Τα δύο μέτωπα εντός της Αριστεράς

Από Το Ποντίκι 19.10.2011

Εν μέσω κορύφωσης της απόγνωσης της κοινωνίας, η οποία βουλιάζει κάτω από το βάρος των μέτρων κοινωνικής κι εθνικής κατεδάφισης – προάγγελων βέβαιης χρεοκοπίας – που ανακοινώνονται σχεδόν κάθε μέρα, εντείνονται τις τελευταίες μέρες οι διεργασίες στην Αριστερά, κοινοβουλευτική κι εξωκοινοβουλευτική.

Οι διεργασίες σε ανώτατο επίπεδο αφορούν τις δυνατότητες οικοδόμησης μετώπων πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων με διακηρυγμένο στόχο την ανατροπή της πολιτικής του ξεπουλήματος, που, όπως γίνεται πλέον ευρέως αποδεκτό, φαίνεται η κυβέρνηση να έχει συμφωνήσει με τους διεθνείς πιστωτές της χώρας.


Κι ενώ το ΚΚΕ ακολουθεί διακριτό δρόμο, μιλώντας για αποδέσμευση όχι απλώς από το ευρώ, αλλά από την Ε.Ε., με όρους λαϊκής εξουσίας, στην εκείθεν Αριστερά δύο κυρίαρχες τάσεις αναδεικνύονται, με πολλά ερωτήματα για το αν μπορούν να συγκεραστούν και να παράξουν συνθέσεις, όπως διεκδικεί η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ.

♦ Έτσι από τη μία υπάρχει η έκκληση για τη συγκρότηση ενός αριστερού, «αντινεοφιλελεύθερου» αντιμνημονιακού μετώπου που απευθύνει εδώ και πολύ καιρό η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, με στόχο το μεγαλύτερο δυνατό εύρος κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων.

♦ Από την άλλη διαμορφώνεται ένα δεύτερο «μέτωπο» που θέτει ως όρο πολιτικής συνεργασίας και συγκρότησης λαϊκού μετώπου το πολιτικό πρόταγμα για στάση πληρωμών, έξοδο από το ευρώ και υιοθέτηση εθνικής νομισματικής πολιτικής ως στοιχειώδη όρο για τη διέξοδο από την κρίση και για την επιβίωση της χώρας.


Οι «αντιμνημονιακοί»

Προς το παρόν είναι άγνωστο ποια θα «επικρατήσει», ποια θα καταστεί η πιο ισχυρή που θα ενσωματώσει την άλλη. Η «μάχη» προς το παρόν είναι ακόμη ανοιχτή με την ισχυρή κοινωνική πίεση να αποτρέπει καταλυτικές κινήσεις που μπορεί να αποβούν περαιτέρω διαιρετικές.

Όσον αφορά λοιπόν τον προοδευτικό «αντιμνημονιακό» πόλο με κεντρικό άξονα τον ΣΥΡΙΖΑ (τουλάχιστον την πλειονότητά του), αυτός, σύμφωνα με τον βασικό φορέα εκφώνησής του, την ηγεσία του σχήματος, αναφέρεται στη συμπόρευση ή σύγκλιση δυνάμεων που φτάνει έως και την εκλογική συνεργασία για την ανατροπή της κυβέρνησης όλων των δυνάμεων στα αριστερά του ΠΑΣΟΚ, δηλαδή του ΚΚΕ, της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, των Οικολόγων Πράσινων της Δημοκρατικής Αριστεράς, στελεχών και λοιπών δυνάμεων που έχουν απομακρυνθεί από το ΠΑΣΟΚ.

Το πρωταρχικό ζητούμενο είναι η «ενότητα» όλων αυτών των δυνάμεων, που φτάνει έως την εκλογική σύμπραξη στη βάση της κοινής επιδίωξης της απαλλαγής από το μνημόνιο και την τρόικα και της εναλλακτικής διεξόδου από την κρίση για τη χώρα.

Ζητήματα πολιτικών διαφωνιών που ήδη υπάρχουν μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ αντιμετωπίζονται ως δευτερεύοντα μπροστά στις ιστορικές απαιτήσεις της συγκυρίας, εγείροντας μεταξύ άλλων ενστάσεις για «εκλογικίστικη» κατεύθυνση του «αντιμνημονιακού» μετώπου.

Οι βασικοί άξονες του εναλλακτικού προγράμματος διεξόδου που προτείνει ο Τσίπρας συμπυκνώνονται στην «επιθετική επαναδιαπραγμάτευση» του χρέους με διαγραφή μεγάλου μέρους του με όρους του δανειζόμενου και στη συνέχεια τη δημιουργία ενός δημόσιου τραπεζικού πυλώνα που θα στηρίξει την υλοποίηση ενός μεγάλου αναπτυξιακού προγράμματος με στόχο εκτεταμένη αναδιανομή του εισοδήματος υπέρ των εργαζομένων και φορολόγηση του πλούτου.

Από τη ΔΕΘ και μετά, δηλώσεις και συναντήσεις μαρτυρούν μια κινητικότητα η οποία συντηρεί ένα κλίμα δεδομένης και αυξανόμενης έντασης του αιτήματος από τον συγκεκριμένο χώρο για εκλογές.

Την ίδια ώρα, και ενώ τα προβλήματα της κοινωνίας έχουν ξεφύγει από κάθε έλεγχο, ανεβαίνουν οι τόνοι για την ενότητα της Αριστεράς και τη συγκρότηση όχι απλώς μιας νέας ΕΔΑ, σύμφωνα με παλιότερες αναφορές του Τσίπρα, αλλά ενός νέου ΕΑΜ.

Μάλιστα η συγκεκριμένη αναφορά καθώς και οι δηλώσεις του για το «λάθος» της Βάρκιζας πυροδότησαν νέα κόντρα μεταξύ ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ με τον Παναγιώτη Μεντρέκα, εκπρόσωπο Τύπου του ΚΚΕ, να δηλώνει σε έντονο ύφος ότι «το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ δεν έγιναν για να υπερασπιστούν "αρχές και αξίες" τύπου Μάαστριχτ, ΟΝΕ και ευρώ».

Στο μεταξύ οι επαφές με πρόσωπα, όπως οι ανεξάρτητοι βουλευτές και διαγραμμένοι του ΠΑΣΟΚ Παναγιώτης Κουρουμπλής, Βαγγέλης Παπαχρήστος, Σοφία Σακοράφα, ο επικεφαλής του Άρματος Πολιτών Γιάννη Δημαράς (από το οποίο αποχωρεί ο Βασίλης Οικονόμου με κατεύθυνση προς τη Δημοκρατική Αριστερά), οι καθηγητές Νίκος Κοτζιάς, Αλέξης Μητρόπουλος και Νότης Μαριάς κ.ά., φαίνεται να έχουν πυκνώσει.

Τις παραπάνω διεργασίες επιβεβαιώνουν, μέσα από συνεντεύξεις τους στην «Κυριακάτικη Αυγή», ο Παναγιώτης Κουρουμπλής και ο Γιάννης Δημαράς.

● Ο πρώτος καλεί τις «αντιμνημονιακές» δυνάμεις να απαλλαγούν από παραδοσιακές εμμονές και «να υποτάξουν το υπερτροφικό εγώ σε ένα κεντροαριστερό, πολιτικό, συλλογικό εμείς», ενώ ο ίδιος δηλώνει ότι θα εργαστεί για «μια μεγάλη κυβερνητική Αριστερά είτε μέσα από ένα ιδρυτικό συνέδριο είτε μέσα από μια προγραμματική συνεργασία».

● Ο δεύτερος μιλά για μια «ευρύτερη συμμαχία με το κάθε κόμμα να διατηρεί την αυτονομία του».

Πάντως, επίσημα τουλάχιστον, δεν επιβεβαιώνεται κάποια συγκεκριμένη κατάληξη, υπάρχουν όμως κοινές πρωτοβουλίες, εκδηλώσεις κ.λπ. Την ίδια ώρα η ηγεσία του ΣΥΝ είναι σε επικοινωνία και με τον Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος σε συνέντευξή του στην «Αυγή» αφήνει μεν αιχμές για τις ευθύνες της Αριστεράς στην καθίζηση της κοινωνίας, μιλά δε για τη συγκρότηση ενός Εθνικού Παλλαϊκού Μετώπου Σωτηρίας.

Σε κάθε περίπτωση, αν και αρμοδίως διευκρινίζεται ότι με τον μεγάλο συνθέτη δεν υπάρχει συζήτηση εκλογικού περιεχομένου, εν τούτοις η επικοινωνία εντάσσεται στη λογική του εν λόγω ευρύτερου μετώπου.

Σε γενικές γραμμές το αντιμνημονιακό μέτωπο τείνει να έχει χαρακτηριστικά εκλογικής συνεργασίας στη βάση του αθροίσματος ενδεχομένως ετερόκλητων πολιτικών δυνάμεων, όπως του καταλογίζουν όσοι διαφωνούν μαζί του.

Ο Τσίπρας πριν από λίγες εβδομάδες σημείωνε – επικαλούμενος τα στοιχεία δημοσκοπήσεων – ότι οι δυνάμεις στις οποίες απευθύνει την πρόταση για συνεργασία και οι οποίες βρίσκονται, σύμφωνα με τον ίδιο, «στα αριστερά του πολιτικού φάσματος» αθροίζουν περί το 30% με προοπτική αυξητικής δυναμικής, αν μια τέτοια συνεργασία ευοδωθεί.

Την ίδια ώρα δεν είναι μόνο το ΚΚΕ που αρνείται την προοπτική της συνεργασίας αλλά και η Δημοκρατική Αριστερά, η οποία, αν και μέχρι πρότινος μιλούσε για αυτόνομη κάθοδο σε προσεχείς εκλογές, και με κάθε ευκαιρία επιτίθεται στον ΣΥΡΙΖΑ, πλέον έχει διακηρύξει ότι επιδιώκει την ανασυγκρότηση του δημοκρατικού σοσιαλιστικού χώρου. Στο πλαίσιο αυτό βρίσκονται σε εξέλιξη επαφές με στελέχη από την ίδια «δεξαμενή» δυνάμεων, δηλαδή τον χώρο των «πασοκογενών».

Σε κάθε περίπτωση, όμως διαφωνεί με τη λογική του «αντιμνημονιακού» και δεν θέλει να συμπράξει με δυνάμεις που τις θεωρεί «παλαιοκομμουνιστικές» και «αριστερίστικες».


Λύση για το χρέος

Στον αντίποδα της λογικής του αντιμνημονιακού μετώπου συγκροτείται η «τάση» της στάσης πληρωμών και της εξόδου από το ευρώ με βασικούς πρωταγωνιστές τον Παναγιώτη Λαφαζάνη και το Αριστερό Ρεύμα (τη μειοψηφούσα τάση του ΣΥΝ), την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, καθώς και το Μέτωπο Ανατροπής και Αλληλεγγύης και στελέχη και συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ.

Ειδικότερα, από την πλευρά του Παναγιώτη Λαφαζάνη και του Αριστερού Ρεύματος υποστηρίζεται ότι μεταξύ μνημονιακής λεηλασίας και στάσης πληρωμών κι εξόδου από το ευρώ «τρίτος δρόμος δεν υπάρχει».

Περαιτέρω υπογραμμίζεται, αντικρούοντας επικρίσεις για «ιδεολογικές εμμονές», ότι η στάση πληρωμών και η έξοδος από το ευρώ, η οποία μπορεί να φτάσει έως τη ρήξη με την Ε.Ε., δεν αποτελούν παρά στοιχειώδεις όρους επιβίωσης της χώρας, ακόμα και με δυσκολίες σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο, και αφετηρία για μια προοδευτική διέξοδο της χώρας από την κρίση.

Την ίδια ώρα το Αριστερό Ρεύμα παραπέμπει και στη δυναμική που έχει αυτή η θέση στην κοινωνία, παρόλο που δεν είναι πλειοψηφική, δεδομένου ότι, σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις, το ποσοστό της πλέον ανέρχεται γύρω στο 34%, κάτι που αξιολογείται ως πολύ σημαντική ένδειξη για τις δυνατότητες μιας πλατιάς συμπαράταξης των αριστερών δυνάμεων στη βάση του αιτήματος αυτού.

Την ίδια ώρα η λογική του αντιμνημονιακού μετώπου επικρίνεται (βλέπε σχετικό άρθρο της ιστοσελίδας του Αριστερού Ρεύματος Iskra) ως «ρητορεία», η οποία «κινδυνεύει να εκφυλιστεί σε κενό γράμμα ή και ευτελή δημαγωγία, σαν αυτή που διεξάγουν δυνάμεις της Δεξιάς, χωρίς αυθεντική εναλλακτική απάντηση στο χρέος και χωρίς προοδευτικό, αναπτυξιακό, παραγωγικό και κοινωνικό προσανατολισμό».

Στις δυνάμεις πλέον αυτές συγκαταλέγεται και το Μέτωπο Αλληλεγγύης και Ανατροπής του Αλέκου Αλαβάνου, ο οποίος από την αρχή της συγκρότησης του σχήματος αυτού δήλωνε ότι «το ευρώ δεν είναι ταμπού». Πλέον μιλάει πιο ανοιχτά για παύση πληρωμών και έξοδο από το ευρώ, όχι χωρίς ταλαντεύσεις μέχρι σήμερα και με την αγωνία να μην παρερμηνευθεί η θέση του ως «αντιευρωπαϊκή».

Ταυτόχρονα, και με δεδομένο ότι είναι από τους πρώτους που μίλησαν για την ανάγκη της συγκρότησης ενός νέου ΕΑΜ ήδη από τις αρχές του 2010, καλεί για τη δημιουργία μιας «λαϊκής κυβέρνησης από ένα νέο ΕΑΜ», εγκαλώντας τη θεσμική Αριστερά για «την πεισματική παραμονή σε μια Βουλή της ντροπής».

Στο μεταξύ ο χώρος του Μετώπου βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία το τελευταίο διάστημα με τις δυνάμεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ καθώς και άλλες δυνάμεις από τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και τον Νέο Αγωνιστή (πρωτοβουλία μελών του ΠΑΣΟΚ) κ.ά.

Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ στο μεταξύ, η οποία οδεύει στην πρώτη της Πανελλαδική Συνδιάσκεψη στο τέλος του μήνα, εξ αρχής μιλάει για στάση πληρωμών κι έξοδο από το ευρώ και την Ε.Ε. και, αν και βρίσκεται σε ένα κλίμα σύμπνοιας κι επαφών με τον Αλαβάνο και το Αριστερό Ρεύμα, δεν παραλείπει να ασκήσει κριτική στις συγκεκριμένες δυνάμεις για τη μη σαφή τοποθέτησή τους υπέρ της εξόδου και από την Ε.Ε. Η ίδια μιλάει για «αντικαπιταλιστική διεθνιστική αποδέσμευση από την Ε.Ε.».

Το αγωνιώδες ερώτημα ωστόσο από την πλευρά της κοινωνίας – και με δεδομένο ότι ο πολιτικός χρόνος έχει εξαντληθεί προ πολλού – είναι πού θα βρίσκεται η ίδια όταν κατασταλάξουν όλες αυτές οι ζυμώσεις και διεργασίες...