Από Το Ποντίκι 8.9.2011
Σαν να μην έφταναν η χρεοκοπία, οι... τρόικες, τα... ΔΝΤ και οι λοιποί ευυπόληπτοι «φίλοι» μας και τοκογλύφοι, η κυβέρνηση οδηγεί τη χώρα στο πεδίο της τουρκοϊσραηλινής σύγκρουσης για το πετρέλαιο της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Προφανώς, τα όσα περί μειωμένης εθνικής κυριαρχίας είχε αναφέρει ο Γ. Παπανδρέου δεν αφορούν μόνο στην οικονομία της χώρας...
Η τετραήμερη – από την περασμένη Κυριακή – επίσκεψη του υπουργού Άμυνας Πάνου Μπεγλίτη στο Ισραήλ έγινε σε μια στιγμή που η σύγκρουση Άγκυρας - Τελ Αβίβ κλιμακώθηκε επικίνδυνα. Πρόσχημα της σύγκρουσης μεταξύ των δύο πρώην φίλων, συμμάχων και αμερικανικών... «μαντρόσκυλων» στην περιοχή, η άρνηση της κυβέρνησης του Ισραήλ να ζητήσει συγγνώμη για τους Τούρκους ακτιβιστές που σκότωσαν οι Ισραηλινοί κομάντο για να προστατεύσουν τον «νόμιμο» (κατά τον ΟΗΕ) αποκλεισμό της Γάζας.
Η βαθύτερη, ωστόσο, αιτία του ανταγωνισμού έχει να κάνει με το ποιος είναι το αφεντικό στην πλούσια σε ενεργειακά κοιτάσματα περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Η εικόνα του Έλληνα υπουργού Άμυνας να συνυπογράφει αυτήν ακριβώς τη στιγμή την αναβάθμιση της ελληνοϊσραηλινής στρατιωτικής συνεργασίας είναι ένα ισχυρό και προφανώς αρνητικό μήνυμα προς την Άγκυρα. Ταυτόχρονα όμως φέρνει την Ελλάδα στο πεδίο της αντιπαράθεσης, η οποία, σύμφωνα με όσα υποστηρίζουν οι γνωρίζοντες, δεν αποκλείεται να εξελιχθεί σε θερμή σύγκρουση.
Δεν θα πρέπει να περάσει απαρατήρητο το γεγονός ότι η Τουρκία έχει απειλήσει πως θα σταματήσει, χρησιμοποιώντας κάθε μέσο, τις γεωτρήσεις στο κυπριακό θαλάσσιο οικόπεδο 12, που έχει προγραμματιστεί να αρχίσουν τον ερχόμενο μήνα. Αξιοσημείωτη είναι ακόμη η διάθεση του Ισραήλ να χρησιμοποιήσει (με κάθε μέσο) Ελλάδα και Κύπρο ως «στρατηγικό βάθος» και γέφυρα σύνδεσής του με την Ευρώπη.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι το Ισραήλ έχει αναγνωρίσει τα δικαιώματα της ελληνικής ΑΟΖ στην περιοχή του Καστελόριζου, παρά την ατολμία της ελληνικής κυβέρνησης να προχωρήσει σε σχετική ανακοίνωση ανακήρυξης της εν λόγω ζώνης.
Ένας ακόμη κρίσιμος παράγοντας που θα παίξει ρόλο στις αναμενόμενες εξελίξεις στην περιοχή είναι η ανάμειξη της αμερικανικής εταιρείας Noble, η οποία έχει αναλάβει τη δουλειά της αξιοποίησης των κοιτασμάτων.
Σε παγίδα
Παγιδευμένη στο επικίνδυνο παιχνίδι ισχύος μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί, μάταια, να βγει από το πεδίο της κλιμακούμενης έντασης. Πρόκειται για μια προσπάθεια να περιοριστούν οι οδυνηρές συνέπειες της εφαρμογής της αμερικανικής οδηγίας να μετατραπεί η Ελλάδα σε εργαλείο της εξωτερικής πολιτικής του Τελ Αβίβ.
Ωστόσο τα περιθώρια διπλωματικών κινήσεων της κυβέρνησης είναι ευθέως ανάλογα με την οικονομική κατάσταση της χώρας: Ανύπαρκτα! Εξ αιτίας αυτής της αδυναμίας, άλλωστε, υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει άρον - άρον την πολιτική της ελληνοτουρκικής προσέγγισης και από τον περασμένο Ιούνιο να ικανοποιήσει αστραπιαία την αμερικανική οδηγία για τη διαμόρφωση της στρατηγικής συνεργασίας με το Ισραήλ.
