».