Του Σταύρου
Χριστακόπουλου*
Αμέσως μετά τη σύνοδο κορυφής της ευρωζώνης, στις 11
Μαρτίου, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας πανηγύρισε μια... μεγάλη επιτυχία, ως
«αναγνώριση των προσπαθειών» της χώρας και (βεβαίως!) της κυβέρνησης: την επιμήκυνση αποπληρωμής του δανείου της
τρόικας και τη μείωση του επιτοκίου
του κατά 1%. Η αναφορά αυτή περιεχόταν στα συμπεράσματα της συνόδου μαζί με την
αναφορά σε ανάλογες «διευκολύνσεις» προς την Ιρλανδία.
Στην επίσημη σύνοδο, λοιπόν, τα αντίστοιχα συμπεράσματα δεν
είχαν καμιά αναφορά ούτε στην
επιμήκυνση ούτε στη μείωση επιτοκίου. Άρα καμιά τέτοια απόφαση δεν υπάρχει. Και
δεν θα μπορούσε να υπάρχει, αφού δεν είναι τυχαίο ότι, στη διάρκεια της συνόδου
της ευρωζώνης, εμφανίστηκαν τουλάχιστον τέσσερα
βέτο!
Είναι δε αμφίβολο αν θα υπάρξει και στη θερινή σύνοδο του
Ιουνίου, καθώς η μη «παροχή» αυτών των «διευκολύνσεων» δεν είναι διαδικαστική
αλλά βαθύτατα πολιτική. Δεν είναι
άλλωστε τυχαίο ότι οι συγκεκριμένες «παροχές» αποτελούν όχι διευκολύνσεις, αλλά
«καρότο» προς την Ελλάδα και την Ιρλανδία:
● Στην Ελλάδα για
να υπογράψει (και υπέγραψε) το Σύμφωνο για το Ευρώ, το οποίο επισημοποιεί τη
διάσπαση της Ευρωζώνης σε πλούσιους και χρεοκοπημένους. Και για να προχωρήσει
το πλήρες ξεπούλημα (εν τοις πράγμασι κατάσχεση) της εθνικής περιουσίας και των
πλουτοπαραγωγικών πόρων της χώρας.
● Στην Ιρλανδία για να μειώσει τους
φορολογικούς συντελεστές της και να επιτρέψει έτσι το άνοιγμα της αγοράς της
στη Γερμανία εις βάρος τόσο της δικής της παραγωγικής βάσης όσο και των
θηριωδών αγγλοσαξονικών συμφερόντων τα οποία εδρεύουν στη χώρα αυτή ακριβώς εξ
αιτίας του φορολογικού της καθεστώτος.
Όσο αυτές οι προϋποθέσεις δεν ικανοποιούνται ή δεν
ολοκληρώνονται, διευκολύνσεις δεν δίνονται.
Η αντοχή της
ευρωζώνης
Μια δεύτερη
παράμετρος αυτής της υπόθεσης είναι το οριστικό καθεστώς και οι τελικοί όροι
λειτουργίας του προσωρινού μηχανισμού χρηματοπιστωτικής σταθερότητας (EFSF, στον οποίο έχει ενταχθεί έως στιγμής μόνον η Ιρλανδία
και όπου θα ενταχθούν όσες άλλες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας χρειαστούν
«στήριξη»), οι οποίοι επίσης παραπέμφθηκαν στη σύνοδο του Ιουνίου.
Ο λόγος για τον οποίο αυτή η διευθέτηση έμεινε ανοιχτή
σχετίζεται με την αβεβαιότητα για το
μέλλον της ευρωζώνης, η οποία υφίσταται αφόρητη πίεση από τις «αγορές»
ομολόγων. Μόνο η Πορτογαλία έχει φτάσει τέσσερις
φορές στο όριο της πτώχευσης, ενώ οι οίκοι αξιολόγησης έχουν ανοίξει το
σερί υποβαθμίσεων της Ισπανίας.
Με την Πορτογαλία λοιπόν να βρίσκεται ένα βήμα πριν από την υπαγωγή της στον EFSF, με την Ισπανία να βρίσκεται σε
άθλια κατάσταση και να αισθάνεται την αρχή της πίεσης, με το Βέλγιο να είναι
πάντα σε κίνδυνο και τα καμπανάκια να χτυπούν από καιρό ακόμη και για χώρες
όπως η Ιταλία, οι χρηματοδοτικές ανάγκες του μηχανισμού αυτού είναι πιθανόν να
εκτιναχθούν σε ύψη απλησίαστα για τη
δυνατότητα της ευρωζώνης και της ΕΚΤ να τα καλύψουν.
Άλλωστε το κόστος χρηματοδότησης της Ελλάδας (η οποία έχει
εντελώς δικό της μηχανισμό), της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας
υπολογίζεται σε ποσά άνω των 1,5 τρισ.
ευρώ, όταν η δανειοδοτική δυνατότητα του εν λόγω μηχανισμού δεν ξεπερνά τα 450 δισ.
Τον EFSF
έχει συμφωνηθεί ότι, στα μέσα του 2013, θα διαδεχθεί ο μόνιμος μηχανισμός
στήριξης (ESM), με
συνολική δανειοδοτική ικανότητα ύψους 500
δισ. ευρώ. Ο νέος αυτός μηχανισμός έχει ως βασική πρόβλεψη ότι η είσοδος
κάθε χώρας σε αυτόν θα προϋποθέτει εξαντλητική αξιολόγηση του αξιόχρεου των υποψηφίων προς υπαγωγή
χωρών και, σε περίπτωση αρνητικού αποτελέσματος, θα επέρχεται η αναδιάρθρωση - ελεγχόμενη χρεοκοπία με
συμμετοχή των ιδιωτών ομολογιούχων.
Αν λοιπόν η Ελλάδα φτάσει έως το 2013, τότε την περιμένει η
ελεγχόμενη πτώχευση, την οποία η ίδια έχει συνυπογράψει. Θα φτάσει όμως; Η απάντηση, την οποία δίνει το σύνολο των αναλυτών,
είναι αρνητική. Αυτό λοιπόν που εξετάζεται είναι αν θα πρέπει και ο προσωρινός
μηχανισμός – στον οποίο είναι απολύτως βέβαιο ότι θα προσφύγουμε υπογράφοντας
νέα δανειακή σύμβαση και νέο μνημόνιο – να ενσωματώσει
(και αυτός) την πρόβλεψη του μελλοντικού μόνιμου μηχανισμού περί ελεγχόμενης
χρεοκοπίας.
Μηχανισμός πτώχευσης
από το ΔΝΤ
Πέρα όμως από τους αναλυτές, τους μάντεις και τις
χαρτορίχτρες, υπάρχουν οι ίδιοι οι επιτηρητές, με πρώτο και καλύτερο το ΔΝΤ. Η έκθεσή του, που δημοσιεύθηκε
στις 16 Μαρτίου, περιέχει εφιαλτικές προβλέψεις για τη διόγκωση τόσο του
δημόσιου όσο και του ιδιωτικού (τραπεζικού) χρέους τα αμέσως επόμενα χρόνια. Σε
επίπεδα απολύτως μη διαχειρίσιμα
(σωστότερα: εξωφρενικά!), τα οποία οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην
πτώχευση. Προς τούτο άλλωστε το ΔΝΤ σημειώνει:
«Η διοίκηση και το προσωπικό (του ΔΝΤ) έχουν την άποψη ότι παροχή χρηματοδότησης προς την Ελλάδα υπό την ΕΧΔ (Εκτεταμένη Χρηματοδοτική Διευκόλυνση) είναι δικαιολογημένη στη βάση των σοβαρών αναγκών του ισοζυγίου πληρωμών της Ελλάδας, η επίλυση των οποίων απαιτεί ένα μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Η διεύθυνση προτίθεται να προτείνει στο Δ.Σ. μια εκτεταμένη διευθέτηση, μετά την ακύρωση της υπάρχουσας συμφωνίας από τις αρχές, από την στιγμή που θα επιτευχθούν ρυθμίσεις με τις κυβερνήσεις της Ε.Ε. και των Ευρωπαίων σχετικά με την παράταση της διάρκειας των δανείων τους».
Με άλλα λόγια το ΔΝΤ δηλώνει έτοιμο να περάσει την Ελλάδα
από τον μηχανισμό «βραχυπρόθεσμης διευκόλυνσης» σε αυτόν της «μεσοπρόθεσμης χρηματοδοτικής επέμβασης».
Πρόκειται για τον μηχανισμό που οδηγεί τις προβληματικές χώρες σε επίσημη
πτώχευση. Συνήθεις προϋποθέσεις: η
πλήρης εκποίηση των εθνικών πλουτοπαραγωγικών πόρων, νέος δανεισμός και νέοι
όροι. Είναι τυχαίο το ότι το πλάνο πώλησης της εθνικής περιουσίας έχει
σχεδιαστεί από το ΔΝΤ;
Παρεμπιπτόντως στο «Ποντίκι» από το καλοκαίρι είχαμε
επισημάνει συνέντευξη του Π. Τόμσεν
(εκπροσώπου του ΔΝΤ στην τρόικα), στην οποία προανήγγελλε αυτή τη μετάβαση της
Ελλάδας στον μηχανισμό χρεοκοπιών του Ταμείου, με τα ίδια ακριβώς επιχειρήματα και την ίδια διατύπωση. Παράλληλα είχαμε δημοσιεύσει ρεπορτάζ, σύμφωνα με
το οποίο τα κεφάλαια που το ΔΝΤ είχε τότε έτοιμα προς διάθεση για την Ελλάδα
κυμαίνονταν στα 50-60 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με πληροφορίες που ακόμη δεν έχουν επιβεβαιωθεί, το
ποσόν αυτό έχει πλέον διπλασιαστεί. Με βάση όλα τα παραπάνω είναι προφανές ότι
η πορεία της Ελλάδας προς την πλήρη και μακροχρόνια (μήπως και αποκλειστική;) υπαγωγή της στο ΔΝΤ έχει ήδη
δρομολογηθεί.
Όπως σημειώνει το ΔΝΤ και όπως επισημαίναμε ήδη από το
καλοκαίρι, απομένει μόνο η συμφωνία με
την Ε.Ε. Άλλη εκκρεμότητα δεν φαίνεται να υπάρχει, καθώς ο κ. Τόμσεν στην
καλοκαιρινή συνέντευξή του είχε δηλώσει ξεκάθαρα ότι η ελληνική κυβέρνηση είναι
ενήμερη και σύμφωνη με αυτόν τον
σχεδιασμό...
Κίνδυνος
ακρωτηριασμού
Τι μας δηλώνουν τα παραπάνω στοιχεία; Ότι η Ελλάδα, η οποία
ήδη έχει υπαχθεί σε αποκλειστικό μηχανισμό «στήριξης» (διαχωρισμένη πλήρως από τα υπόλοιπα αναξιόχρεα «γουρουνάκια» της
ευρωζώνης), βρίσκεται αντιμέτωπη με τρεις
ακόμη μηχανισμούς, τρεις ακόμη
δανειακές συμβάσεις και συνακόλουθα με τρία
ακόμη μνημόνια. [Η πρόσφατη διαβεβαίωση του κ. Παπακωνσταντίνου ότι η Ελλάδα
μπορεί να προσφύγει στον προσωρινό
μηχανισμό EFSF χωρίς
νέο μνημόνιο είναι απλώς ανάξια
σχολιασμού].
Ακόμη κι αν αποφύγουμε (άγνωστο πώς!) μια επίσημη χρεοκοπία,
με βάση το προηγούμενο της τρέχουσας δανειακής σύμβασης με την τρόικα κάθε νέος δανεισμός, κάθε νέα υπαγωγή μας σε έναν ακόμη
μηχανισμό, σύμβαση και μνημόνιο, κάθε
αναδιαπραγμάτευση και αναδιάρθρωση θα μετατρέπει όλο και μεγαλύτερο μέρος του
χρέους – σε περίπτωση αναδιάρθρωσης το σύνολό του – σε ενυπόθηκο.
Με απλά λόγια κάθε
ευρώ που χρωστάμε σε λίγο θα αντιστοιχεί σε δικαίωμα κατάσχεσης πλουτοπαραγωγικών πόρων και κάθε είδους
περιουσιακού στοιχείου. Πρώτη φορά στην ιστορία των ελληνικών πτωχεύσεων μια
πτώχευση μπορεί να αποβεί απολύτως καταστροφική και απειλητική για την ίδια την
ύπαρξη της χώρας.
Αυτό δεν μπορεί, κατά τη γνώμη μου, παρά να αποτελεί
κεντρικό στοιχείο σε ένα εθνικό σχέδιο
και πρόταγμα. Η υποτίμηση του οικονομικού στοιχείου, στην περίπτωση αυτή,
ίσως αποβεί καταστροφική. Ας μην ξεχνάμε ότι χώρες, κατά καιρούς, ακόμη και
στις μέρες μας, έχουν καταργηθεί ή
ακρωτηριαστεί με πολύ λιγότερες προϋποθέσεις εις βάρος τους...
* Διευθυντής σύνταξης της εφημερίδας «Το Ποντίκι»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου