Μια χούφτα τραπεζίτες ελέγχουν τον παγκόσμιο πλούτο

Από Τα Νέα

Του Ρούσσου Βρανά

Την ώρα που η Αμερική και η Ευρώπη σαρώνονται από διαδηλώσεις κατά του χρέους με το οποίο φόρτωσαν τις χώρες οι τραπεζίτες, η επιστήμη έρχεται να επιβεβαιώσει τους χειρότερους φόβους των διαδηλωτών. Μεγάλη έρευνα που έγινε σε 43.000 υπερεθνικές επιχειρήσεις απέδειξε πως ένας μικρός όμιλος από αυτές, κυρίως τράπεζες, κρατά στα χέρια του ένα δυσανάλογα μεγάλο κομμάτι της παγκόσμιας οικονομίας.


Η ιδέα πως μια χούφτα τραπεζίτες ελέγχουν ένα μεγάλο κομμάτι της παγκόσμιας οικονομίας σίγουρα δεν είναι κάτι καινούργιο για τους ανθρώπους που διαδηλώνουν στη Νέα Υόρκη και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Όμως, πρώτη φορά, τρεις αναλυτές σύνθετων συστημάτων από το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ζυρίχης έρχονται να επιβεβαιώσουν επιστημονικά και εμπειρικά πως πράγματι υπάρχει ένα τέτοιο δίκτυο ισχύος.

Από μια βάση δεδομένων που περιλάμβανε 37 εκατομμύρια μεγάλες επιχειρήσεις από όλον τον κόσμο, ξεχώρισαν 43.000 από αυτές και μελέτησαν το ιδιοκτησιακό καθεστώς τους. Έτσι κατέληξαν σε 1.318, που καθεμιά τους είχε διαπλεκόμενες σχέσεις ιδιοκτησίας με άλλες 20 επιχειρήσεις κατά μέσον όρο.

Μολονότι αυτές οι 1.318 επιχειρήσεις είχαν λειτουργικά έσοδα που αντιστοιχούσαν στο 20% των παγκόσμιων λειτουργικών εσόδων, είχαν στην κατοχή τους την πλειοψηφία των μετοχών των μεγαλύτερων βιομηχανικών εταιρειών – της πραγματικής οικονομίας – που αντιστοιχούσαν στο 60% των παγκόσμιων εσόδων.

Όταν μάλιστα οι τρεις επιστήμονες προχώρησαν την έρευνά τους παρακάτω, ανακάλυψαν «ένα ακόμη πιο κλειστό δίκτυο 147 μεγάλων υπερεθνικών επιχειρήσεων, με στενές διασυνδέσεις μεταξύ τους, που ήλεγχαν το 40% όλων των υπόλοιπων επιχειρήσεων», όπως δήλωσε στο περιοδικό «Νιου Σάιεντιστ» ο Τζέιμς Γκλαντφέλντερ, ένας από αυτούς τους επιστήμονες.

Οι περισσότερες από αυτές τις 147 επιχειρήσεις ήταν τράπεζες. Και ανάμεσά τους ξεχώριζαν οι «συνήθεις ύποπτες»: Barclays Bank, JP Morgan Chase και Goldman Sachs.

Η συσσώρευση του πλούτου σε λίγα χέρια είναι μια φυσική συνέπεια του οικονομικού συστήματος στο οποίο ζούμε. Όμως, όπως διαπιστώσαμε όλοι το 2008, λέει ο Γκλαντφέλντερ, αυτή η συγκέντρωση προκαλεί αστάθεια: όταν ξεσπάσει κρίση σε ένα μέρος του συστήματος, εύκολα μεταδίδεται παντού.

Γι' αυτό θεωρεί απαραίτητη τη θέσπιση μιας διεθνούς νομοθεσίας κατά των τραστ, που σήμερα υπάρχει μόνο σε εθνικό επίπεδο, ώστε να περιοριστεί η διαπλοκή των μεγάλων υπερεθνικών επιχειρήσεων. Είναι αυτό ακριβώς που ζητούν και οι διαδηλωτές που έχουν καταλάβει τη Γουόλ Στριτ.

Τα ευρήματα της έρευνας επιβεβαιώνουν τον ισχυρισμό τους ότι το 1% των πλουσιότερων ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος του πλούτου των εθνών (στη γραφική απεικόνιση αποτυπώνεται το παγκόσμιο δίκτυο των υπερεθνικών επιχειρήσεων, με κόκκινο οι πιο διαπλεκόμενες και με διαφορετικό μέγεθος ανάλογα με τα έσοδά τους).

Το ζήτημα είναι πόση είναι η πολιτική ισχύς αυτών των 147 επιχειρήσεων, που άλλοτε ανταγωνίζονται η μία την άλλη και άλλοτε συνασπίζονται για τα κοινά τους συμφέροντα. Το γεγονός ότι οι πολιτικές ηγεσίες αποφεύγουν να περιστείλουν τις μονοπωλιακές δραστηριότητές τους αποτελεί αποχρώσα ένδειξη για τη συνενοχή τους.