Πανικός στον δρόμο με τα... μνημόνια

Από Το Ποντίκι 12.4.2012

Σπαζοκεφαλιά αποτελούν για τις Βρυξέλλες και την Ουάσιγκτον οι συνεχείς δημοσκοπήσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας στα ελληνικά ΜΜΕ. Οι πρεσβείες στην Αθήνα των μεγάλων χωρών, όπως η Γερμανία και οι ΗΠΑ, έχουν κινητοποιήσει τα στελέχη τους και προσπαθούν να καταλάβουν τι κλίμα επικρατεί ανάμεσα στους ψηφοφόρους και ποιες είναι οι πραγματικές τάσεις. Όμως, απ’ ό,τι μαθαίνουμε, ακόμα και οι πιο έμπειροι αναλυτές τους δεν μπορούν να βγάλουν σαφή εικόνα για το εκλογικό αποτέλεσμα.

Βεβαίως δεν αρκούνται στις δημοσκοπήσεις που βλέπουμε εμείς, αλλά, όπως πάντοτε, κάνουν και τις δικές τους μυστικές, οι οποίες αποστέλλονται υπό μορφή απόρρητων εγγράφων στα «κεντρικά» γραφεία των διαφόρων πρωτευουσών. Αυτή τη φορά όλοι φαίνονται να τα έχουν χαμένα, καθώς – μέχρι τώρα τουλάχιστον – βγάζουν δύο εκ διαμέτρου αντίθετα συμπεράσματα:

1. Πολυκομματική Βουλή 7-10 κομμάτων με εμφανή τα κέρδη των αντιμνημονιακών κομμάτων και βουλευτών, κάτι που οι δανειστές φυσικά... απεύχονται.

2. Ικανή συσπείρωση γύρω από τα δύο μεγάλα κόμματα Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ, ώστε να πιάσουν άνετα τον στόχο για πάνω από το 51%. Αυτό οφείλεται κυρίως σε εμπειρικές εκτιμήσεις τους ότι τελικά οι Έλληνες ψηφοφόροι θα προτιμήσουν την ασφάλεια του δικομματισμού – όπως έχουν μάθει δεκαετίες τώρα.

Κατά τους Αμερικανούς παρατηρητές, σημαντική συσπείρωση προς τους δύο (τέως) μεγάλους θα παρατηρηθεί την τελευταία εβδομάδα πριν από τις εκλογές, καθώς αρκετοί ψηφοφόροι θα πάνε στους δύο μεγάλους πόλους επειδή εκεί... νιώθουν ασφαλείς!

Όπως μας είπε ένας εξ αυτών, «σε μια περίοδο μεγάλης ανασφάλειας λίγοι θα δώσουν ψήφο στο άγνωστο και σε κόμματα που δεν είναι ξεκάθαρο τι θέλουν να κάνουν με τα μνημόνια και με συμμετοχή της Ελλάδας στο ευρώ».

«Απειλείται η σταθερότητα»

Αυτό στην πραγματικότητα είναι το «κλειδί» του εκβιασμού και σε αυτό ποντάρουν οι δανειστές, οι οποίοι θεωρούν πλέον ότι υποκύπτουμε πολύ εύκολα στον εκφοβισμό και τις απειλές – και τις επόμενες εβδομάδες θα δούμε συντονισμένες κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση.

Θα αρχίσει δηλαδή να αιωρείται πάλι πάνω από το κεφάλι μας η απειλή για άτακτη χρεοκοπία και έξοδο από το ευρώ. Αυτή τη φορά όχι λόγω δημοσιονομικού εκτροχιασμού (ο οποίος έτσι κι αλλιώς είναι ήδη... δεδομένος), αλλά λόγω πιθανότητας πολιτικής αστάθειας και ακυβερνησίας.

Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη το σεναριάκι έπαιξε σε αυτό ακριβώς το κλίμα στους... Financial Times. Τι έγραψε η εφημερίδα; Μερικά... πολύ ενδιαφέροντα πραγματάκια, υπό τον φοβερό τίτλο «Προεκλογική απειλή για τη σταθερότητα στην Ελλάδα». Ας δούμε τα βασικά σημεία:

1. «Η αξιοπιστία του πολιτικού κόσμου στην Ελλάδα έχει βυθιστεί σε τόσο χαμηλά επίπεδα, ώστε τα δύο μεγάλα κόμματα της Κεντροδεξιάς και της Κεντροαριστεράς δυσκολεύονται να βρουν κατάλληλους υποψηφίους για τις επικείμενες εκλογές».

2. Σύμφωνα με ανώνυμο... «βετεράνο της Ν.Δ.» (ποιος να είναι, ποιος να είναι...): «Έχει μειωθεί σημαντικά ο αριθμός των πιθανών υποψηφίων και για τα δύο κόμματα, ειδικά στην επαρχία. (...) Τόσο οι αξιοσέβαστοι επαγγελματίες όσο και διακεκριμένοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι απορρίπτουν τις προτάσεις».

3. Σύμφωνα με (επίσης ανώνυμο) ανώτατο στέλεχος του ΠΑΣΟΚ (ποιος να είναι, ποιος να είναι...): «Λιγότεροι άνθρωποι από ό,τι συνήθως θέλουν να κατέβουν σε αυτές τις εκλογές».

4. «Οι διεθνείς πιστωτές βασίζονται στην εκτίμηση ότι ο Ευάγγελος Βενιζέλος του ΠΑΣΟΚ και ο Αντώνης Σαμαράς της κεντροδεξιάς παράταξης θα ανανεώσουν την κυβερνητική συμμαχία μετά τις εκλογές, ώστε να βγει η χώρα από την ύφεση μέχρι τα τέλη του 2013».

5. «Η πλειονότητα των ψηφοφόρων, όμως, φαίνεται πως στηρίζει τα μικρά κόμματα της αντιπολίτευσης, που αντιτίθενται στις μεταρρυθμίσεις, από το Κομμουνιστικό Κόμμα έως την ακροδεξιά Χρυσή Αυγή. Ακόμη όμως και αν τα δύο (σ.σ.: μεγάλα) κόμματα κατορθώσουν να σχηματίσουν κυβέρνηση, πιθανότατα θα έχει μικρή διάρκεια ζωής».

6. Μέσα σ’ όλους τους ανώνυμους όμως που μιλούν στους Financial Times, νάσου και ο επώνυμος... Κύρτσος, ήδη από προχθές εκπρόσωπος Τύπου και επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας του ΛΑΟΣ: «Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η όποια νέα κυβέρνηση θα βρίσκεται σε πιο αδύναμη θέση από την προηγούμενη. Ό,τι και να συμβεί, θα έχουμε αστάθεια».

Οι «χρησμοί» του Σόιμπλε

Ήδη πάντως την πρόγευση των πιέσεων έδωσε η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία δήλωσε ξεκάθαρα ότι η προοπτική πτώχευσης της Ελλάδας δεν έχει αποκλειστεί.

Το δικό του μήνυμα έστειλε και ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε όταν δήλωσε, πριν από μερικές μέρες, ότι δεν υπάρχει περίπτωση να δοθεί νέα στήριξη στις χώρες της ευρωζώνης. Σε πρώτη ανάγνωση διαφαίνεται ότι εννοούσε την Ισπανία και την Ιταλία, όμως σε δεύτερη ανάγνωση – και στην αυθεντική ατάκα, που ήταν στα γερμανικά – ο (πάντα ένθερμος... φίλος της Ελλάδας) Σόιμπλε είπε επακριβώς ότι δεν θα δοθεί «επιπλέον» βοήθεια, εννοώντας την Πορτογαλία, την Ιρλανδία και βεβαίως την Ελλάδα.

Αυτή η δήλωση έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και βαρύτητα, καθώς, πριν από μόλις έναν μήνα, ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας ήταν αυτός που μίλησε ξεκάθαρα για την πιθανότητα τρίτου δανειακού πακέτου προς την Ελλάδα.

Τι μεσολάβησε και άλλαξε γνώμη ο Γερμανός, τη στιγμή μάλιστα που είναι κοινό μυστικό σε Ε.Ε. και Ουάσιγκτον ότι η χώρα μας δεν θα έχει τη δυνατότητα να επιστρέψει στις αγορές μέχρι το τέλος της δεκαετίας – και βλέπουμε;

Ο Σόιμπλε, λοιπόν, όπως είναι ήδη γνωστό και όπως πολύ αναλυτικά έχουμε γράψει, ετοιμάζεται να αναλάβει τον Ιούλιο τα ηνία του Eurogroup. Ως επικεφαλής θα κληθεί να διαχειριστεί δανειακά πακέτα - μαμούθ προς την Ισπανία και την Ιταλία, τα οποία, εφόσον τελικά δοθούν, θα τινάξουν την ευρωπαϊκή μπάνκα στον αέρα.

Από την άλλη είναι υπουργός Οικονομικών μιας χώρας που δεν θέλει να βάλει άλλο το χέρι στην τσέπη για να χρηματοδοτήσει τους δανειοδοτικούς μηχανισμούς «στήριξης» της ευρωζώνης. Επομένως, κάνοντας υπό δυσμενείς συνθήκες (εκτροχιασμός της Ισπανίας, επιδείνωση στην Ιταλία κ.λπ.) διαχείριση κρίσεως, προσπαθεί να έχει τις λιγότερες δυνατές απώλειες. Όσο για την Ελλάδα, είναι γνωστές οι απόψεις του, αλλά και η επιθυμία του να μας «σουτάρει» από το ευρώ με παραδειγματικό τρόπο, τον οποίο ακόμη ψάχνει.

Κατά το Βερολίνο, εάν η Ελλάδα δεν κυβερνηθεί από εδώ και πέρα με τον τρόπο που η Γερμανία θα υποδεικνύει μέσω της τρόικας, η επιλογή θα είναι να δοθεί το 2014 ένα δάνειο - γέφυρα, το οποίο βεβαίως θα τοποθετηθεί στον λογαριασμό διαχείρισης χρέους ώστε να διασφαλίζεται η πληρωμή των δανείων και ως αντάλλαγμα θα αποχωρήσουμε από το ευρώ «οικειοθελώς» με ένα ακόμα κούρεμα στο χρέος, που θα ισοδυναμεί με πλήρη πτώχευση.

Στην περίπτωση αυτή, όπως «διαρρέει» από τη γερμανική πρωτεύουσα, οι εσωτερικές ανάγκες της χώρας, όπως οι πληρωμές μισθών, συντάξεων κ.λπ., θα καλύπτονται αποκλειστικά με τα έσοδα που θα λαμβάνει το κράτος από τη φορολογία. Κάτι όμως που ήδη θεσμοθετήθηκε στην Ελλάδα (πιλοτικά;) και μάλιστα με όλων των ειδών τα κρατικά έσοδα, ακόμη και τα φορολογικά, να διασφαλίζουν πρώτα την εξυπηρέτηση των δανείων και ύστερα τις εσωτερικές ανάγκες.

Βεβαίως, ένας μεγάλος δημοσιονομικός εκτροχιασμός έως το τέλος του έτους λόγω της βαθιάς ύφεσης μπορεί να επισπεύσει αυτό το σενάριο. Ιδιαίτερα εάν το σφυροκόπημα των αγορών προς την Ισπανία γίνει επίμονο και ανελέητο. Ποια θα είναι η πρώτη δικαιολογία; Το παζλ των πολιτικών συσχετισμών.

Το πρόβλημα Σαμαρά

Ακόμη όμως και αν υπάρξει – που... θα υπάρξει, όπως όλα δείχνουν – μια συγκυβέρνηση Βενιζέλου - Σαμαρά, αυτό δεν σημαίνει ότι οι δανειστές θεωρούν πως λύνεται το πρόβλημα διακυβέρνησης. Οι λόγοι είναι δύο:

● Ο πρώτος είναι ότι τα μέτρα που θα ακολουθήσουν τις εκλογές είναι τόσο σκληρά, ώστε ο όρος «λεηλασία» δεν θα αρκεί για να περιγράψει αυτό που θα συμβεί σε όλα τα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα.

● Ο δεύτερος είναι ότι εκ μέρους των δανειστών υπάρχει έντονη δυσπιστία και για τους δύο αρχηγούς των κομμάτων εξουσίας.

Ο πρόεδρος της Ν.Δ. έχει... μπερδέψει Βρυξέλλες, Βερολίνο και Ουάσιγκτον. Παρά τη μνημονιακή κωλοτούμπα των τελευταίων μηνών, στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα εκφράζονται πολλές αμφιβολίες για το αν μια διακυβέρνηση υπό τον Σαμαρά θα κυλήσει τελείως μνημονιακά. Όχι επειδή η Ν.Δ. θα εξεγερθεί, αλλά επειδή τη θεωρούν... σκορποχώρι.

Κανείς, για παράδειγμα, με δεδομένα όσα έγιναν στην ψήφιση του δεύτερου μνημονίου, δεν γνωρίζει αν θα υπάρξει πειθαρχία στην Κοινοβουλευτική Ομάδα της Ν.Δ. (αλλά και του... ΠΑΣΟΚ) για αποφάσεις προειλημμένες – κι ας κάνουν όλοι προεκλογικά τον... «ψόφιο κοριό» – όπως η κατάργηση του 13ου και του 14ου μισθού, οι άμεσες απολύσεις στο Δημόσιο, για τις οποίες ήδη εκ μέρους της τρόικας γίνεται λόγος όχι για 15.000 αλλά για 50.000, αλλά και νέες περικοπές σε συντάξεις, Υγεία και Παιδεία.

Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί προβλέπουν πως η ρευστότητα στις νέες Κοινοβουλευτικές Ομάδες των κομμάτων εξουσίας θα είναι μεγαλύτερη απ’ όσο στην προηγούμενη Βουλή, ενώ και η πλειοψηφία των 250 εδρών θα πρέπει να θεωρείται όνειρο... μνημονιακής νυκτός. Μικρότερη και ασταθέστερη πλειοψηφία λοιπόν προβλέπουν οι ξένοι και τους έχει κόψει... σύγκρυο.

Η δυσπιστία των ξένων προς τον Σαμαρά σχετίζεται και με τη μεθοδική δουλειά της τελευταίας διετίας από τον μηχανισμό του Παπανδρέου για την επίτευξη αυτού του σκοπού.

Όμως και ο ίδιος ο πρόεδρος της Ν.Δ. όχι μόνο... άργησε να αλλάξει στρατόπεδο και να ταυτιστεί με την τρόικα, αλλά επιπλέον ο μηχανισμός του αποδείχθηκε ελλιπής στην κατανόηση της λειτουργίας των Βρυξελλών και του Βερολίνου με αποτέλεσμα οι σχέσεις του με αυτά τα δύο κέντρα αποφάσεων να περάσουν από τις δύσκολες διακυμάνσεις που όλοι γνωρίζουμε.

Διγλωσσία Βενιζέλου

Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, με συνεχείς παλινωδίες και διγλωσσία, δεν αποτελεί παράδειγμα εμπιστοσύνης εκ μέρους των υπουργών Οικονομικών στο Eurogroup, καθώς όλοι θυμούνται την... αποπομπή της τρόικας άμα τη αναλήψει της θέσης του υπουργού Οικονομικών και την περιπέτεια που ακολούθησε.

Επιπλέον, στον σχετικά λίγο χρόνο που κράτησε τη θέση αυτή, άλλα έλεγε μέσα και άλλα έξω, με τελευταίο χαρακτηριστικό παράδειγμα την αντιμετώπιση του θέματος των μικρο-ομολογιούχων στο «κούρεμα» με το PSI.

Τότε διαβεβαίωνε τους ομολόγους του ότι δεν θα υπάρξουν έμμεσες ή άμεσες αποζημιώσεις ιδιωτών κάτοχων ελληνικών ομολόγων, ενώ στην Ελλάδα άφηνε – και συνεχίζει να αφήνει – ανοικτό το ενδεχόμενο, και μάλιστα με τη... συνηγορία της Ν.Δ., η οποία δεν θέλει να υπολείπεται στο εμπόριο φρούδων ελπίδων.

Ίσως γι’ αυτό, θέλοντας να χτίσει σχέσεις «εμπιστοσύνης», τις τελευταίες μέρες ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ άρχισε και τις επαφές με Βρυξέλλες, Βερολίνο και άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και οσονούπω επιχειρεί να ρίξει γέφυρες με την Ουάσιγκτον. Ή μήπως τις έχει ρίξει ήδη;

Ο Παπαδήμος... καραδοκεί

Έτσι, λοιπόν, ακόμη και με Σαμαρά ή Βενιζέλο, οι δανειστές δεν είναι σίγουροι πώς θα εξελιχθεί η παρτίδα. Η οποία, από κάθε άποψη, θα είναι η δυσκολότερη που έχουμε ζήσει.

Με κάτι τέτοια δεν είναι παράξενο το ότι «ξερογλείφεται» ο... Παπαδήμος, ο οποίος, παρότι γνωρίζει άριστα ότι δεν είναι επιθυμητός από κανέναν εκ των δύο πολιτικών αρχηγών, αλλά και ότι η διακυβέρνησή του δεν χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης από τη μεγάλη πλειονότητα της κοινωνίας, θεωρεί εύλογα πως η στήριξη των εγχώριων επιχειρηματιών και ΜΜΕ, το έλλειμμα «εμπιστοσύνης» των δανειστών προς το εγχώριο σύστημα εξουσίας και η βεβαιότητα για τη μετεκλογική πολιτική ρευστότητα κρατούν ανοιχτή γι’ αυτόν την πόρτα του Μεγάρου Μαξίμου.

Άντε και καλά ξεμπερδέματα...