Λεπτή γραμμή και... γκρίζα

Από topontiki.gr

Του Δημήτρη Μυ

Η σχέση του δημοσιογράφου με τις πηγές του κάποιες φορές (δυστυχώς τις περισσότερες, στις – μνημονιακές – μέρες μας) μοιάζει με την προσπάθεια της μύγας να αποφύγει τη λάμπα: Νιώθει ότι καίγεται, μα της είναι αδύνατο να μην πλησιάσει... Κάπως έτσι πλησίασαν οι συνάδελφοι τις πληροφορίες των αστυνομικών πηγών για τη Γερμανίδα «τρομοκράτισσα» με τους «τρομοκράτες γονείς» και την έβγαλαν στη σέντρα.


Δυστυχώς, δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο. Τέτοιου είδους λάθη (και «λάθη») είναι καθημερινή πρακτική σ' αυτό το επάγγελμα, το οποίο κατ' ευφημισμό αποκαλούμε «δημοσιογραφικό λειτούργημα».


Η άκριτη μεταφορά του «ρουλεμάν» (έτσι λέγεται στη δημοσιογραφική αργκό η πληροφόρηση κοινής λήψης) των κέντρων εξουσίας τείνει να χαρακτηρίσει τη δημοσιογραφία (ΜΜΕ και δημοσιογράφους) ως έναν μηχανισμό χειραγώγησης της κοινής γνώμης. Δεν είναι μυστικό στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ ότι σε πολλές (πάμπολλες) περιπτώσεις η λειτουργία αυτού του μηχανισμού συντελείται με πλήρη συνείδηση.

Αυτή η γενική (πάντα υπάρχουν, ευτυχώς, εξαιρέσεις) εικόνα της στενής επαφής της δημοσιογραφίας με το σύστημα εξουσίας περιγράφεται σημειολογικά από το εξής – γνωστό σε γενικές γραμμές – γεγονός: Πριν από μια εικοσαετία οι δημοσιογράφοι και τα τηλεοπτικά συνεργία που κάλυπταν στιγμές έντασης σε πορείες και διαδηλώσεις βρίσκονταν από την πλευρά των διαδηλωτών, απέναντι από τις αστυνομικές δυνάμεις. Σήμερα κρύβονται πίσω από τα ΜΑΤ...

Αυτή η σημειολογική μετατόπιση δικαιολογεί, έως ένα βαθμό, τη γενική εικόνα που σχηματίζει η κοινωνία. Μια εικόνα η οποία, όσο κι αν αδικεί πολλούς συναδέλφους, περιγράφει την ατμόσφαιρα γύρω από τον χώρο και κάνει χαρακτηρισμούς όπως «αλήτες», «ρουφιάνοι» και «βαποράκια» να ακούγονται ολοένα και πιο έντονα.

Θα ήταν εύκολο να αρχίσουμε (ως... δημοσιογράφοι) τους αφορισμούς. Χρησιμότερο, ωστόσο, για όλους (για τον κλάδο, τα ΜΜΕ, τους πολίτες, ακόμη και την εξουσία) θα ήταν να ορίσουμε μέχρι ποιου σημείου επιτρέπεται να πλησιάζουμε τη... λάμπα.