Με ή χωρίς το ευρώ, η Γερμανία θα είναι παντοδύναμη

Από το XrimaNews

Του Πάνου Παναγιώτου*

Η γερμανική πολιτική όσον αφορά το θέμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι πολύ πιο ξεκάθαρη απ' όσο μπορεί να υποθέσει κανείς. Από το ξέσπασμα της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους είχα υποστηρίξει πως, κόντρα στη γενική πεποίθηση, η Γερμανία δε θα έσωζε την ευρωζώνη παρά μόνο αν τα κράτη μέλη αποδέχονταν τη δημιουργία μιας δημοσιονομικής / πολιτικής ενοποίησης στο τιμόνι της οποίας θα έμπαινε η ίδια.

Σε αυτή μου την πρόβλεψη οδηγός δεν ήταν κανείς άλλος παρά η ίδια η γερμανική πολιτική και οι δηλώσεις των αξιωματούχων της χώρας κατά την προηγούμενη νομισματική κρίση των χωρών της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης στις αρχές της δεκαετίες του '90.


Όπως τότε, έτσι και τώρα η Γερμανία προτίμησε να αφήσει τους εταίρους της να καούν απ' τις φλόγες της κρίσης πιέζοντας για δημοσιονομικοπολιτική ενοποίηση παρά να αποδεχτεί να μοιραστεί τα χρέη και τα δημοσιονομικά προβλήματα τους μαζί τους.

Έτσι η υπόθεση μιας Γερμανίας προσκολλημένης πάση θυσία στο ευρώ δεν ήταν τότε και δεν είναι ούτε τώρα αυταπόδεικτη. Αυτό, ιδιαίτερα καθώς για τη Γερμανία θα υπάρχει «ζωή» τόσο εντός όσο και εκτός ευρώ, παρά τους μεγάλους κινδύνους που θα αντιμετώπιζε από μια ενδεχόμενη διάσπαση ή κατάρρευση του.

Εξετάζοντας πιο πρακτικά το ζήτημα, αν η Γερμανία αποχωρούσε απ' το ευρώ θα πλήρωνε το χρέος της στο νέο νόμισμά της, που θα ήταν, για παράδειγμα, το νέο μάρκο. Αυτό γιατί από τη μία το ευρώ θα έπαυε να υφίσταται και από την άλλη το δίκαιο των κρατικών ομολόγων της Γερμανίας είναι το γερμανικό και όχι το αγγλικό, γεγονός που θα επέτρεπε την άμεση και χωρίς νομικές κυρώσεις μετατροπή του χρέους της στο νέο εθνικό της νόμισμα.

Με τις περισσότερες διεθνείς προβλέψεις να κάνουν λόγο για άνοδο της ισοτιμίας του μάρκου έναντι των υπολοίπων νομισμάτων σε μία τέτοια περίπτωση, η Γερμανία θα έβλεπε το πραγματικό ύψος του χρέους της να μειώνεται.

Το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί και στην περίπτωση που μερικές χώρες της σημερινής Ε.Ε. παρέμεναν στο ευρώ μετά την αποχώρηση των αδύναμων κρίκων, αν πράγματι οι προβλέψεις των διεθνών τραπεζών που κάνουν λόγο για ανατίμηση ενός τέτοιου neuro, δηλαδή ενός νέου ευρώ, επαληθεύονταν.

Τότε τα κράτη της νέας μικρής αλλά σούπερ ευρωζώνης θα απολάμβαναν μείωση της πραγματικής αξίας του χρέους τους, η οποία θα μπορούσε να συμψηφίσει ένα ενδεχόμενο πλήγμα στις εξαγωγές τους.

Οι εταιρείες τους θα μπορούσαν να αποδεχτούν μία μείωση τους ποσοστού κέρδους τους κάνοντας εκπτώσεις στις τιμές των προϊόντων τους ώστε να περιορίσουν μια ενδεχόμενη μείωση των εξαγωγών τους, ιδιαίτερα αν αυτό γινόταν με την παράλληλη στήριξη τους από πολιτικές τόνωσης της οικονομίας, όπως τη μείωση του ΦΠΑ, δεδομένου ότι οι κυβερνήσεις της νέας ευρωζώνης θα εξοικονομούσαν χρήματα από τη μερική ελάφρυνση του βάρους του χρέους τους.

Από την άλλη πλευρά τα κράτη που θα αποχωρούσαν από την Ε.Ε. είναι σχεδόν δεδομένο ότι θα προχωρούσαν στην αποπληρωμή μεγάλου τμήματος του χρέους τους που διέπεται από το εθνικό τους δίκαιο ενώ ίσως άφηναν το χρέος τους σε αγγλικό δίκαιο χωρίς αποπληρωμή.

Το πρώτο τμήμα του χρέους, δηλαδή αυτό που διέπεται από το εθνικό δίκαιο το οποίο είναι και συντριπτικά υψηλότερο για τα κράτη της Ε.Ε., θα αποπληρωνόταν στα νέα εθνικά νομίσματα, ενώ το δεύτερο τμήμα του χρέους, αυτό σε αγγλικό δίκαιο, θα γινόταν προσπάθεια να αποπληρωθεί πολύ αργότερα βάσει ειδικών διμερών συμφωνιών ή τελικά να μην πληρωθεί καθόλου, καθώς θα παρέμενε σε ευρώ (ή θα μετατρεπόταν σε κάποιο σκληρό νόμισμα, πιθανώς δολάριο) και έτσι θα ήταν εξαιρετικά δύσκολη η αποπληρωμή του.

Επιπλέον οι χώρες που θα έφευγαν απ' την ευρωζώνη θα είχαν το τη νομική δυνατότητα να προχωρήσουν σε ανατίμηση των νομισμάτων τους για μερικούς μήνες, ώστε να μειώσουν θεαματικά το διεπόμενο από τα εθνικά τους δίκαια χρέος και στη συνέχεια, αφού το αποπλήρωναν, να επιτρέψουν την ελεύθερη διακύμανση των νέων τους νομισμάτων, κάτι που θα σήμαινε με βεβαιότητα την υποτίμησή τους.

Αυτό, ωστόσο, θα προκαλούσε συντριπτικές απώλειες στις ευρωπαϊκές τράπεζες που κρατούν ομόλογα των χωρών που θα αποχωρούσαν απ' την Ε.Ε. και θα χρειαζόταν οπωσδήποτε ισχυρή στήριξη από τα κράτη τους. Μια τόσο μεγάλου μεγέθους στήριξη στις τράπεζες θα ψαλίδιζε ακόμη περισσότερο τα οφέλη των κρατών από τη μείωση του χρέους τους εξαιτίας της ανατίμησης του neuro ή των εθνικών τους νομισμάτων.

Αν η έξοδος απ' το ευρώ αφορούσε μόνο στην Ελλάδα, τότε η βλάβη, αρχικά, θα μπορούσε να είναι διαχειρίσιμη υπό την προϋπόθεση της αποφυγής μόλυνσης και άλλων κρατών. Αν, όμως, η έξοδος της Ελλάδας πυροδοτούσε την έξοδο και άλλων κρατών, τότε οι ισχυρές χώρες της ευρωζώνης θα κατέληγαν να καταγράψουν πολύ γρήγορα πάρα πολύ μεγάλες απώλειες.

Όσο μεγαλύτερη θα είναι η αστάθεια και η βλάβη που θα προέκυπταν από μία μερική ή καθολική διάσπαση της ευρωζώνης τόσο αυξάνονται οι κίνδυνοι για μια σειρά κρατών εντός και εκτός της Ε.Ε.

