Το φάντασμα του Μεσοπολέμου

Από Τα Νέα

Του Ρούσου Βρανά

Όλο και πιο συχνά τον τελευταίο καιρό καταφεύγουμε για την εικονογράφηση αυτής της στήλης σε έργα του Γκέοργκ Γκροζ, του ζωγράφου που εξέφρασε με τον καλύτερο τρόπο τα πάθη του γερμανικού λαού κατά την περίοδο της κρίσης του Μεσοπολέμου. Καθόλου τυχαία... Έγραφε πρόσφατα το πρακτορείο Μπλούμπεργκ:

«Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορεί σύντομα να εξαναγκάσει μια χώρα να βάλει εμπράγματες υποθήκες για την εξασφάλιση των δανειστών της. Και θα είναι αυτό κάτι που θα συμβεί για πρώτη φορά στη διεθνή πολιτική, από την εποχή των πολεμικών αποζημιώσεων που επιβλήθηκαν στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο».

Η Ιρλανδία και η Πορτογαλία παρακολουθούν από κοντά αυτές τις εξελίξεις. Επειδή γνωρίζουν καλά πως αργά ή γρήγορα θα έρθει και η σειρά τους, όταν πια θα έχει εξαντληθεί και η τελευταία δεκάρα των φορολογουμένων που πληρώνουν τους ξένους δανειστές.

Τότε, οι χώρες που θα βγουν ηττημένες από τον παγκόσμιο οικονομικό πόλεμο που έχουν εξαπολύσει οι κερδοσκόποι κατά χωρών και λαών θα κληθούν να καταβάλουν «πολεμικές αποζημιώσεις» που θα θυμίζουν εκείνες τις γερμανικές, αυτή τη φορά εν καιρώ ειρήνης.

Θα δούμε άραγε να μπαίνει υποθήκη στον πύργο Μπελέμ στη Λισσαβώνα; Στον πύργο του Δουβλίνου; Και αν αύριο μεθαύριο έρθει η σειρά της Ισπανίας και της Ιταλίας, στη Σαγράδα Φαμίλια και στο Κολοσσαίο;

Η Συνθήκη των Βερσαλλιών, με την οποία τερματίστηκε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος και εξαρθρώθηκε η γερμανική οικονομία από τους νικητές, μοιάζει να επιστρέφει από το χρονοντούλαπο της Ιστορίας για να μας υπενθυμίσει μερικά χρήσιμα διδάγματα. Ήταν μια τιμωρητική συνθήκη, που σήμερα πια είναι γενικώς αποδεκτό πως έφερε τους Ναζί στην εξουσία.

Οι αξιώσεις που προβλήθηκαν τότε δεν αφορούσαν μόνο τα περιουσιακά στοιχεία και την παραγωγική ικανότητα της Γερμανίας, αλλά και τις περιουσίες όλων των Γερμανών πολιτών. Στο βιβλίο του «Οι οικονομικές συνέπειες της ειρήνης» τα περιγράφει όλα αυτά ο οικονομολόγος Τζον Μέιναρντ Κέινς, που συμμετείχε ως μέλος της βρετανικής αντιπροσωπείας στις διαπραγματεύσεις για τη συνθήκη και είχε αποχωρήσει από αυτές αηδιασμένος.

Τι λένε όλα αυτά σήμερα στις υπερχρεωμένες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας; Οι κερδοσκόποι που επιδόθηκαν, με τον δανεισμό, σε μια εκτεταμένη διεθνή λεηλασία των χωρών και των λαών έχουν μέχρι τώρα καταφέρει να πείσουν πολλούς ότι η αποδοχή των αξιώσεών τους είναι κάτι σωστό και ενάρετο. Και πράγματι θα ήταν, αν το αλισιβερίσι μαζί τους ήταν ισότιμο, νόμιμο και ηθικό.

Όμως για πόσο ακόμη θα εξακολουθήσουν να ισχύουν οι μονόπλευρες συμφωνίες που υπογράφονται μαζί τους από τις κυβερνήσεις, αδιαφορώντας για τις τρομακτικές συνέπειες που έχουν αυτές στους λαούς;

Οι συνέπειες των νέων «πολεμικών αποζημιώσεων» που καταβάλλουν οι λαοί ίσως αργήσουν ακόμη να φανούν, υποστηρίζει η οικονομική αναλύτρια Ιβ Σμιθ. Όμως μπορεί να αποδειχτούν το ίδιο διαβρωτικές όσο εκείνες που αποσάθρωσαν τα θεμέλια της γερμανικής κοινωνίας του Μεσοπολέμου.