Τρίτη 26 Απριλίου 2011

Χρειάζεται Plan B για Ελλάδα και... ευρωζώνη


Από τους Financial Times (via Euro2day)

By Editorial

Όσο έκτακτες κι αν ήταν οι προσπάθειες της ευρωζώνης στη μάχη εναντίον της κρίσης χρέους, το μόνο που έχει επιτευχθεί προς το παρόν είναι η αναβολή των τελικών αποφάσεων. Οι εξελίξεις σύντομα θα επιβάλουν τις δικές τους λύσεις, εάν οι αξιωματούχοι δεν κινηθούν πιο αποφασιστικά. Μπορούν ακόμη να κερδίσουν λίγο χρόνο, όμως θα πρέπει να τον εκμεταλλευτούν σοφά.

Η ανεπάρκεια του βασικού εργαλείου για την αντιμετώπιση της κρίσης – του ευρωπαϊκού ταμείου χρηματοοικονομικής σταθερότητας (EFSF), που επιμηκύνει δάνεια προς τις χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα – φάνηκε και τις δύο φορές που ζητήθηκε η συνδρομή του.


Ούτε το πακέτο στήριξης της Ιρλανδίας, ούτε το σχετικό αίτημα στήριξης από την Πορτογαλία συνέβαλαν στον καθησυχασμό των αγορών ομολόγων. Ούτε το αρχέτυπο του EFSF – το πακέτο στήριξης της Ελλάδας, που στηρίζεται από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο – πετυχαίνει την επιστροφή της Αθήνας στις αγορές ομολόγων.

Οι αποδόσεις των 3ετών ελληνικών τίτλων ξεπερνούν πλέον το 21%. Ο κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου, ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών, παραδέχεται ότι φαίνεται δύσκολο να αντληθούν αρκετά κεφάλαια από τις αγορές τον επόμενο χρόνο, όπως ορίζει το πρόγραμμα του ΔΝΤ.

Βάσει σχεδίου, τα πράγματα δεν θα όδευαν προς αυτήν την κατεύθυνση. Το πακέτο στήριξης της Ελλάδας και στη συνέχεια το EFSF είχαν ως στόχο να καθησυχάσουν τις αγορές ότι η ευρωζώνη έχει εμπιστοσύνη στην ικανότητα των χωρών της περιφέρειας να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους. Επιπλέον ότι η ευρωζώνη είχε τη βούληση να συνεισφέρει με κεφάλαια για να στηρίξει αυτήν την εμπιστοσύνη, ώστε οι ιδιώτες επενδυτές να συνεχίσουν να δανείζουν χωρίς να φοβούνται για τις τοποθετήσεις τους.

Αξίζει ακόμη να κυνηγήσουμε αυτόν τον στόχο. Τα προβλήματα της περιφέρειας οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στον υπερβολικό δανεισμό των κρατών. Αντικατοπτρίζουν, όμως, και τη συμπεριφορά του όχλου που επικρατεί στις αγορές.

Οι επενδυτές φοβούνται ότι μία χώρα δεν θα μπορέσει να βρει χρηματοδότηση με εφικτούς όρους, οδηγώντας ανοδικά τις αποδόσεις και καθιστώντας εν τέλει υπαρκτές αυτές τις ανησυχίες. Θα ήταν ανεύθυνο να αφήσουμε τις αγορές να συνεχίσουν σε αυτήν την πορεία. Η αποφυγή της ελληνικής χρεοκοπίας παραμένει εφικτός στόχος για την ευρωζώνη.

Οι αγορές, όμως, δεν συμμερίζονται αυτήν την άποψη. Και γι' αυτό ευθύνονται οι Ευρωπαίοι ηγέτες, διότι έχουν αποφασίσει ποιος είναι ο στόχος, αλλά όχι τα μέσα για να τον πετύχουν. Ενώ παρείχαν κεφάλαια για να εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση της περιφέρειας για τρία χρόνια, οι πιστώτριες χώρες κατέστησαν απολύτως σαφές πως θα είναι λιγότερο πρόθυμες μετά το 2013.

Ο διάδοχος του EFSF, ο ευρωπαϊκός μηχανισμός σταθερότητας (ESM), δεν θα έχει πολύ περισσότερες δυνατότητες χρηματοδότησης και οι ιδιώτες πιστωτές έχουν θορυβηθεί για τις επιβεβλημένες ζημίες που ίσως υποστούν.