Έτσι ο υπολογισμός των λεπτομερειών του πιθανότερου σεναρίου, ιδιαίτερα όσον αφορά τους κινδύνους στη μετά Ε.Ε. κατάσταση, γίνεται εξαιρετικά πολύπλοκος, καθώς το τι θα προέκυπτε από μια τέτοια εξέλιξη είναι πολύ δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί σε πραγματικές ζημίες για τη Γερμανία και τις υπόλοιπες χώρες.

Υπάρχει, όμως, κάτι το οποίο είναι σχεδόν σίγουρο και αυτό είναι πως μέσα σε μια κατασκότεινη από την κατάρρευση της ευρωζώνη η Γερμανία, τουλάχιστον στην αρχή, θα έμοιαζε ως ο μοναδικός ήλιος και έτσι, αν μια χώρα θα μπορούσε να επιβιώσει με μεγαλύτερη ευκολία την «επόμενη ημέρα», αυτή μάλλον είναι η Γερμανία.

Για παράδειγμα, δεδομένου ότι περίπου το 26% των παγκόσμιων αποθεματικών σε συνάλλαγμα είναι σήμερα σε ευρώ και λαμβάνοντας υπόψη πως περίπου το 18% των αποθεματικών αυτών ήταν σε μάρκο το 1999, το πιθανότερο σενάριο στη περίπτωση διάσπασης της ευρωζώνης θα ήθελε μία μαζική απόσυρση κεφαλαίων την ευρωπαϊκή περιφέρεια προς τη Γερμανία και μια μικρότερη διαρροή κεφαλαίων προς άλλα νομίσματα, όπως το δολάριο.

Αν αυτό, σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες, προκαλούσε μια αύξηση στην τιμή του νέου μάρκου έναντι της σημερινής ισοτιμίας του ευρώ κατά 20%-30%, τότε η πραγματική αξία του κρατικού γερμανικού χρέους θα μειωνόταν κατά 400 με 600 δισ. ευρώ και ως ποσοστό του ΑΕΠ θα έπεφτε κάτω από το 50%.

Κάτι τέτοιο θα σήμαινε ελάφρυνση του κρατικού προϋπολογισμού από τους τόκους εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους και ίσως περαιτέρω μείωση του κόστους δανεισμού της Γερμανίας. Σε μια περίοδο που η μείωση του κρατικού χρέους αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημα του αναπτυγμένου κόσμου η Γερμανία θα αναδυόταν και πάλι σε ασφαλή παράδεισο.

Φαίνεται, λοιπόν, έτσι πως είτε εντός είτε εκτός της ευρωζώνης η Γερμανία θα έχει κυρίαρχο ρόλο στη νέα οικονομική τάξη πραγμάτων και είναι από τις ελάχιστες αναπτυγμένες χώρες στον κόσμο σήμερα που μπορεί να βαδίζει προς το μέλλον με σχετικά μεγάλη ασφάλεια.

Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που αντέχει να ρισκάρει ακόμη και τη διάλυση της ευρωζώνης προκειμένου να εξασφαλίσει τα οφέλη που επιθυμεί πριν δεχτεί να βοηθήσει ουσιαστικά στη σωτηρία της. Αν δε λάβει όσα επιδιώκει από τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ, τότε είναι πιθανό να διστάσει πολύ λιγότερο απ' όσο είναι η κοινή πεποίθηση να φύγει απ' αυτό.

Με ή χωρίς το ευρώ, η Γερμανία θα είναι παντοδύναμη. Απ' την άλλη βέβαια ήταν ακριβώς αυτή η γερμανική έπαρση της παντοδυναμίας που στο παρελθόν προκάλεσε τόσα δραματικά προβλήματα σε ολόκληρο τον κόσμο και τελικά κατέστρεψε και την ίδια τη Γερμανία.

* Επικεφαλής χρηματιστηριακός τεχνικός αναλυτής XrimaNews.gr, GSTA Ltd, WTAEC Ltd