Διαρκής εκβιασμός
Από τη στιγμή που άνοιξε η ελληνική κερκόπορτα στους Αμερικανούς (ΔΝΤ), η Ουάσιγκτον έχει πολλαπλασιάσει την έτσι κι αλλιώς τεράστια επιρροή της στις «αποφάσεις» της κυβέρνησης. Ο εκβιασμός των ΗΠΑ προς την Αθήνα είναι διαρκής και συνοψίζεται στο δίλημμα που θέτουν οι επικεφαλής του ΔΝΤ στην κυβέρνηση:
Η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη, λένε οι Αμερικανοί σε κυβερνητικούς παράγοντες, να συμμορφωθεί, διαφορετικά θα μείνει με μια τρύπα 20 δισ. ευρώ. Τα χρήματα αυτά καλύπτουν οι πιστωτές, αφού δεν υπάρχει η παραμικρή πρόσβαση στις αγορές. Αυτή η συμμόρφωση (εδώ αρχίζει η διατύπωση του εκβιασμού) μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: είτε συντεταγμένα είτε άναρχα.
«Συντεταγμένα» σημαίνει προσαρμογή της κυβέρνησης στους κανόνες του ΔΝΤ (Αμερικανών). «Άναρχα» σημαίνει «ανεξέλεγκτη χρεοκοπία, κοινωνικό χάος και καταστροφή».
Οι αμερικανικές εντολές
Οι συστηματικοί αναγνώστες ίσως ενθυμούνται ότι το «Π» εγκαίρως είχε προειδοποιήσει για τις αμερικανικές εντολές για τη διαμόρφωση μιας ελληνοϊσραηλινής στρατιωτικής συμμαχίας. Πριν ακόμη αρχίσει η ταχύτατη διαδικασία της οικοδόμησης της στρατηγικής συνεργασίας, μέσα στον Ιούλιο του 2010, το «Π» με δημοσιεύματά του επισήμανε ότι:
♦ Στις 28 Ιουνίου 2010 το αμερικανικό ινστιτούτο στρατηγικής πρόγνωσης (Stratfor) παρουσίασε σε ανάλυσή του τα γεωπολιτικά της Ελλάδας. Στην εν λόγω ανάλυση προβάλλεται το καταστροφικό σενάριο της πτώχευσης, της εξόδου από το ευρώ και της αδυναμίας της χώρας να προασπίσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Από το 1820, σύμφωνα με την ανάλυση του Stratfor, η Ελλάδα ουδέποτε υπήρξε τόσο μόνη όσο σήμερα.
♦ Οι αμερικανικές προβλέψεις - επιθυμίες που διατυπώνονται από το Stratfor καλούν την Ελλάδα, αν επιθυμεί να επιβιώσει, να προσπαθήσει να φανεί χρήσιμη σε κάποιον μεγάλο παίκτη της σκακιέρας. Καθώς, δε, πρόκειται για αμερικανικές προβλέψεις, είναι προφανές ότι οι ΗΠΑ υποδεικνύουν στην Αθήνα τι πρέπει να κάνει, καθώς... δεν έχει να ελπίζει το παραμικρό από την Ε.Ε. «Το ερώτημα δεν είναι αν, αλλά πότε η Ε.Ε. θα βγάλει από την πρίζα την Ελλάδα» υπογραμμίζει χαρακτηριστικά το αμερικανικό ινστιτούτο.
♦ Οι πρώτες αναφορές και εκτιμήσεις του ελληνικού Τύπου σχετικά με τις προβλέψεις του Stratfor έκαναν τότε λόγο για την αμερικανική προτροπή περί ελληνοτουρκικής συνδιαχείρισης του Αιγαίου. Ωστόσο, παράγοντες της ελληνικής κυβέρνησης υπογράμμιζαν πως οι αμερικανικές επιθυμίες - εντολές δεν αφορούν τα ελληνοτουρκικά. Αυτό που ζητούν οι Αμερικανοί είναι η οικοδόμηση μιας σταθερής και ισχυρής συνεργασίας της Ελλάδας με το Ισραήλ.
