Διανοούμενοι τα αδιανόητα

Από την Αυγή της Κυριακής 02.05.2010

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Αύριο πιθανότατα θα ξέρουμε. Θα ξέρουμε αν και πότε θα πάρουμε σύνταξη, αν τα παιδιά μας θα βρουν ποτέ δουλειά, αν θα πάρουμε επίδομα αδείας, πόσο χαμηλότερα θα αμειβόμαστε την επόμενη τριετία, πόσο εύκολα θα απολυόμαστε, τι επιπλέον φόρους θα πληρώσουμε. Μπαίνουμε στο στόμα της τρέλας, αλλά μέχρι στιγμής το έχουμε πάρει καλά.

Τι έγραψε εφημερίδα της περασμένης Κυριακής; Κάτι για χαμένη ανεμελιά; Λάθος. Τώρα ζούμε τη μεγάλη ανεμελιά. Μια χιονοστιβάδα, ένα τσουνάμι έρχεται καταπάνω μας κι εμείς δεν λέμε να εγκαταλείψουμε τα πέδιλα του σκι, δεν λέμε να σηκωθούμε από την ξαπλώστρα.

Για να λέμε την αλήθεια, για τον μέσο πολίτη αυτή η «ανεμελιά» – παραλυτικός φόβος στην πραγματικότητα – έχει την εξήγησή της. Έχει πειστεί ότι δεν υπάρχει άλλη λύση. Ότι η «τελική λύση» της κ. Μέρκελ για την ελληνική κοινωνία (ο συνειρμός αναπόφευκτος για το οικονομικό κρεματόριο του μέλλοντός μας) είναι το αναγκαίο, παιδαγωγικό καθαρτήριο πριν επιστρέψει στον «παράδεισο» του ευρώ.

Εδώ που τα λέμε, από ποιον ν’ ακούσει εναλλακτική λύση; Όχι φυσικά από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, τη Ν.Δ. ή τον ΛΑΟΣ, που με ταξική και ιδεολογικοπολιτική πειθαρχία συντάχθηκαν στις υποδείξεις των νέων ηγεμόνων της χώρας.

Αν περίμενε ν’ ακούσει κάτι εναλλακτικό ο πολίτης ήταν απ' την αριστερά, τη δύναμη που πέρα από τις διαιρέσεις και τις αναπηρίες της υποτίθεται ότι υπάρχει υπέρ της κοινωνίας, υπέρ της μεγάλης πλειοψηφίας της που αποκλείεται από τη διανομή του πλούτου και μοιράζεται σταθερά τη φτώχεια της. Ωστόσο, η Αριστερά αγρόν ηγόραζε και ζεύγη βοός.

● Ένα τμήμα της αρκείται στην ιδεολογική επιβεβαίωση του αντικαπιταλισμού και αντιευρωπαϊσμού της (αν και πολύ λίγοι πια δηλώνουν ζηλωτές του ευρώ του καπιταλισμού).

● Ένα άλλο τμήμα της υπέθεσε ότι η κρίση του χρέους είναι ένα κατασκεύασμα, μια θεωρία συνωμοσίας (αλλά τώρα η χρεωκοπία έχει φέρει τα αποτελέσματά της, έστω και χωρίς επίσημη κήρυξη).

● Μια τρίτη πλευρά είδε στην κρίση το εφαλτήριο για το άλμα στον σοσιαλισμό (αλλά τι μεσολαβεί όσο η κοινωνία ίπταται στον αέρα;).

● Καμιά πλευρά δεν ανάλαβε το ρίσκο να διαμορφώσει μια πειστική εναλλακτική πρόταση για την υπέρβαση της κρίσης του χρέους εδώ και τώρα. Με τα ρίσκα της, αλλά λύση πέρα από αυτήν που εγγυάται τα κέρδη της τοκογλυφίας υποβάλλοντας την οικονομία σε αργό πιστοληπτικό θάνατο.

