Κουβάρι το νομικό πλαίσιο εξόδου από το ευρώ

Από τους Financial Times (via Euro2day)

Των Caroline Binham και Tracy Alloway

Επιβεβλημένο κλείσιμο του τραπεζικού κλάδου, περιορισμοί στις κινήσεις συναλλάγματος και μαζικές αντιδικίες με αποφάσεις που δεν θα μπορούν να εφαρμοστούν... Αυτά είναι κάποια από τα σενάρια που μελετούν πλέον νομικές και συμβουλευτικές εταιρείες για τους πελάτες τους, καθώς κορυφώνονται οι ανησυχίες ότι μία χώρα θα μπορούσε να βρεθεί εκτός ευρωζώνης.

Εταιρείες και νομικοί σύμβουλοι προετοιμάζονται για τα χειρότερα εν μέσω φρενίτιδας επαφών και διπλωματικών μπρα ντε φερ αυτήν την εβδομάδα μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών.


Οι μεγαλύτερες εταιρείες νομικών συμβούλων στις ΗΠΑ και στη Βρετανία έχουν κινητοποιηθεί κατόπιν υποδείξεως των πελατών τους – από τράπεζες και επιχειρήσεις, μέχρι hedge funds και κυβερνήσεις – ώστε να εξακριβώσουν τι μέλλει γενέσθαι εάν καταρρεύσει η ευρωζώνη. Τα πιο δυσμενή σενάρια δείχνουν πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση.

«Οι πελάτες έχουν πολλά ερωτήματα, ορισμένα εκ των οποίων αφορούν την Ε.Ε., όπως το πώς μία χώρα μπορεί να βρεθεί εκτός ευρώ και ποιο θα είναι το χρονοδιάγραμμα σε αυτήν την περίπτωση», δηλώνει ο Jay Modrall, συνέταιρος στην αμερικανική νομική εταιρία Cleary Gottlieb Steen & Hamilton, που μεταξύ άλλων λειτουργεί ως σύμβουλος και της ελληνικής κυβέρνησης.

«Άλλοι ρωτούν για τον αντίκτυπο της υποθετικής εξόδου από το ευρώ σε διάφορους τύπους συμβατικών υποχρεώσεων με βάση διαφορετικά σενάρια, και το εάν η έξοδος είναι νόμιμη ή όχι βάσει της κοινοτικής νομοθεσίας», συμπληρώνει.

Οι εταιρείες νομικών συμβούλων εξετάζουν συγκεκριμένα τις δανειακές συμβάσεις και τα ομόλογα της Ελλάδας. Μελετούν επίσης παραδείγματα της σύγχρονης Ιστορίας – όπως τη διάσπαση της Σοβιετικής Ένωσης, την ανεξαρτητοποίηση της Σλοβενίας από τη Γιουγκοσλαβία, την υποτίμηση της Αργεντινής – για ενδείξεις ως προς το ποιες θα μπορούσαν να είναι οι επιπτώσεις για ένα κράτος που θα βρεθεί εκτός ευρώ.

«Εάν μία χώρα βρεθεί εκτός ευρωζώνης, θα οδηγηθεί στην απόλυτη κατάρρευση» αναφέρει ο Charles Proctor, συνεταίρος στην Edwards Wildman, και συμπληρώνει: «Θα πρέπει να κλείσει τις τράπεζές της, να επιβάλει κεφαλαιουχικούς περιορισμούς και να εκδώσει νέο νόμισμα. Είναι μία επικίνδυνη αρχή σε μία πολύ δύσκολη διαδικασία».

Σύμφωνα με κεντρικό τραπεζίτη, που είχε παίξει ενεργό ρόλο στη δημιουργία του ευρώ, ακόμη και η έξοδος μιας χώρας της περιφέρειας μπορεί να βρίθει νομικών θεμάτων.

«Το μέγεθος των λεπτομερειών που θα πρέπει να εξεταστούν για την αναπροσαρμογή των ονομαστικών αξιών είναι τόσο μεγάλο, που μας πήρε τρία χρόνια με τον κόσμο να δουλεύει νυχθημερόν. Και ήταν σχετικά εύκολο γιατί οι συναλλαγματικές ισοτιμίες είχαν ήδη διαμορφωθεί» εξηγεί και συμπληρώνει:

«Αυτό που συζητάμε τώρα είναι να περάσει μία χώρα έναν νόμο που να καταγράφει λεπτομερώς τι θα γίνει με κάθε συμβόλαιο, όχι μόνο μεταξύ τραπεζών και επιχειρήσεων, αλλά και μεταξύ ιδιωτών, τα ενοικιαστήρια συμβόλαια των ακινήτων, τους λογαριασμούς ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης κ.λπ.».

Ακόμη και με την προϋπόθεση ότι μία χώρα θέλει να φύγει – ή οι άλλες την πιέζουν να το κάνει – δεν υπάρχει μηχανισμός στις ευρωπαϊκές συνθήκες για την έξοδό της από την ευρωζώνη χωρίς να βγαίνει παράλληλα και από την Ε.Ε., εξηγεί ο Simeon Rydin της Freshfields Bruckhaus Deringer. Εάν τα κράτη δεν συμφωνήσουν για την έξοδο ενός μέλους από την Ε.Ε., τότε αυτό θα πρέπει να δώσει διετή προθεσμία, εκτός εάν αποφασίσει να φύγει μονομερώς από την Ε.Ε. παραβιάζοντας τη Συνθήκη.

Κάτι τέτοιο, όμως, είναι μάλλον απίθανο, όπως υποστηρίζει ο κ. Modrall, ο οποίος εξηγεί πως «για να γίνει ένα τέτοιο βήμα η εν λόγω χώρα θα πρέπει να πιστεύει ότι η έξοδός της από την ευρωζώνη είναι προς το συμφέρον της».

«Ένας σημαντικός παράγοντας είναι η ικανότητα της συγκεκριμένης χώρας να αντλήσει κεφάλαια από τις διεθνείς αγορές αφού εγκαταλείψει το ευρώ. Εάν ένα κράτος φύγει αφήνοντας νομικά κενά, τότε και το νέο του νόμισμα θα υποστεί τις ίδιες επιπτώσεις από αυτά τα νομικά κενά» σημειώνει ο κ. Modrall.

Επισημαίνει ότι τα πράγματα θα ήταν πιο εύκολα εάν όλοι οι εμπλεκόμενοι αποφάσιζαν ότι μία χώρα μπορεί να βγει από την ευρωζώνη, αλλά παραμένει μέλος της Ε.Ε.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση των Financial Times, στις μεγαλύτερες εταιρείες νομικών συμβούλων στις ΗΠΑ και τη Βρετανία οι δικηγόροι συμφωνούν ότι, εάν μία χώρα βγει από τη ζώνη του ευρώ, τότε το αν οι δικαιούχοι πληρωμών πρέπει να λάβουν τα οφειλόμενα σε ευρώ ή στο νέο εθνικό νόμισμά της εξαρτάται από το Δίκαιο βάσει του οποίου έγινε η κάθε συμφωνία – και επίσης από τη γεωγραφική βαρύτητα του κάθε συμβολαίου.

Εάν κάτι είναι βέβαιο από όλη αυτή την αναστάτωση, είναι το γεγονός πως θα υπάρξουν μαζικές αντιδικίες. Προς το παρόν οι δικηγορικές εταιρείες δηλώνουν πως οι περισσότερες υποθέσεις που έχουν αναλάβει αφορούν ομόλογα και δανειακές συμβάσεις και όχι εργαλεία όπως τα παράγωγα.

«Ο κόσμος που δεν έχει τίποτα να χάσει θα προχωρήσει σε αγωγές» υποστηρίζει ο Dominic Auld της Labaton Sucharow.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, ακόμη και εάν υπάρξουν θετικές αποφάσεις της Δικαιοσύνης, η εφαρμογή τους σε μία χώρα με νέο εθνικό νόμισμα θα αποδειχθεί πολύ δύσκολη, γιατί τα δικαστήρια πιθανότατα θα κρίνουν ότι μπορεί να επαναπροσδιοριστεί η ονομαστική αξία της όποιας αποζημίωσης. Τότε οι επενδυτές μπορεί να κινηθούν εν τέλει δικαστικά εναντίον της ίδιας της χώρας.

«Ένα θέμα που εξετάζουμε είναι πώς μπορεί κάποιος, θεωρητικά, να κινηθεί εναντίον της χώρας» τονίζει ο Jeremy Jennings - Mares της αμερικανικής Morrison Foerster και συμπληρώνει: «Είναι περιορισμένες οι περιπτώσεις κατά τις οποίες μπορεί κανείς να κινηθεί νομικά εναντίον του κράτους και συγκεκριμένων στοιχείων του ενεργητικού του».

Ορισμένοι, πάντως, θεωρούν ότι υπάρχει και η θετική πλευρά. Η συμβουλευτική Ernst & Young δηλώνει ότι τον τελευταίο μήνα παρατηρεί «μεγάλη αύξηση δραστηριοτήτων σε εκείνους που αναζητούν ευκαιρίες όπως την εξαγορά άλλων επιχειρήσεων».

Οι δικηγόροι που εξειδικεύονται σε συγχωνεύσεις και εξαγορές θα βρίσκονται σε επιφυλακή για τέτοια deals.

Ενώ όμως η ένταση και η σύγχυση συνεπάγονται έντονη δραστηριότητα για τους δικηγόρους, το ενδεχόμενο κατάρρευσης του ευρώ θα είναι πραγματικά φρικτό. «Σε αυτήν την περίπτωση, θα χρειαζόμαστε τους αστυνομικούς και όχι τους δικηγόρους» δήλωσε ο κεντρικός τραπεζίτης.