Οικονομολόγοι κατά της λιτότητας για... όλους τους άλλους

Το σκίτσο του Πάνου δημοσιεύθηκε στο Ποντίκι, 20.5.2010

Τζόζεφ Στίγκλιτς (Νόμπελ Οικονομίας): Εάν η Ευρώπη εφαρμόσει «ένα συντονισμένο σχέδιο λιτότητας», «διατρέχει τον κίνδυνο μίας καταστροφής», με την ανάπτυξή της να τελματώνεται και την ανεργία να εκτινάσσεται.

Ντομινίκ Στρος - Καν (διευθυντής του ΔΝΤ): «Δεν είναι θέσφατον ότι πρέπει σώνει και καλά να έχει μειωθεί στο 3% το δημόσιο έλλειμμά τους το 2012,ή το 2013», όπως επιτάσσουν οι Βρυξέλλες.

Ολιβιέ Μπλανσάρ (επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ): «Ο κίνδυνος ελλοχεύει στην περίπτωση που, κάτω από την πίεση των αγορών, ορισμένες χώρες δείχνουν υπερβάλλοντα ζήλο για λιτότητα. (...) Οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες δεν έχουν καμία ανάγκη να πάρουν τόσο δρακόντεια μέτρα όσο αυτά που πήρε η Ελλάδα και μπορούν να επιλέξουν μια δημοσιονομική προσαρμογή πιο προοδευτική μέσα στον χρόνο».


Λοράνς Μπουν (Barclays Capital): «Τα προγράμματα λιτότητας είναι τόσο αυστηρά, ώστε, εάν εφαρμοστούν και μάλιστα ταυτόχρονα σε όλη την Ευρώπη, τότε ο αντίκτυπος στην ανάπτυξη, όχι μόνον την ευρωπαϊκή, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο, μπορεί να δημιουργήσει μία τροχοπέδη στην ανάκαμψη».

Άντριου Σκοτ (καθηγητής στο London School of Economics): «Στην Ελλάδα κατέστη αναγκαίο να μειωθούν οι δημόσιες δαπάνες και αυτό ενδέχεται να αναθερμάνει την ανάπτυξη». Όμως «η προσαρμογή μπορεί να γίνει με ακόμη πιο προοδευτικό τρόπο: δεν θα πρέπει να λαμβάνονται πολλά μέτρα τώρα, ενώ έχει ανακοινωθεί ένα σχέδιο σε έναν πενταετή ή δεκαετή ορίζοντα».

Ελί Κοέν (γαλλικό Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών – CNRS): Τα μόνα «πραγματικά δραστικά» μέτρα που έχουν ανακοινωθεί είναι της Ελλάδας, της Ισπανίας και της Πορτογαλίας. «Καίτοι δυσάρεστα, αυτά τα σχέδια είναι δικαιολογημένα». Οι άλλες χώρες, όπως η Γερμανία, η Ολλανδία ή η Αυστρία, «δεν έχουν κανένα λόγο να λάβουν μέτρα λιτότητας».

Ιδιαίτερα ευαίσθητα είναι αυτά τα μέτρα για τη Γαλλία και τη Βρετανία, σύμφωνα με τον Κοέν. «Οι κυβερνήσεις αυτών των χωρών ανακοίνωσαν μέτρα που χαρακτηρίζονται θαρραλέα για την ενθάρρυνση των αγορών. Όμως στην πραγματικότητα τα μέτρα αυτά δεν είναι και τόσο θαρραλέα όσο αφήνουν να εννοηθούν. Επί του παρόντος τα μέτρα αυτά είναι ομοιοπαθητικά σε σχέση με τα σημαντικά τους ελλείμματα και χρέη» τονίζει ο Σκοτ.

Ιδίως οι στόχοι που έχουν χαραχθεί δεν είναι ούτε υλοποιήσιμοι ούτε δικαιολογημένοι. «Δεν έχει νόημα να εστιάζουμε αποκλειστικά στον στόχο του ελλείμματος στο 3% του ΑΕΠ», τονίζει ο ίδιος, υπενθυμίζοντας πως τα δημόσια λογιστικά έχουν εκτροχιαστεί πολλές φορές εξαιτίας της κρίσης.

***

Είναι μάλλον αντιληπτό πως, την ώρα που διεξάγεται μια σκληρή μάχη με επίδικο ζήτημα την εφαρμογή ή όχι μιας σκληρής λιτότητας στις υπόλοιπες οικονομίες της Ευρωζώνης, όλοι όσοι συζητούν αυτό το μείζον για την Ευρώπη θέμα, για την Ελλάδα αποφάσισαν ότι πρέπει να ματώσει άγρια. Όλοι οι παραπάνω, εξ άλλου, συμμετέχουν – με τη μια ή την άλλη ιδιότητα – στην τριμερή (ΔΝΤ, Ε.Ε., ΕΚΤ) επιτροπεία της Ελλάδας. 

Σε ό,τι, όμως, αφορά τον χειρισμό των δημοσιονομικών μεγεθών και του χρέους, ήδη η Γερμανία έχει προετοιμάσει τον πλήρη έλεγχο των εθνικών προϋπολογισμών από την Κομισιόν με δικαίωμα βέτο, αλλά και τη «συνταγματοποίηση» των περιορισμών και του ποινολογίου που θα εφαρμόζεται σε περιπτώσεις αποκλίσεων. Κάθε ιδέα περί απόκλισης θα ποινικοποιείται.

Άλλωστε η ελληνική κυβέρνηση ήδη, προκειμένου να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις και της Γερμανίας και της τρόικας, ετοιμάζεται να προωθήσει διάταξη με την οποία θα καταλογίζονται ευθύνες σε υπουργούς, διευθυντές υπουργείων, γενικούς γραμματείς, προέδρους ασφαλιστικών ταμείων και διοικητές ΔΕΚΟ σε περίπτωση που η τρόικα διαπιστώνει καθυστερήσεις που εμπίπτουν στις αρμοδιότητές τους.

Αυτά για όσους πιστεύουν ή καλλιεργούν την αυταπάτη (ή και... απάτη) ότι μπορεί να υπάρξει, μέσα στον κύκλο του χρέους και της επιτήρησης, οποιαδήποτε επιστροφή σε όσα – πάρα πολλά – θα χαθούν το επόμενο διάστημα. Και δυστυχώς για μεγάλη μερίδα της κοινωνίας – ίσως για τη μεγάλη πλειονότητα – θα χαθούν ακόμη και τα στοιχειώδη, αλλά χωρίς ελπίδα ανάκτησης. Το αν θα δεχτούμε αυτή την εξέλιξη είναι το ένα θέμα. Το πώς θα αντιδράσουμε και με ποιο ζητούμενο είναι όμως το πιο σοβαρό...