Η ιδέα της στάσης πληρωμών (όχι με τους όρους των πιστωτών, αλλά με τους όρους του οφειλέτη), που ακούστηκε δειλά εδώ και μήνες από μεμονωμένους διανοητές και τεχνοκράτες, αρχικά δαιμονοποιήθηκε με ποικίλα επιχειρήματα. Άλλοι είπαν ότι πρόκειται για άνευ όρων παράδοση στο ΔΝΤ, άλλοι προεξόφλησαν ολική καταστροφή κι άλλοι καταλόγισαν απλώς... εγκληματική ανεμελιά στους εισηγούμενους.

Να όμως που δεν πρόκειται για κάτι τόσο αδιανόητο όσο διανοούνται οι αρνητές της. Κατ’ αρχάς, γιατί πολλοί από τους «ολικούς αρνητές» άρχισαν να προσχωρούν σε αποχρώσεις αυτής της εναλλακτικής λύσης (βλέπε εισηγήσεις περί αναδιαπραγμάτευσης χρέους). Έπειτα, γιατί οι εξελίξεις, και ιδιαίτερα το καθεστώς «ελεγχόμενης χρεωκοπίας» που επιβάλλουν Ε.Ε. και ΔΝΤ, έχουν βάλει στο κάδρο την προοπτική «κουρέματος» (hair cut) του χρέους, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά ακόμη και για τη Βρετανία ή τις ΗΠΑ! Να μερικά δεδομένα προς επίρρωση:

1. Η ευρωατλαντική κερδοσκοπία, εκτός από το να στοιχηματίζει στη χρεοκοπία, διακινεί συστηματικά εδώ και δέκα μέρες την εκτίμηση ότι η προσφυγή στον μηχανισμό ΔΝΤ - Ε.Ε. θα συνοδευτεί αναπόφευκτα με αναδιαπραγμάτευση χρέους. Με τη μορφή της περικοπής, της επιμήκυνσης, της μετοχοποίησης ή της ασφάλισής του έναντι ακινήτων του Ελληνικού Δημοσίου (βλέπε δηλώσεις οικονομολόγων της Goldman Sachs, της S&P και δημοσιεύματα Bloomberg, Financial Times κ.ά.).

2. Στον αντίποδα η σπουδή των αξιωματούχων της κυβέρνησης, της Ν.Δ., του ΔΝΤ, της Ε.Ε. να αποκλείουν διά ροπάλου την προοπτική αναδιαπραγμάτευσης ηχεί τουλάχιστον ύποπτη. Φαίνεται να χαϊδεύει τ’ αυτιά των κερδοσκόπων, αλλά και να εγγυάται τις ιλιγγιώδεις αποδόσεις των διπλών στοιχημάτων τους στα διαβόητα CDS των κρατικών ομολόγων.

Θα έχει ενδιαφέρον να αποκαλυφθεί κάποια στιγμή σε πόσα απ’ αυτά τα «ασφάλιστρα πιστωτικού κινδύνου» παίζουν ευρωπαϊκές τράπεζες (κρατικές ή ημικρατικές) για να ασφαλίσουν ελληνικά ομόλογα περίπου 100 δισ. που διαθέτουν. Δηλαδή το ένα τρίτο του ελληνικού χρέους! Την ίδια στιγμή, η «άλλη Γερμανία», σε πείσμα των εθνικιστικών ιδεοληψιών, έσπασε την αλαζονεία της Μέρκελ και των γερμανικών ταμπλόιντ. Η Αριστερά πρότεινε διά του ηγέτη της «μορατόριουμ» για το ελληνικό χρέος, που δεν σημαίνει παρά χρεωστάσιο για κάποιο διάστημα.

Επομένως τίποτε δεν είναι αδιανόητο, τίποτε δεν είναι «τεχνικά» αποκλεισμένο. Το θέμα είναι ποιος, πώς, υπέρ ποιου και εναντίον ποιου χρησιμοποιεί κάθε μέτρο. Εξ άλλου, τι άλλο από μια περιορισμένη «στάση πληρωμών» είναι αυτό που μας επιβάλλουν Μέρκελ και ΔΝΤ, που στην τριετία του δανεισμού θα απαιτούν την κατά προτεραιότητα εξόφλησή τους, ακόμη και εις βάρος των άλλων, λιγότερο «συγγενών» πιστωτών;