Στο βάραθρο εμπόριο και απασχόληση

Η πορεία της αγοράς το 2010

Από την Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου

Η χρονιά που έφυγε αποτελεί «ορόσημο» για την ελληνική οικονομία, αλλά κυρίως και εν τέλει για την ελληνική κοινωνία. Και αυτό διότι οι πληγές που αφήνει στην επιχειρηματική δραστηριότητα, στην πορεία της αγοράς αλλά κυρίως στο ελληνικό εμπόριο δύσκολα θα επουλωθούν. Το εμπόριο κατέγραψε μείωση του τζίρου του και βίωσε την αποχώρηση χιλιάδων επιχειρηματιών από το επάγγελμα.


Οι αυξήσεις του ΦΠΑ, οι μειώσεις κατά 20% των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων και των συντάξεων, που είχαν αποτέλεσμα τη δραστική μείωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών, η μείωση της ρευστότητας, η αύξηση της ανεργίας καθώς και η αναπαραγωγή της αρνητικής ψυχολογίας στην αγορά είχαν δραματικά αποτελέσματα για τις ελληνικές εμπορικές επιχειρήσεις. Συγχρόνως η δαμόκλειος σπάθη για λήψη νέων μέτρων απονευρώνει τις όποιες επενδυτικές πρωτοβουλίες.



Κύκλος εργασιών στο λιανικό εμπόριο

Η κατάσταση στην αγορά και ιδιαίτερα στο τζίρο των εμπορικών επιχειρήσεων ήταν για όλο το 2010 ιδιαίτερα προβληματική. Παρόλα αυτά, αυτή η πτωτική τάση δεν αποτελεί καινούργια εξέλιξη, αφού η καθοδική πορεία του τζίρου των επιχειρήσεων είχε διαφανεί ήδη από το 2009. Ο Δείκτης Κύκλου Εργασιών το 2009 σε σύγκριση με το 2008 – χωρίς καύσιμα και λιπαντικά αυτοκινήτων – είχε ετήσια μείωση 7,1%. Αντίστοιχα το 2010, σε σχέση με το 2009, ο δείκτης παρουσίασε μείωση 2,8%.

Σύμφωνα με πρώτες εκτιμήσεις από δεδομένα του ΙΝΕΜΥ, ο συνολικός τζίρος των επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου εκτός των καυσίμων το 2010 έφτασε περίπου τα 51 δισ. ευρώ, ενώ το 2008 έφτανε τα 57 δισ. ευρώ. Ο συνολικός τζίρος συμπεριλαμβανομένων των καυσίμων από 65,9 δισ., υπολογίζεται ότι το 2010 θα κυμανθεί στα 58,5 δισ., δηλαδή έχει υποστεί μία μείωση περίπου 7,5 δισ.

Αναλυτικότερα οι κατηγορίες καταστημάτων, οι οποίες κατέγραψαν τη μεγαλύτερη μείωση του κύκλου εργασιών το 2010, ήταν οι ακόλουθες:

● «πολυκαταστήματα» -9,8%,

● «έπιπλα, ηλεκτρικά είδη, οικιακός εξοπλισμός» -8,7%,

● «ένδυση - υπόδηση» -8,4% και

● «πωλήσεις εκτός καταστημάτων» -6,8%.

Μεγαλύτερη είναι ακόμα η μείωση της ποσότητας της κατανάλωσης, όπου καταγράφονται τα εξής ποσοστά:

● τρόφιμα -11%,

● ποτά, καπνός -14%,

● έπιπλα, ηλεκτρικά είδη -15%,

● φαρμακευτικά, καλλυντικά -27%,

● καύσιμα -28%,

● ένδυση - υπόδηση -52%.

Αποτέλεσμα της μείωσης της κατανάλωσης ήταν ο μεγάλος αριθμός λουκέτων των επιχειρήσεων του εμπορίου. Το ισοζύγιο εγγραφών - διαγραφών των επιμελητηρίων μπορεί να είναι θετικό, δεν ανταποκρίνεται όμως ούτε σε πραγματικό χρόνο ούτε δείχνει την πραγματική εικόνα της αγοράς. Και τούτο διότι αφενός μεν τα μητρώα των επιμελητηρίων δεν έχουν εκκαθαριστεί, αφετέρου δε η οποιαδήποτε τροποποίηση της νομικής μορφής μιας επιχείρησης καταγράφεται ως νέα εγγραφή. 

Επιπροσθέτως, εάν ανατρέξουμε στις «εγγραφές - διαγραφές» της προηγούμενης τριετίας, μπορούμε εύκολα να παρατηρήσουμε ότι η αναλογία εγγραφών - διαγραφών ήταν τουλάχιστον 3:1.


Απασχόληση στο εμπόριο

Το εμπόριο, ως ο σημαντικότερος εργοδότης της ελληνικής οικονομίας, δέχεται σοβαρές πιέσεις, ισχυρότερες των εξελίξεων στην απασχόληση για το σύνολο της οικονομίας. Το πρώτο τρίμηνο του 2010 σε σύγκριση με το αντίστοιχο του 2009 υπήρξε μια απότομη μείωση των απασχολουμένων στο εμπόριο κατά 52.000 άτομα (φτάνοντας στα 785.500 άτομα), η οποία αποκαταστάθηκε εν μέρει το δεύτερο τρίμηνο του 2010 (801.100 άτομα), ενώ το τρίτο τρίμηνο συνεχίστηκε μείωση της απασχόλησης με αλλά με μικρότερο ρυθμό (800.200 άτομα).

Σε ολόκληρη όμως τη χρονιά τα πρόσημα ήταν αρνητικά. Οι σημαντικότερες και καίριες εξελίξεις για την απασχόληση στο εμπόριο αποτυπώνονται στις μεταβολές της εσωτερικής διάρθρωσης της απασχόλησης. Πιο συγκεκριμένα οι εργοδότες το τρίτο τρίμηνο του 2010 σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2009 μειώθηκαν κατά 10,9%, ενώ οι αυτοαπασχολούμενοι για την ίδια περίοδο μειώθηκαν κατά 3,8%.

Η παραπάνω εξέλιξη, σε συνδυασμό με την αύξηση της μισθωτής απασχόλησης (4,4%), αποδεικνύει την αδυναμία εσωτερικής μετακίνησης των απασχολούμενων και τελικά το κλείσιμο εμπορικών επιχειρήσεων, εξέλιξη η οποία αναμένεται να πάρει μεγαλύτερες διαστάσεις.

Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ Βασίλης Κορκίδης, αξιολογώντας την πρώτη επισκόπηση των απολογιστικών στοιχείων του εμπορίου για το 2010, σχολίασε:

«Η πολύπλευρη και σε βάθος ανάλυση της κατάστασης της αγοράς, ιδίως στον τομέα της κατανάλωσης, θα μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε τα νέα δεδομένα σοβαρά και αποτελεσματικά και όχι επιπόλαια και καθησυχαστικά.

Εξετάζοντας τα στοιχεία και τους δείκτες της πορείας της αγοράς την τελευταία διετία μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι δεν ήταν μόνο η εορταστική περίοδος των Χριστουγέννων που έδωσε τη χαριστική βολή στο εμπόριο. Οι δυσκολίες στην αγορά εμφανίστηκαν ήδη από το β' εξάμηνο του 2008, έγιναν πιο έντονες το 2009, ενώ η κατάσταση κατέληξε προβληματική το 2010. Οι προβλέψεις μας είναι ότι το 2011 θα είναι μια χρονιά δοκιμασίας και πίεσης.

Η νέα χρονιά ξεκινά με πολλά μέτωπα ανοικτά και φέρνει προκλήσεις, διλήμματα και δοκιμασίες, ενώ στο ελληνικό εμπόριο θα συνεχίσουν να συνυπάρχουν ο φόβος, η ανασφάλεια και η αμφισβήτηση».