Από τον Πρώτο στον Τρίτο Κόσμο

Από Τα Νέα

Του Ρούσσου Βρανά

Οι λαοί των «περιφερειακών» χωρών της ευρωζώνης, όπως τις αποκαλούν μάλλον υποτιμητικά οι οικονομολόγοι, αρχίζουν σιγά σιγά να συνειδητοποιούν τη ζοφερή αλήθεια: πως έχουν ακόμη μπροστά τους πολλά χρόνια λιτότητας, καθώς οι περικοπές των μισθών και η συρρίκνωση των δημόσιων υπηρεσιών δεν φαίνεται να τους βγάζουν από την κρίση. Αντίθετα, τους βουλιάζουν ακόμη πιο βαθιά σε αυτήν.


Είναι αυτό που ο οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν λέει «αυταπάτη της λιτότητας». Και που, όπως είπε ο αρχηγός των βρετανών Εργατικών Εντ Μίλιμπαντ, «πονάει αλλά δεν λειτουργεί». Οι μόνοι που κάνουν πως δεν το βλέπουν είναι οι κυβερνώντες αυτές τις χώρες, που τις παρέλαβαν από τον Πρώτο Κόσμο για να τις παραδώσουν στον Τρίτο.

Να συγκρίνει βέβαια κάποιος το άχθος που σηκώνουν στους ώμους τους οι Ιρλανδοί που αγόρασαν σπίτια με δάνεια ή οι Πορτογάλοι δημόσιοι υπάλληλοι ή οι Έλληνες χαμηλόμισθοι και συνταξιούχοι με τη συντριπτική φτώχεια των λαών της Αφρικής είναι μια υπερβολή. Και στις δύο περιπτώσεις όμως πρόκειται για την ίδια λογική που οδηγεί σε παρόμοιες συνέπειες.

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις της λιτότητας έχουν ίσως ξεχάσει τις συνέπειες που είχαν παρόμοια μέτρα στον Τρίτο Κόσμο. Οι δυτικές τράπεζες μοίρασαν αφειδώς δάνεια στην Αφρική και τη Λατινική Αμερική τη δεκαετία του 1970. Όταν, δέκα χρόνια αργότερα, έσκασε η φούσκα του χρέους τους, κλήθηκε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για να χορηγήσει το πικρό φάρμακο της λιτότητας ώστε να μη χάσουν τα λεφτά τους οι τραπεζίτες.

Ο Νικ Ντίαρντεν, από τους αρχηγούς του κινήματος για τη διαγραφή των χρεών του Τρίτου Κόσμου, φέρνει ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Ζάμπια. Το 1983 κατάπιε υποτακτικά το πικρό φάρμακο της λιτότητας του ΔΝΤ, αλλά ακριβώς γι' αυτό η χώρα βυθίστηκε σε ακόμη βαθύτερη ύφεση που δυσχέρανε ακόμη περισσότερο την αποπληρωμή των χρεών της. Έτσι, λίγα χρόνια αργότερα, το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της είχε συρρικνωθεί κατά 30% ενώ το χρέος της ως προς αυτό είχε διπλασιαστεί στο 150%.

Αργά ή γρήγορα οι δανειστές των χωρών του Τρίτου Κόσμου συνειδητοποίησαν πως δεν υπήρχε καμία περίπτωση να πάρουν πίσω στο ακέραιο τα λεφτά που τους χρωστούσαν. Και μπροστά στο τίποτα προτίμησαν να πάρουν πίσω έστω ένα μέρος τους.

Στην περίπτωση των υπερχρεωμένων ευρωπαϊκών χωρών, λέει ο οικονομολόγος της Σάξο Μπανκ Στιν Γιάκομπσεν, «είναι φανερό πως οι λαοί έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται ότι όλες οι λύσεις που τους προτείνουν οι κυβερνήσεις τους στηρίζονται σε υποσχέσεις για το μέλλον και όχι για το εδώ και τώρα».

Εδώ και τώρα παρακολουθούν τη ζωή τους να ξεφεύγει μέσα από τα χέρια τους και να διολισθαίνει συνεχώς στο επίπεδο του Τρίτου Κόσμου, με μια διαδικασία «τριτοκοσμοποίησης», όπως την είχε αποκαλέσει ο καθηγητής Μπερνάρ Κοντ του Πανεπιστημίου του Μπορντώ, η οποία εξασφαλίζει στους θύτες πως το κόστος αυτής της κρίσης θα το πληρώσουν μέχρι δεκάρας τα θύματα.