Πλούσιοι εναντίον φτωχών

Από Τα Νέα

Του Ρούσσου Βρανά

Ούτε οι φυλετικές διακρίσεις εις βάρος των μαύρων ούτε ο ρατσισμός εις βάρος των μεταναστών. Η μεγαλύτερη πηγή έντασης στην αμερικανική κοινωνία δεν βρίσκεται πια σε αυτά, αλλά στη σύγκρουση πλούσιων και φτωχών.

Οι περισσότεροι Αμερικανοί (δύο στους τρεις, σύμφωνα με σχετική δημοσκόπηση που έκανε το ερευνητικό κέντρο Pew) πιστεύουν ότι υπάρχει μια έντονη σύγκρουση πλουσίων και φτωχών. Και είναι αυτό μια ένδειξη πως το μήνυμα κατά των εισοδηματικών ανισοτήτων που στέλνουν κοινωνικά κινήματα όπως αυτό των καταλήψεων της Γουόλ Στριτ αρχίζει να πιάνει τόπο στην κοινωνική συνείδηση.


«Οι εισοδηματικές ανισότητες δεν είναι πια ένα θέμα μόνο για οικονομολόγους» λέει ο Ρίτσαρντ Μόριν που συντόνισε τη δημοσκόπηση. «Έχουν βγει σήμερα από τις οικονομικές σελίδες και προβάλλονται στα πρωτοσέλιδα».


Βέβαια, η αλήθεια είναι πως οι εισοδηματικές ανισότητες ποτέ δεν ήταν περιορισμένες μόνο στις οικονομικές σελίδες: πίσω από τις ρατσιστικές συγκρούσεις και τις εντάσεις με τους μετανάστες κρύβονταν πάντα ταξικά ζητήματα, παρατηρεί ο κοινωνιολόγος Τοντ Κρον. Τι έχει αλλάξει λοιπόν;

Ολοένα και περισσότεροι Αμερικανοί, λέει ο Τοντ Κρον, αρχίζουν να αντιλαμβάνονται πως εκείνο που προκαλεί τις μεγαλύτερες συγκρούσεις στην κοινωνία είναι η διαίρεσή της σε τάξεις. Παραδοσιακά και αντίθετα με την Ευρώπη, το ζήτημα της ταξικής κοινωνίας δεν αποτελούσε ποτέ σημαντικό μέρος του αμερικανικού πολιτικού διαλόγου. Και ας ήταν πάντα ένα σημαντικό μέρος της καθημερινής ζωής των απλών Αμερικανών.

«Οι Αμερικανοί πάντα γνώριζαν ότι υπάρχουν οι Ροκφέλερ και οι φουκαράδες» λέει ο Τομ Σμιθ, διευθυντής του Εθνικού Κέντρου Δημοσκοπήσεων στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου. «Όμως πιστεύουν ότι αυτή η κατάσταση δεν είναι κάτι μόνιμο, αλλά κάτι μεταβατικό». Οι μαύροι συνειδητοποιούσαν πάντα πιο ξεκάθαρα την αντίθεση πλουσίων και φτωχών, όμως τώρα μοιάζει να τη συνειδητοποιούν και οι λευκοί σε όλο και πιο μεγάλους αριθμούς.

Γενικότερα, οι άνθρωποι της μεσαίας τάξης που σήμερα συνθλίβεται κάτω από το βάρος της οικονομικής κρίσης έχουν αυξημένη επίγνωση αυτής της ταξικής σύγκρουσης πλουσίων και φτωχών – σε ποσοστό 71% έναντι 47% που έδειχναν οι αντίστοιχες δημοσκοπήσεις του 2009.

«Όσο περισσότερο βαθαίνει η οικονομική ύφεση τόσο περισσότερο συνειδητοποιούν τη σύγκρουση πλουσίων και φτωχών» λέει ο Κρίστοφερ Τζενκς, καθηγητής της Κοινωνικής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.

Στο πολιτικό φάσμα, εκείνοι που δείχνουν συνήθως περισσότερη ευαισθησία στις ανισότητες είναι οι Δημοκρατικοί και οι Ανεξάρτητοι. Όμως, ενόψει των εκλογών, οι Ρεπουμπλικανοί παίζουν και αυτοί το «ταξικό χαρτί», με τον Μιτ Ρόμνεϊ και τον Νιουτ Γκίνγκριτς να προσπαθούν να πείσουν το κοινό τους ότι ο ένας είναι φτωχότερος από τον άλλο.

Πλούσιοι εναντίον φτωχών και πλούσιοι εναντίον πλουσίων, ώσπου ο ένας να κατασπαράξει τον άλλο. Μπορεί ο απλός πολίτης να ελπίζει πως θα γλιτώσει από αυτή τη σφαγή; Μόνο αν δεν τρέφει αυταπάτες για την κοινωνική του θέση.