♦ Όσο η Τουρκία προσπαθεί να εξελιχθεί σε τοπική υπερδύναμη αγνοώντας τα αμερικανικά συμφέροντα (σχέσεις με Ρωσία - Ιράν, υπονόμευση του αμερικανικού προτεκτοράτου στο ιρακινό Κουρδιστάν) τόσο πιο πολύ τοποθετείται στον άξονα του κακού, δηλαδή στους γεωπολιτικούς αντιπάλους των ΗΠΑ. Από την άλλη, το Ισραήλ εξακολουθεί να παραμένει ο πιστός και πανίσχυρος εταίρος των ΗΠΑ στην περιοχή, που μπορεί να «αστυνομεύει» τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν, με το οποίο επιχειρεί βήματα συνεργασίας η Άγκυρα.
♦ Αν λοιπόν η Ελλάδα θέλει να επιβιώσει, διαβάζοντας (πίσω από τις γραμμές του Stratfor) τις αμερικανικές οδηγίες - εντολές, θα πρέπει να οικοδομήσει τη συνεργασία με το Ισραήλ, του οποίου τις στρατιωτικές δυνατότητες δεν μπορεί να αγνοήσει η Τουρκία.
Σκηνικό έντασης
Όπως είναι πια γνωστό, η κυβέρνηση Παπανδρέου «συμμορφώθηκε» απόλυτα με τις αμερικανικές εντολές και στη διαμάχη μεταξύ Τουρκίας - Ισραήλ τοποθετεί την Ελλάδα στο πλευρό του Τελ Αβίβ.
Η τρέχουσα κατάσταση στις σχέσεις Ισραήλ - Τουρκίας περιγράφεται από τις ανακοινώσεις Ερντογάν την περασμένη Τρίτη για την πλήρη αναστολή των εμπορικών, στρατιωτικών, αμυντικών και βιομηχανικών σχέσεων με το Ισραήλ.
Ο Τούρκος πρωθυπουργός μάλιστα προανήγγειλε ότι η απόφαση αυτή θα συνοδευτεί κι από άλλα μέτρα. Σύμφωνα με όσα είπε ο... (πρώην) φίλος του Γ. Παπανδρέου, η Άγκυρα θα επιβάλει περαιτέρω κυρώσεις κατά του Ισραήλ, ενώ υπογράμμισε ότι τα τουρκικά πολεμικά πλοία θα κάνουν πιο συχνή την παρουσία τους στα νερά της ανατολικής Μεσογείου.
Οι δηλώσεις του Τούρκου πρωθυπουργού ακολούθησαν μια σειρά γεγονότα που κλιμάκωσαν την ένταση μεταξύ των δύο χωρών:
♦ Η απέλαση του Ισραηλινού πρεσβευτή μετά την άρνηση του Τελ Αβίβ να ζητήσει «συγγνώμη» για την επιδρομή στη νηοπομπή ακτιβιστών με προορισμό τη Γάζα το 2010, η οποία είχε αποτέλεσμα τον θάνατο εννέα Τούρκων.
♦ Η Έκθεση του ΟΗΕ, που δημοσιοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα και κατέληγε στο συμπέρασμα ότι το Ισραήλ χρησιμοποίησε «υπερβολική βία» στην επιδρομή, αλλά ο ναυτικός αποκλεισμός της Γάζας ήταν νόμιμος.
♦ Η τουρκική δέσμευση να οδηγήσει την υπόθεση στο Διεθνές Δικαστήριο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ερντογάν με τις δηλώσεις του την Τρίτη φρόντισε να δώσει προοπτική στην ένταση, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο να επισκεφθεί τη Γάζα. Κάτι που ακόμη αξίζει να σημειωθεί είναι η διάθεση της Άγκυρας να αναζητήσει στήριξη στην κλιμάκωση της έντασης με το Ισραήλ ανάμεσα στα αραβικά κράτη και ειδικά την Αίγυπτο, την οποία ανακοίνωσε πως θα επισκεφτεί μέχρι το τέλος του μήνα.
Η Αίγυπτος, ας μην ξεχνάμε, διαθέτει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, η οποία συνορεύει με την ελληνική (στην περίπτωση που αναγνωριστεί ΑΟΖ για το Καστελόριζο) ή την τουρκική ΑΟΖ (στην περίπτωση που το ελληνικό νησί «σβηστεί» από τον χάρτη).
Συμπέρασμα
Ο Γιώργος Παπανδρέου και η κυβέρνησή του έχουν προσφέρει μεγάλες υπηρεσίες στην αμερικανική εξωτερική πολιτική. Κατ’ αρχήν άνοιξαν το παράθυρο για να παίξουν μπάλα οι Αμερικανοί (ΔΝΤ) εντός της ευρωζώνης. Επίσης, συμφώνησαν να μετατραπεί η Ελλάδα σε εργαλείο του Ισραήλ που λειτουργεί ως υπεργολάβος των Αμερικανών στην περιοχή.
Όλα αυτά δείχνουν ότι ο Γ. Παπανδρέου έκανε «υπόγεια» – όπως οι διαπραγματεύσεις για την προσφυγή στο ΔΝΤ – μια τρομακτικής σημασίας στρατηγική επιλογή για τη χώρα.
Η αποτίμηση αυτής της επιλογής θα γίνει στο μέλλον και θα εξαρτηθεί από το αν το (αμερικανικό) στρατόπεδο που διάλεξε ο πρωθυπουργός νικήσει στην ευρύτερη γεωπολιτική σύγκρουση που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Προς το παρόν, πάντως, η χώρα συγκλονίζεται από τις συνέπειες αυτής της επιλογής και ο Παπανδρέου βλέπει ότι ο πολιτικός του χρόνος εξανεμίζεται στο τώρα.
Ετοιμάζονται τρυπάνια
Παρά τους τουρκικούς τσαμπουκάδες, στην Αθήνα κοιμούνται ήσυχοι σχετικά με την έναρξη των (υπέρ του Ισραήλ) ερευνών της εταιρείας Noble Energy στην ΑΟΖ της Κύπρου και ειδικότερα στο οικόπεδο με τον αριθμό 12. Οι αναλύσεις «τους» λένε ότι οι Τούρκοι δεν πρόκειται ποτέ να επιτεθούν σε μια εταιρεία αμερικανικών συμφερόντων. Και ως εκ τούτου διατηρούν την ψυχραιμία τους απέναντι στις τουρκικές απειλές.
Το «πρόβλημα» είναι ότι, στις ημέρες του οικονομικού πολέμου, οι διαφορές δεν λύνονται μόνο με τα όπλα (όπως παραδοσιακά απειλούν οι... άκομψοι Τούρκοι), αλλά και με πιο εκλεπτυσμένες μεθόδους, όπως, ας πούμε, οι εξαγορές. Το ερώτημα λοιπόν είναι αν η («ευγενική», όπως λέει και το όνομά της) εταιρεία Noble Energy αντέχει το βάρος αυτού του προγράμματος, έστω κι αν έχει τις πλάτες του Ισραήλ και της (χώρας - μέλους της Ε.Ε.) Κύπρου.
Η Noble Energy, που έχει αναλάβει την ανάπτυξη και αξιοποίηση στο κοίτασμα Λεβιάθαν, είναι αλήθεια δεν συγκαταλέγεται μεταξύ των ενεργειακών κολοσσών. Αυτό δεν είναι κακό, ούτε όμως και απαραίτητα καλό. Τι σημαίνει;
Ας δούμε την καλή πλευρά των πραγμάτων: Η Noble δεν εντάσσεται στους άξονες συμφερόντων των αμερικανικών πετρελαϊκών κολοσσών. Άρα μπορεί να λειτουργεί πιο αυτόνομα υπέρ του πελάτη (Ισραήλ), διατηρώντας όμως (και αυτό έχει τη μεγαλύτερη σημασία) μια αμερικανική υπογραφή στο έργο.
Ποια είναι όμως η Noble; Πρόκειται για μικρή εταιρεία με άριστο ισολογισμό, που μέχρι τώρα έχει πετύχει σε πολλές μεσαίες δουλειές. Και ο Λεβιάθαν είναι το μεγαλύτερο κοίτασμα που έχει ανακαλύψει.
Δικαιολογημένα, λοιπόν, πριν από μισό χρόνο περίπου, στις 9 Φεβρουαρίου, ο διευθύνων σύμβουλος της Noble Τσαρλς Ντέιβιντσον έριξε λάδι στη φωτιά ' της ανατολικής Μεσογείου θέλοντας να διαφημίσει την πραμάτεια του. Και ανακοίνωσε ότι η εμπορική παραγωγή αερίου από τον Λεβιάθαν θα αρχίσει το 2016, χρονιά που θα έχει αναπτυχθεί πλήρως το κοίτασμα.
Από τότε οι χλιαρές τουρκικές οχλήσεις έγιναν εντονότερες. Το ίδιο και οι ανησυχίες των «μεγάλων» της πετρελαϊκής κοινότητας.
Μεγάλη δουλειά
Λίγο αργότερα, στα τέλη της άνοιξης, ένα δημοσίευμα στο περιοδικό «Fortune» έδειχνε την αγωνία των μεγάλων. Παράλληλα πρότεινε και τον συμβιβασμό λέγοντας στη Noble να δεχθεί τη «βοήθεια του συστήματος» για να φέρει σε πέρας τη δουλειά, που μάλλον είναι πιο μεγάλη από εκείνη.
Το δημοσίευμα έλεγε ότι η Noble χτύπησε «χρυσό» σε μία περιοχή που όλοι οι μεγάλοι νόμιζαν ότι δεν υπήρχε τίποτε, για να ανακαλύψει ένα κοίτασμα 16 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδών αερίου, που είναι το μεγαλύτερο υποθαλάσσιο της τελευταίας δεκαετίας. Και τώρα, συμπληρώνει με νόημα, η μικρή ανεξάρτητη εταιρεία θα πρέπει να διαχειριστεί την επιτυχία της, προσθέτοντας φυσικά ότι μια μεγαλύτερη πολυεθνική θα ένιωθε πιο «άνετα» με μια τέτοια ανακάλυψη.
Το δημοσίευμα, που καταγράφει όλα τα αρνητικά σενάρια, αναφέρει ως πρώτο σημαντικό εμπόδιο ότι το αέριο θα πρέπει να υγροποιηθεί για να μεταφερθεί και πως η πλησιέστερη σχετική εγκατάσταση βρίσκεται στο Κατάρ. Προσθέτει πως μια εταιρεία του μεγέθους της Noble θα πρέπει να καταφύγει σε συμμαχίες ακόμη και για να κατασκευάσει έναν αγωγό μεταφοράς προς τον όποιο σταθμό υγροποίησης.
Σημειώνει ακόμη ότι το Ισραήλ ως χώρα δεν θα δείξει τόσο μεγάλο ενδιαφέρον για τον Λεβιάθαν, μια και θα καλύψει τις εσωτερικές του ανάγκες από το κοίτασμα του Ταμάρ (επίσης της Noble), που θα λειτουργήσει από το 2012. Όλα αυτά ως... προειδοποίηση.
Γεωπολιτικές ισορροπίες
Έχοντας πίσω της ένα... φορμαρισμένο Ισραήλ, η Noble μάλλον θα πουλήσει ακριβά το τομάρι της. Αν το κοίτασμα περάσει στα χέρια των κολοσσών, η ανάπτυξή του θα περάσει πρακτικά στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Και τότε τίποτε δεν είναι βέβαιο...
Αυτό που παραμένει σίγουρο είναι ότι το νέο κοίτασμα προσθέτει βαριά δεδομένα στις γεωπολιτικές ισορροπίες της ανατολικής Μεσογείου στην κατεύθυνση υλοποίησης της στρατηγικής του Ισραήλ για έναν ενεργειακό άξονα Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδας. Με τη διαφορά ότι η Ελλάδα του Μνημονίου και της τρόικας δεν έχει την απαραίτητη προβολή ισχύος για να καλύψει τις εξελίξεις εάν χρειαστεί.
Στην επίσκεψή του στην Αθήνα ο Νετανιάχου είχε προβάλει και επισήμως το θέμα προτείνοντας τη μεταφορά του ισραηλινού φυσικού αερίου στην Ευρώπη με ελληνική σύμπραξη. Η Ελλάδα, όμως, κράτησε χαμηλούς τόνους.
Οι Ευρωπαίοι, από την πλευρά τους, παρακολουθούν µε προσοχή τις εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο, αλλά ακόμη δεν έχουν αποφασίσει αν η Ε.Ε. θα εντάξει τα νέα κοιτάσµατα στην ενεργειακή πολιτική της.
Η πρόσφατη επίσκεψη Μέρκελ, πάντως, στην Κύπρο και η υποστήριξη της ελληνοκυπριακής πλευράς έδωσε πόντους στην κοινή επένδυση. Ιδιαίτερα καθώς οι Ισραηλινοί ήδη έχουν προτείνει τη δημιουργία τερματικού σταθμού υγροποίησης του αερίου στην Κύπρο για μεταφορά του καυσίμου στην Ευρώπη, ώστε να κλειδώσουν το ντιλ με ευρωπαϊκή βούλα. Οπότε καταλαβαίνετε τι έχει να γίνει στην Κύπρο ύστερα από την πικρή εμπειρία με τις εκρήξεις στο Μαρί. Καθώς οι εγκαταστάσεις υγροποίησης δεν είναι ό,τι ασφαλέστερο στον κόσμο...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου