Αυτή η χώρα... δεν μας ανήκει!

Από Το Ποντίκι 26.5.2011 (απ' όπου και το σκίτσο του Πάνου)

Του Δημήτρη Καζάκη
οικονομολόγου - αναλυτή

«Είμαστε αποφασισμένοι να σώσουμε τη χώρα», φέρεται να είπε ο πρωθυπουργός στο Υπουργικό Συμβούλιο της Δευτέρας. Αυτό, ύστερα απ’ όλα όσα πέρασαν η χώρα και ο λαός τον τελευταίο χρόνο, μόνο σαν απειλή μπορεί να εκληφθεί.

Ναι, κύριοι, είναι αποφασισμένοι να μας σώζουν, τόσο η κυβέρνηση όσο και τα αφεντικά της εντός και εκτός Ελλάδας, μέχρις ότου δεν αφήσουν πέτρα πάνω σε πέτρα. Εδώ και μήνες, πριν καν μας επιβληθούν το μνημόνιο και ο «μηχανισμός στήριξης», λέμε και ξαναλέμε ότι η Ελλάδα και ο λαός της βρίσκονται μπροστά στη μεγαλύτερη απειλή που έχουν αντιμετωπίσει ποτέ στην ιστορία τους. Κι αυτή η απειλή είναι ικανή να αφανίσει τη χώρα, να την αφήσει σε ερείπια χωρίς καμιά δυνατότητα ανοικοδόμησης.

Καταστροφικές επιλογές

Όμως οι θιασώτες της «διαρθρωτικής προσαρμογής» τίποτε δεν ξέχασαν και τίποτε δεν έμαθαν. Λες και ζούμε ένα διαρκές déjà vu. Τα ίδια και τα ίδια, ξανά και ξανά. «Δεν υπάρχει περιθώριο για άλλη πολιτική» δήλωσε στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ το βράδυ της Δευτέρας ο υπουργός Οικονομικών και ανήγγειλε για μια ακόμη φορά ότι, χωρίς την εκταμίευση της 5ης δόσης τον Ιούνιο η χώρα θα πάει σε στάση πληρωμών.

Τα ταμιακά διαθέσιμα της χώρας φθάνουν έως τα μέσα Ιουλίου, μετά δεν θα μπορούν να πληρωθούν μισθοί, συντάξεις και η χώρα «κατεβάζει ρολά», τόνισε. Σημείωσε δε ότι, όποιος κι αν ήταν υπουργός Οικονομικών στη θέση του, θα ακολουθούσε την ίδια πολιτική.

Αλήθεια, τι χρειάζεται να πάθει ακόμη η χώρα για να αρχίσουμε να συζητάμε ριζικά διαφορετικές πολιτικές προτάσεις; Πόσες καταστροφές πρέπει να υποστούμε; Πού πρέπει να καταλήξουμε; Υπάρχει κάποιο κατώτερο όριο, κάποια «κόκκινη γραμμή» ή όχι; Όσοι σήμερα χαρακτηρίζουν ως «καταστροφή» πολιτικές προτάσεις που πάνε κόντρα στη λογική του μνημονίου, της Ε.Ε., του ευρώ και του ΔΝΤ εξαργυρώνουν επιταγές μεταφορικά και κυριολεκτικά. Δεν τους καίγεται καρφί για τη χώρα και τον λαό της, που στη συνείδησή τους τα έχουν πουλήσει προ πολλού. Γιατί λοιπόν να αντιταχθούν σήμερα σ’ αυτό που γίνεται;

Ωστόσο το πρωτοφανές θράσος και η προσωπική αποκτήνωση που απαιτείται σήμερα για να υποστηρίξει κανείς τις ίδιες καταστροφικές επιλογές επιτρέπει στους κυβερνώντες να είναι εξαιρετικά κυνικοί. Να τι ομολόγησε στην ομιλία του στον ΣΕΒ (24.5) ο υπουργός Οικονομικών:

«Πριν από έναν χρόνο, αυτή την εποχή, στο υπουργείο Οικονομικών αγωνιούσαμε αν 15 κυβερνήσεις στις άλλες χώρες της Ευρωζώνης θα κατάφερναν να πείσουν τα Κοινοβούλιά τους, εγκαίρως, για να πληρωθεί στην Ελλάδα η πρώτη δόση του πρωτοφανούς δανείου των 80 δισ. ευρώ συν τα 30 δισ. ευρώ από το ΔΝΤ.

Χρήματα που χρειαζόμασταν για να μην κηρύξουμε στάση πληρωμών. Χρήματα που χρειαζόμασταν για να αποπληρώσουμε ένα ομόλογο που έληγε εκείνη την εποχή και, αν δεν το αποπληρώναμε, η χώρα απλώς θα πτώχευε και δεν θα μπορούσε να πληρώσει μισθούς, συντάξεις, κοινωνικά επιδόματα, δημόσιες υπηρεσίες. Πράγματα που νομίζαμε ότι η Ελλάδα τα είχε ξεχάσει πριν από πολλά χρόνια.

Τους μήνες που είχαν περάσει είχε γίνει μια προσπάθεια να πείσουμε τους Ευρωπαίους εταίρους μας, μέσα από τις δικές μας πράξεις, για την ανάγκη δημιουργίας ενός μηχανισμού, που δεν υπήρχε μέχρι τότε στην Ευρώπη, για να στηρίξει οικονομίες σε δυσκολία. Ένας μηχανισμός που έγινε, κατ’ αρχάς, για την Ελλάδα, στη συνέχεια διαμορφώθηκε και για τις υπόλοιπες χώρες και με τις πρόσφατες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, θεσμοθετήθηκε και η μονιμότητά του μετά το 2013».

Προσέξτε τι παραδέχεται ο κ. Παπακωνσταντίνου:

1. Τα χρήματα του μηχανισμού στήριξης ήταν εξ αρχής αναγκαία για να συνεχίσουμε να πληρώνουμε τα δανεικά, δηλαδή τα ληξιπρόθεσμα ομόλογα, και όχι για να πληρώσουμε μισθούς και συντάξεις.

2. Μισθούς και συντάξεις δεν θα είχε να πληρώσει το κράτος μόνο αν κήρυττε επίσημη πτώχευση. Κι αυτό γιατί; Διότι ο κ. Παπακωνσταντίνου και η παρέα του είναι πρόθυμοι να δώσουν τα πάντα στους δανειστές του κράτους. Μισθούς, συντάξεις, κοινωνικά επιδόματα, δημόσιες υπηρεσίες. Κάτι που ήδη συμβαίνει με το μνημόνιο. Ούτε που τους περνά από το μυαλό ότι πτώχευση μπορεί να σημαίνει πως χάνουν οι δανειστές.

3. Τους μήνες που προηγήθηκαν του μνημονίου, δηλαδή όλη την περίοδο που μας έλεγαν ότι θα τα βγάλουμε πέρα μόνοι μας, η όλη πρεμούρα της κυβέρνησης ήταν να πείσει τους «Ευρωπαίους εταίρους» να δημιουργηθεί ο μηχανισμός στήριξης με σκοπό να στηρίξει «οικονομίες σε δυσκολία». Δηλαδή να εγγυηθεί τα λεφτά των κερδοσκόπων και των τοκογλύφων.

4. Αυτό που ενδιέφερε από την αρχή τον κ. Παπακωνσταντίνου, τον κ. Παπανδρέου και τη λοιπή παρέα δεν ήταν τι θα γίνει με την ελληνική οικονομία ούτε ποια θα είναι η τύχη της Ελλάδας, αλλά πώς θα εξυπηρετήσουν εκείνες τις δυνάμεις που ήθελαν να εξαναγκάσουν την ευρωζώνη να αποκτήσει μόνιμο μηχανισμό χρεοκοπιών. Ποιες ήταν αυτές οι δυνάμεις; Μα προφανώς αυτές που κερδίζουν ασύστολα από τη διαχείριση των χρεών και την κερδοσκοπία με ομόλογα και παράγωγα στις αγορές.

Με λίγα λόγια, τι ομολογεί εδώ ο κ. Παπακωνσταντίνου; Ότι ο ίδιος και η κυβέρνηση Παπανδρέου είναι σε διατεταγμένη υπηρεσία, εντεταλμένοι να εξασφαλίσουν τα συμφέροντα των πιο αδίστακτων και κερδοσκοπικών δυνάμεων της αγοράς. Γι' αυτό και δεν ιδρώνει το αυτί τους. Δεν τους αφορά ο δωσιλογισμός που διαπράττουν.

Πατρίδα γι' αυτούς δεν είναι παρά ένα ωραίο οικόπεδο σε μια προνομιακή γωνιά της διεθνούς οικονομίας και πολιτικής, που μπορεί να εκποιηθεί εύκολα και γρήγορα προς όφελος των παγκοσμιοποιημένων αγορών του κεφαλαίου. Τώρα, αν υπάρχουν και 11 εκατομμύρια παρείσακτοι, αυτοί πολύ γρήγορα θα καταντήσουν σαν τη νομαδική φτωχολογιά που ξεβράζει η θάλασσα στις ακτές της Ελλάδας.


Ανήκομεν στις αγορές

Άλλωστε η χώρα δεν ανήκει στον λαό της. Μας το διαβεβαιώνει και η Αριστερά αυτό. Ανήκει στο κεφάλαιο, στις αγορές, στην «Ευρώπη» και γενικά στη Δύση. Γι' αυτό και ο Έλληνας εργάτης, ο Έλληνας εργαζόμενος πρέπει να ταυτίζεται με τον ξεριζωμένο και εξαθλιωμένο μετανάστη που σέρνεται από χώρα σε χώρα σε αναζήτηση του επιούσιου.

Επομένως ο ελληνικός λαός πρέπει να εθιστεί μόνιμα στην ιδέα ότι ως πολίτης της Ευρώπης και του κόσμου δεν έχει κανένα δικαίωμα στον τόπο του, στις ρίζες του, στην ίδια του την πατρίδα. Μπορεί ελεύθερα να παρηγορείται με τις πανάρχαιες καταγωγές της, να τη νοσταλγεί, όπως κάνουμε με το χωριό του παππού και της γιαγιάς, αλλά δεν μπορεί να τη διεκδικεί. Δεν πρέπει με κανέναν τρόπο να πιστέψει ότι μπορεί να την κερδίσει.

Πατρίδα την εποχή των ανοιχτών συνόρων για το κεφάλαιο και την εργασία; Αν είναι δυνατόν! Πώς τολμάτε!

● Τι σημασία έχει αν δημοκρατία και ελευθερία δεν νοούνται χωρίς την ανάδειξη του εργαζόμενου λαού σε αφέντη του τόπου του;

● Τι σημασία έχει αν η εργατική τάξη είναι αδύνατον να συγκροτηθεί ως τέτοια χωρίς να αναπτύσσει πανεθνικούς δεσμούς, χωρίς να διεκδικεί το έθνος της;

● Τι σημασία έχουν όλα αυτά, όταν σήμερα έχουμε ακόμη και την ίδια την Αριστερά να εγγυάται την ελευθερία κίνησης κεφαλαίου και εργασίας διεκδικώντας ανοιχτά σύνορα;

Ξεχάστε τα κινήματα των αμέτρητων ηρώων και μαρτύρων για την εθνική και κοινωνική απελευθέρωση. Σήμερα προέχουν τα ευρωπαϊκά κονδύλια, η επικερδής συμμετοχή στο πιο απολυταρχικό οικοδόμημα που γνώρισε η Ευρώπη από την εποχή του Χίτλερ.

Ποιος νοιάζεται για τη μικρή Ελλαδίτσα; Νοιάστηκε ποτέ η οικονομική και πολιτική ολιγαρχία που τη λεηλατεί επί δεκαετίες με στήριγμα την εξάρτηση και την υποτέλεια; Γιατί λοιπόν να νοιαστεί ο εργαζόμενος, ο εργάτης, ο επαγγελματίας, ο αγρότης;

Ας την αφήσουμε να καεί, να καταστραφεί, να ισοπεδωθεί. Και τι πειράζει αν αυτό ήδη σημαίνει μια γενικευμένη καταστροφή ανθρωπιστικών διαστάσεων και έναν νέο ξεριζωμό για τον ανθό της εργαζόμενης κοινωνίας;


Η κρίση των κρίσεων

Η κρίση χρέους δεν είναι μια τυπική οικονομική κρίση. Δεν έχει καμιά σχέση με τον οικονομικό κύκλο που βρίσκει κανείς στα εγχειρίδια. Ούτε πρόκειται για ένα παραπροϊόν της δημοσιονομικής κατάστασης του κράτους, όπως παπαγαλίζει η κυβέρνηση δεξιά και αριστερά. Ουσιαστικά αποτελεί τον συνδυασμό και την κορύφωση όλων των επιμέρους οικονομικών κρίσεων σε μια ενιαία διαδικασία που θέτει υπό αμφισβήτηση την ίδια την ύπαρξη ολόκληρου του κυρίαρχου συστήματος οικονομίας και πολιτικής.

Ποτέ καμιά άλλη μορφή κρίσης της οικονομίας της αγοράς δεν θέτει με τόσο επιτακτικό και άμεσο τρόπο τέτοιο ζήτημα επιβίωσης για το ίδιο το σύστημα, όσο η κρίση χρέους.

Με λίγα λόγια η κρίση χρέους είναι η κρίση των κρίσεων, ή αλλιώς η μητέρα όλων των κρίσεων στην οικονομία της αγοράς. Κι αυτό γιατί εκφράζει με τον πιο άμεσο και πρακτικό τρόπο την ολοκληρωτική χρεοκοπία του συνολικού τρόπου παραγωγής, την κατάρρευση ολόκληρης της οικονομίας, της κοινωνικής συνοχής και της κυρίαρχης πολιτικής. Επομένως από αυτή την κρίση χρέους μπορεί να βγει μια χώρα μόνο αν αναγεννηθεί.

Ιστορικά οι άρχουσες τάξεις μπορούσαν να προχωρήσουν σε μια τέτοια αναγέννηση μέσα από την επίσημη πτώχευση του κράτους. Με τον τρόπο αυτόν άλλαζαν ριζικά τους όρους αναπαραγωγής του κεφαλαίου, τις οικονομικές δυνάμεις που βρίσκονται στις κορυφές, αλλά και το πολιτικό προσωπικό που τις υπηρετεί. Φυσικά με τρομακτικό κόστος για ολόκληρη την κοινωνία και όχι μόνο για τους εργαζομένους.

Όμως, από την εποχή που το δανείσιμο κεφάλαιο κυριάρχησε στην παγκόσμια οικονομία και έφτασε να ξεπερνά 20 φορές το παγκόσμιο ΑΕΠ, η επίσημη πτώχευση, αυτή η παραδοσιακή λύση έσχατης ανάγκης για το σύστημα, συνιστά μια τρομακτική απειλή για τις αγορές κεφαλαίου διεθνώς.

Με τις τράπεζες σήμερα να έχουν διαστάσεις κατά πολύ μεγαλύτερες από τα κράτη που τις φιλοξενούν, η επίσημη πτώχευση αποτελεί συνώνυμο της πιο ολέθριας καταστροφής. Τα κράτη υπό χρεοκοπία είναι καταδικασμένα να παραπαίουν προκειμένου να μην αποκαλυφθεί ότι οι χρηματαγορές δεν είναι μόνο παρασιτικές, αλλά και εντελώς άχρηστες για τους λαούς και τις ανάγκες τους.

Δεν υφίσταται κανένας, μα κανένας πραγματικός οικονομικός λόγος να υπάρχει τόσο συσσωρευμένο χρέος, εκτός από την κερδοσκοπία των επενδυτών κεφαλαίου και των τραπεζών, αλλά και τη χρηματοδότηση των γιγαντιαίων πολυεθνικών μονοπωλίων της παγκόσμιας αγοράς. Το κεφάλαιο που βρίσκεται συσσωρευμένο στις χρηματαγορές και στις τράπεζες είναι πλασματικό. Και πλασματικό σημαίνει ότι δεν αντιστοιχεί σε πραγματικές διαδικασίες της οικονομίας και της παραγωγής.

Η διαγραφή του, το σβήσιμό του θα επηρεάσει μόνο τους ιδιοκτήτες του – επενδυτές, τράπεζες, πολυεθνικές – και καθόλου την οικονομία, η οποία μπορεί να λειτουργεί και χωρίς αυτό το πλασματικό κεφάλαιο. Αρκεί η οικονομία να πάψει να εξουσιάζεται από αυτή τη ληστοσυμμορία και τους πολιτικούς της εκπροσώπους.


Η θηλιά του ευρώ στον λαιμό των τραπεζών

Τα παπαγαλάκια προσπαθούν να τρομάξουν τον απλό κόσμο ότι η διαγραφή των χρεών θα σημάνει την πτώχευση των τραπεζών και έτσι θα χάσει τις καταθέσεις του.

● Δεν λένε όμως ότι όσο συνεχίζεται αυτή η ανατροφοδότηση του χρέους τόσο περισσότερο εξανεμίζονται οι αποταμιεύσεις.

● Ούτε επίσης λένε ότι, ακόμη και στην περίπτωση της κατάρρευσης των τραπεζών, οι λαϊκές καταθέσεις μπορούν κάλλιστα να αναπληρωθούν από ένα κράτος που διαθέτει το δικό του εθνικό νόμισμα. Κάτι που δεν μπορεί να συμβεί σε περίπτωση κατάρρευσης των τραπεζών εντός του ευρώ.

● Επιπλέον δεν λένε ότι, σε περίπτωση κατάρρευσης των τραπεζών, οι πιο ευνοημένοι απ' όλους θα είναι οι οφειλέτες, δηλαδή όσοι χρωστάνε στις τράπεζες. Κι αυτό γιατί σε μια τέτοια περίπτωση θα τους χαριστούν τα δάνεια. Με την προϋπόθεση βέβαια ότι το κράτος αναλαμβάνει να ανασυγκροτήσει το πιστωτικό σύστημα από μηδενική βάση εκδίδοντας δικό του εθνικό νόμισμα.

Αντίθετα κατάρρευση τραπεζών εντός του ευρώ σημαίνει ότι οι δανειακές υποχρεώσεις των οφειλετών μεταφέρονται σε άλλες τράπεζες. Πράγμα για το οποίο θα φροντίσουν η ΕΚΤ και τα παραρτήματά της σε κάθε κράτος - μέλος. Μόνο μέσα στο ευρώ τυχόν κατάρρευση των τραπεζών θα σημάνει εξαφάνιση των αποταμιεύσεων με ταυτόχρονη διατήρηση όλων των δανειακών υποχρεώσεων.

Και να είστε βέβαιοι ότι, με την τροπή που έχουν πάρει οι εξελίξεις στην ευρωζώνη, αργά ή γρήγορα θα έρθουν και οι καταρρεύσεις των τραπεζών. Αυτός είναι ο λόγος που οι πολιτικοί και οι γραφειοκράτες της ευρωζώνης κάνουν τα πάντα για να τροφοδοτήσουν την κερδοσκοπία των τραπεζών μέσα από τη διαχείριση του χρέους και φυσικά την εκποίηση των χωρών υπό χρεοκοπία.

Το πρόγραμμα εκποίησης ή αποκρατικοποιήσεων που έχει ανακοινωθεί αυτό το νόημα έχει. Προσφέρει τροφή στην κερδοσκοπική αδηφαγία των επενδυτών κεφαλαίου, των τραπεζών και των χρηματαγορών διεθνώς. Στόχος του προγράμματος δεν είναι τόσο να προσελκύσει κλασικούς πλιατσικολόγους - επενδυτές που κερδίζουν από τις αγοραπωλησίες περιουσιακών στοιχείων, αλλά κερδοσκόπους που αποσκοπούν σε εύκολα κέρδη μέσα από την τιτλοποίηση των επιχειρήσεων και της περιουσίας του Δημοσίου.

Η χρηματιστική κυβεία με την αξία της προς πώληση περιουσίας είναι το ζητούμενο και όχι η καθαυτό αγοραπωλησία της.


Το δίλημμα της κοινωνίας

Από την κρίση αυτή δεν μπορούμε να βγούμε με κανέναν άλλον τρόπο, παρά μόνο σαν ερείπιο μετά την κατάρρευση της ευρωζώνης ή με την αναγέννηση της χώρας που θα επιβάλει ο ίδιος ο λαός.

Στη φάση που βρισκόμαστε ο λαός σε μεγάλο βαθμό έχει πλέον ξεπεράσει το επίπεδο της διαμαρτυρίας. Δεν του αρκεί να διαμαρτύρεται. Μπορεί να μην βγήκε μαζικά στις πλατείες, όπως οι Ισπανοί, αλλά έχει κάνει μέσα σ' έναν χρόνο από το μνημόνιο τις περισσότερες πανεργατικές απεργίες με πρωτοφανή μαζικότητα από κάθε άλλον λαό της Ευρώπης. Χώρια όλες οι άλλες μαζικές εκδηλώσεις και οι πρωτοβουλίες πολιτών.

Όλα αυτά μαζί και η ταχύτητα των εξελίξεων τον έχουν οδηγήσει πια στο συμπέρασμα ότι η διαμαρτυρία δεν αρκεί. Κι επομένως έχει μπροστά του το δίλημμα: Ή να λουφάξει γιατί δεν γίνεται τίποτε ή να εξεγερθεί και να πάρει την εξουσία. Αυτό το δίλημμα ταλανίζει την κοινωνία.

Κι επειδή γνωρίζει πολύ καλά ότι, αν δεν παρθεί η εξουσία και δεν επιβληθεί μια ριζικά διαφορετική πολιτική ξεκινώντας λίγο έως πολύ από τα αιτήματα της μη αναγνώρισης και διαγραφής του χρέους, της εξόδου από το ευρώ, της εθνικοποίησης των τραπεζών με πρώτη την Τράπεζα της Ελλάδος, της παραγωγικής ανασυγκρότησης προς όφελος του λαού, τότε οι εξελίξεις θα είναι δραματικές.

Το στοιχείο αυτό δεν υπάρχει στις κινητοποιήσεις των Ισπανών. Το κίνημα της πλατείας είναι πρωταρχικά κίνημα διαμαρτυρίας. Η ελληνική κοινωνία είναι πιο μπροστά από αυτό. Είναι έτοιμη για ένα κίνημα εξουσίας, αρκεί να γεννηθεί με όρους μαζικής λαϊκής εμπιστοσύνης και συμμετοχής. Κι αυτό πρέπει να γίνει τώρα, πριν προλάβει να επιβληθεί η χούντα της «εθνικής συνεννόησης» και των «επωνύμων».