Η γαλλογερμανική πρωτοβουλία για το ESM στην Deauville ώθησε σε εκτίναξη των αποδόσεων στα ομόλογα της περιφέρειας οδηγώντας την Ιρλανδία στο δικό της πακέτο στήριξης. Οι πρόσφατες σκέψεις του Βερολίνου για το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους επανέλαβαν το ίδιο σκηνικό. Και οι δύο περιπτώσεις δείχνουν την απροθυμία ή την ανικανότητα των ηγετών να καθησυχάσουν αντί να φοβίσουν τους επενδυτές.

Αυτό πρέπει να σταματήσει. Τα σχέδια για την περίοδο μετά το 2013 επηρεάζουν τις αγορές τώρα και με τρόπο που θα συνεχίσει να επιδεινώνεται, μέχρις ότου οι ηγέτες αποφασίσουν τα σχέδια μετάβασης έως το 2013. Η πολιτική σε εθνικό επίπεδο σκοτώνει κάθε πιθανότητα ενίσχυσης του οπλοστασίου τόσο του EFSF όσο και του ESM. Κατά συνέπεια ο στόχος πλέον είναι να γίνει η καλύτερη δυνατή εκμετάλλευση των υπαρχόντων κεφαλαίων.

Αυτό προϋποθέτει, κατ' αρχάς, να προετοιμαστεί ένα σχέδιο Β για τις ανάγκες χρηματοδότησης της Ελλάδας, εάν η χώρα δεν μπορέσει να αντλήσει τα προβλεπόμενα κεφάλαια από τις αγορές το 2012. Θα πρέπει να οριστεί, πέραν κάθε αμφιβολίας, ότι το EFSF θα καλύψει το κενό, δεδομένου ότι η Ελλάδα παραμένει στο πρόγραμμα.

Κατά δεύτερον, θα χρειαστεί να επανεξεταστεί το ενδεχόμενο αγοράς ομολόγων στη δευτερογενή αγορά. Οι Γερμανοί βουλευτές αρχικά επέβαλαν στο Βερολίνο να αποκλείσει αυτήν την επιλογή για το ESM. Η γερμανική κυβέρνηση, όμως, πρέπει να προσεγγίσει και πάλι το συγκεκριμένο θέμα. Σε κάθε περίπτωση, το EFSF θα πρέπει να αποκτήσει τη δικαιοδοσία να αγοράζει ομόλογα στη δευτερογενή αγορά.

Εάν γίνει σωστά, ένα μεγάλο πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων μπορεί να μειώσει τα δανειακά βάρη. Το πρόβλημα είναι να πειστούν οι ευρωπαϊκές τράπεζες να πουλήσουν, καθώς θα υποστούν μειώσεις στην αξία των τοποθετήσεών τους. Η Ευρώπη θα μπορούσε να βελτιώσει τα κίνητρα για επαναγορά ομολόγων ορίζοντας επιτέλους ότι στη διαδικασία των τραπεζικών stress tests τα κρατικά ομόλογα θα αποτιμηθούν στο mark to market.

Ενώ οι τράπεζες κρατούν γερά, η αγορά για τα κρατικά ομόλογα περιφέρειας είναι αδύναμη. Αυτό, όμως, παράλληλα σημαίνει πως ακόμη και μικρές αγορές μπορεί να επιφέρουν σημαντικές αλλαγές στις αποδόσεις. Το EFSF θα μπορούσε να εγγυηθεί τις αγορές βραχυπρόθεσμων ομολόγων, σε τιμή πλαφόν, για τα κράτη που έχουν λάβει πακέτο στήριξης.

Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να ανοίξει τη βραχυπρόθεσμη αγορά και είναι προτιμότερο από τις μυστικές αγορές ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Αυτές οι εναλλακτικές έχουν πιθανότητα επιτυχίας μόνο με πολλή τύχη και σκληρή δουλειά. Θα πρέπει, όμως, να τις δοκιμάσουμε. Είναι πρώιμο να αποδεχτούμε τη χρεοκοπία, της οποίας οι συνέπειες μπορεί να επηρεάσουν όλη την ευρωζώνη, και όχι μόνο, και να οδηγήσουν στη ματαίωση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων της περιφέρειας. Η Ευρώπη πρέπει να αποφασίσει τι θέλει προτού να είναι πολύ αργά.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου