Το ποσοστό κουρέματος κρίνει το μέλλον των τραπεζών

Οι αριθμοί δεν είναι... στοργικοί

Από Το Ποντίκι 19.10.2011 (απ' όπου και το σκίτσο του Πέτρου Τσιολάκη)

Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας έκανε τα εγκαίνιά του πριν από μερικές ημέρες όταν στη... στοργική αγκαλιά του κατέφυγε η Proton Bank, η οποία δεν είναι η μόνη που θα έχει αυτή την κατάληξη. Πολύ σύντομα, ανάλογα με το ποσοστό «κουρέματος» των ελληνικών ομολόγων, στο ίδιο ταμείο μπορεί να καταλήξει (για λίγο ή για πολύ) και το υπόλοιπο τραπεζικό σύστημα. Εξαίρεση οι κρατικές τράπεζες, που δεν μπορούν να κρατικοποιηθούν για να... προστατευθούν.


Το ερώτημα τι γίνεται στην περίπτωση που μία κρατική τράπεζα δεν «αντέξει» τέθηκε επί τάπητος σε συζητήσεις στην Τράπεζα της Ελλάδος τις τελευταίες ημέρες, καθώς διαπιστώνεται ότι οι αριθμοί της (άρα και η υπόστασή της) μπορεί να μην αντέξουν ούτε καν μέχρι το «κούρεμα».

Τα μαθηματικά που έπεσαν στο τραπέζι, απλά: Με κούρεμα 40%-50% οι ζημιές που θα πρέπει να γράψει η ΑΤΕ κυμαίνονται στα 1,6 με 2 δισ. ευρώ. Με ίδια κεφάλαια μόλις 440-450 εκατ., η τράπεζα θα χρειαστεί νέα κεφάλαια της τάξης του 1,5 δισ. ευρώ.

Την ίδια στιγμή οι ζημιές του πρώτου εξαμήνου έφτασαν τα 900 εκατ. (με τα 840 να αποδίδονται στο αναγκαστικό κούρεμα του 21% που έφεραν τα στρες τεστ). Αλλά το χειρότερο είναι ότι οι έλεγχοι της BlackRock στο δανειακό της χαρτοφυλάκιο θα επισύρουν πρόσθετες προβλέψεις κάπου 800 εκατ. ευρώ (πέραν των 1,6 δισ. που υπάρχουν ήδη). Κι έτσι ο τελικός λογαριασμός ξεπερνάει τα τρία δισ. ευρώ!


Τεστ με πολύ... στρες

Σε ό,τι αφορά τις ζημιές από το επερχόμενο «κούρεμα», το πρόβλημα αφορά όλες τις τράπεζες. Με το «πιθανότερο» σενάριο ενός κουρέματος στο 40%-50%, οι τραπεζίτες θα γράψουν ζημιές 12 με 15 δισ. ευρώ.

Επιπλέον, επίσης για όλους, το τσεκ της BlackRock θα βάλει πρόσθετες προβλέψεις 9 με 10,5 δισ. Έτσι ο τελικός λογαριασμός θα κυμανθεί στα 24 με 25 δισ. για όλο το τραπεζικό σύστημα. Ο αριθμός μπορεί κάποτε να αφορούσε τα κέρδη του έτους για τους τραπεζίτες, αλλά σήμερα είναι αστρονομικός και βέβαια μη αντιμετωπίσιμος.

Το τρίτο και σοβαρότερο πρόβλημα (που αφορά πάλι όλους, αλλά επηρεάζει περισσότερο την ΑΤΕ) είναι τα νέα στρες τεστ, που σε ένα τέτοιο περιβάλλον καλούν τις τράπεζες να δείξουν ότι διαθέτουν δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας (core tier 1) κοντά στο 10%. Κάτι τέτοιο είναι εφιάλτης για τις ευρωπαϊκές τράπεζες, αλλά περισσότερο για τις ελληνικές, και έτι περαιτέρω για την ΑΤΕ.

Όπως είναι γνωστό, τα περασμένα στρες τεστ με τον δείκτη επάρκειας core tier 1 στο 5% τα πίστεψαν μόνο οι τραπεζίτες. Οι περισσότερες τράπεζες, έστω και με κάποια αγκομαχητά, τα πέρασαν, για να καταλήξουν... πανηγυρίζοντας ένα ωραίο απόγευμα του Ιουλίου.

Αν βέβαια τα πράγματα ήταν τόσο απλά, δεν θα υπήρχε κανένα πρόβλημα με τις τράπεζες. Ούτε στην Ελλάδα ούτε στην Ευρώπη. Δυστυχώς, όμως, τα πράγματα δεν ήταν έτσι. Και δεν είναι μόνο οι αγορές και οι αξιολογητές που παίζουν εδώ τον ρόλο του κακού (και υποβάθμισαν πάλι ομαδόν ελληνικούς και ξένους οίκους), αλλά η πραγματικότητα.

Και γι' αυτό (για να μην κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας) τα νέα τεστ κοπώσεως σχεδιάζονται ώστε να μπορέσουν να επιβεβαιώσουν με αντικειμενικούς όρους και προϋποθέσεις την τρέχουσα κεφαλαιακή διάρθρωση των τραπεζών.


Χαμηλά ο πήχης

Ας δούμε, όμως, και εδώ τα πράγματα από την αρχή: Στα προηγούμενα τεστ ο πήχης για το core tier 1 μπήκε στο 5%. Και πάλι βέβαια δόθηκε χώρος στις τράπεζες να παίξουν με τα νούμερα. Έτσι, με βάση τις (ετεροχρονισμένες) παραδοχές του 2011, η Εθνική Τράπεζα παρουσίασε core tier 1 9,7%, η Alpha Βank 8,2%, η Eurobank 7,6%, το Τ.Τ. 7,1%, η Πειραιώς 6,3% και η ΑΤΕ 6%.

Με προϋπόθεση, λοιπόν, τους υπολογισμούς και τα... μεταγενέστερα γεγονότα που υποσχέθηκαν να πραγματοποιήσουν οι ελληνικές τράπεζες για να ενισχύσουν τα κεφάλαιά τους διαμορφώθηκε και πλεόνασμα κεφαλαίου (!) της τάξης των 5,05 δισ. ευρώ.

Έτσι, εάν στα νέα τεστ το όριο δεν βρίσκεται στο 5% (που είναι βέβαιο), αλλά μεταξύ 7% ή και 10%, όπως διαρρέεται αρμοδίως, καμία ελληνική τράπεζα δεν θα τα περάσει, ιδιαίτερα καθώς θα περιλαμβάνεται μεγάλο haircut στα ελληνικά ομόλογα 40% ή 50%.

Για την ΑΤΕ οι αριθμοί του συναγερμού δείχνουν ότι απαιτεί ενίσχυση σε νέα κεφάλαια όση και η Eurobank, η οποία είναι όμως μια υπερπολλαπλάσια τράπεζα. Επίσης στο ερώτημα ποιος μπορεί να βάλει τα χρήματα αυτά, η απάντηση δεν υπάρχει καθώς είναι δεκαπλάσια αυτών που υποσχέθηκε να βάλει το Κατάρ στο σχήμα Alpha - Eurobank!

Τι μπορεί να γίνει; Οι πληροφορίες από την αίθουσα όπου εξετάστηκε το πρόβλημα μιλούν για ένα σχέδιο σωτηρίας στην αγκαλιά του ομίλου της Εθνικής. Κάπως έτσι μπορεί να αρχίσει να διαμορφώνεται και ο έτερος βασικός τραπεζικός πόλος της Ελλάδας. Με την ένωση δηλαδή των κρατικών μαγαζιών...


Η παρέμβαση Σάλλα

Χαρακτηριστική της κρισιμότητας των ημερών για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα ήταν η παρέμβαση, την Παρασκευή, του προέδρου της Τράπεζας Πειραιώς Μιχάλη Σάλλα, ο οποίος εμφανίστηκε εκ διαμέτρου αντίθετος με την επιβολή «κουρέματος» υψηλότερου από το 21% στα ομόλογα που κατέχουν ιδιώτες.

Συγκεκριμένα, ο Σάλλας σημείωσε ότι ένα «κούρεμα» της τάξεως του 50% δεν θα απέφερε για το Δημόσιο μείωση του δημόσιου χρέους κατά 180 δισ. ευρώ, όπως κάποιοι διαδίδουν, αλλά μόλις 20 έως 25 δισ. ευρώ περίπου! Ακόμη όμως κι έτσι, από το όφελος αυτό, επειδή η Ελλάδα θα αναγκαζόταν να ξαναδανειστεί για να επανακεφαλαιοποιήσει τράπεζες και ασφαλιστικά ταμεία, θα εξανεμίζονταν κάπου «10 ή 15 δισ. ευρώ, από ένα σύνολο χρέους 360 δισ. ευρώ!»

Τον ρεαλισμό της παρέμβασής του ανέδειξε την ίδια μέρα η ελβετική τράπεζα UBS, η οποία δημοσιοποίησε εκτιμήσεις πολύ κοντά σε αυτές του προέδρου της Τράπεζας Πειραιώς.


Τα αποθεματικά

Τέλος, να σημειώσουμε την παρατήρηση του Σάλλα ότι, στο πλαίσιο της ανταλλαγής ομολόγων που συμφωνήθηκε την 21η Ιουλίου, αυτοί που δήλωσαν συμμετοχή «ήταν σχεδόν πάνω από 50% ελληνικές τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες και ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία. Δηλαδή όλη η ιστορία αφορά κυρίως το ελληνικό ασφαλιστικό και τραπεζικό σύστημα, για τα οποία το ελληνικό Δημόσιο θα πρέπει να ξαναδανειστεί για να καλύψει τις ανάγκες που δημιουργούνται εξαιτίας αυτής της αύξησης "κουρέματος"».

Και η κατάληξη άνευ σχολίων: «Έτσι θα έχουμε το φαινόμενο το ελληνικό Δημόσιο να αποδέχεται να διαγράψουν τα ελληνικά ιδρύματα χρέος που θα τα οδηγήσει σε μείωση των αποθεματικών ή της κεφαλαιακής τους επάρκειας, για να δανειστεί στη συνέχεια και πάλι ο κράτος από διεθνείς οργανισμούς, με ό,τι αυτό σημαίνει πολιτικά και οικονομικά, για να επανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες και να καλύψει τα ταμεία.

Συνέπεια όλων αυτών είναι η χώρα να καταρρακώνεται διεθνώς, να της ασκούν ακόμη περισσότερες πιέσεις, να δημιουργείται κίνδυνος μόλυνσης ολόκληρου του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος, όπως άλλωστε υποστηρίζει και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, και ασφαλώς να διαλύεται για πολλά χρόνια το ελληνικό Χρηματιστήριο, το οποίο έχει υποστεί ήδη δεκάδες δισ. ζημία από την όλη συζήτηση»...