Τα «φούμαρα» των τραπεζών

Κάποιες φορές υπάρχει ο κίνδυνος όσα λέμε – όσοι τέλος πάντων στέκονται απέναντι από το κυβερνητικό και μιντιακό παραμύθι και αρνούνται να το καταπιούν αμάσητο – να θεωρούνται ακραία ή κατασκευασμένα ή και αποκυήματα φαντασίας. Κι αυτό διότι πολλοί αδυνατούν – ενδεχομένως με το δίκιο τους – να συλλάβουν το πόσο δύσκολη θα είναι η εποχή που άνοιξε μπροστά μας με την πρόσκληση του ΔΝΤ. Έτσι κάποιες φορές είναι ίσως απαραίτητο να αναδημοσιεύονται κείμενα από πηγές που ούτε «ανατρεπτικές» ούτε «εξωθεσμικές» ούτε... «επαναστατικές» μπορούν να χαρακτηριστούν.

Υπ’ αυτήν την έννοια έχει νόημα να σημειωθεί, για παράδειγμα, η επισήμανση (με τίτλο «Το τέλος του ελληνικού τραπεζικού... ονείρου») της ιστοσελίδας banksnews.gr πως: 

«Στην εποχή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, που αρχίζει και επίσημα από την Δευτέρα, μετά την ανακοίνωση του διεθνούς προγράμματος στήριξης της ελληνικής οικονομίας την Κυριακή, το δυσκολότερο στοίχημα για τους ισχυρούς Έλληνες τραπεζίτες θα είναι να αποφύγουν το “ξεπούλημα” των ιδρυμάτων τους σε ισχυρότερες ξένες τράπεζες.

(...) Τραπεζικά στελέχη με δέος θυμούνται ότι στις περισσότερες περιπτώσεις παρέμβασης του ΔΝΤ, όπως συνέβη και στην Τουρκία αυτή τη δεκαετία, τα τοπικά τραπεζικά συστήματα έχασαν την αυτονομία τους και “αλώθηκαν” εύκολα από μεγάλες ξένες τράπεζες».

Αυτά δημοσιεύθηκαν σήμερα. Την Τετάρτη, ενώ παρασκηνιακά οι τραπεζίτες έλεγαν και τα αδαή ή ευήθη φερέφωνά τους επαναλάμβαναν ότι το τραπεζικό σύστημα είναι ασφαλές, σταθερό κ.λπ. κι ενώ ο Παπακωνσταντίνου επιχειρούσε να πείσει ότι δεν πρόκειται να υπάρξει αναδιάρθρωση χρέους, στην ίδια ιστοσελίδα δημοσιευόταν το «θέμα της ημέρας» με τίτλο «"Σκουπίδια" 70 δισ. στα τραπεζικά χαρτοφυλάκια!». Το παραθέτω ολόκληρο, χωρίς κανέναν σχολιασμό:

«Το διπλό χθεσινό "χτύπημα" των οίκων αξιολόγησης στα κρατικά ομόλογα και τους τίτλους (asset backed securities – ABS) που έχουν εκδώσει οι ελληνικές τράπεζες φέρνει το πιστωτικό σύστημα αντιμέτωπο με... έναν απέραντο σκουπιδότοπο στα χαρτοφυλάκια και υποχρεώνει για πρώτη φορά το διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος να κάνει ανοικτά λόγο για "συνένωση δυνάμεων" ("γάμοι ανάγκης...") μεταξύ τραπεζών.

Από χθες οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται και επίσημα αντιμέτωπες με μια επιδείνωση της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού τους πρωτοφανή ίσως σε όλη τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών:

● Με την υποβάθμιση των ελληνικών ομολόγων σε κατηγορία "junk" ("σκουπίδια") από την Standard & Poor’s (ΒΒ+ από ΒΒΒ+), έγινε το πρώτο βήμα για να πέσουν οι ελληνικοί τίτλοι χαμηλότερα ακόμη και από τη... χαμηλότερη αποδεκτή βαθμολογία του «χαλαρού» καθεστώτος αποδοχής ενεχύρων από την ΕΚΤ. Αυτό σημαίνει, ότι αν ακολουθήσουν στον ίδιο δρόμο και οι άλλοι δύο οίκοι αξιολογήσεων, τα ελληνικά ομόλογα θα τεθούν εκτός μηχανισμού αναχρηματοδότησης της ΕΚΤ, κλείνοντας και την τελευταία πηγή άντλησης ρευστότητας από τις τράπεζες – σε αυτό το εφιαλτικό σενάριο, που θα αποφευχθεί μόνο αν κλείσει γρήγορα η διεθνής συμφωνία στήριξης της χώρας, το τραπεζικό σύστημα θα βρίσκεται και τυπικά σε κατάσταση χρεοκοπίας.

● Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της S&P, που αναντίρρητα συμμετέχει στο παιχνίδι δημιουργίας συνθηκών πανικού για την Ελλάδα, το ποσοστό ανάκτησης κεφαλαίων σε περίπτωση επαναδιαπραγμάτευσης του ελληνικού χρέους θα είναι στη χειρότερη περίπτωση 30% και στην καλύτερη 50%. Αν δεχθεί κανείς αυτή την εκτίμηση, και με δεδομένο ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν ομόλογα αξίας 39,8 δισ. ευρώ στα χαρτοφυλάκιά τους, οι ζημιές τους από ένα «πιστωτικό γεγονός» αυτής της μορφής θα έφθαναν τα 20 δισ. ευρώ, εξανεμίζοντας την πλειονότητα των ιδίων κεφαλαίων τους.

● Την ίδια ώρα, η Moody’s "εξατμίζει" άλλη μια δεξαμενή από την οποία αντλούσαν τις καλές εποχές ρευστότητα οι ελληνικές τράπεζες, καθώς προχώρησε στην υποβάθμιση τίτλων αξίας σχεδόν 30 δισ. ευρώ, δηλαδή τα δύο τρίτα των τίτλων που έχουν εκδοθεί από τις τράπεζες – συνολικά 45 δισ. ευρώ. Η Moody’s είχε προειδοποιήσει, άλλωστε, όπως έχει γράψει το "B", ότι η υποβάθμιση αυτή ήταν θέμα χρόνου.

● Οι ελληνικές τράπεζες, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που έδωσε χθες στη δημοσιότητα η ΤτΕ, αναμένεται να έχουν "ρουφήξει" μέσα στις αρχές του καλοκαιριού το σύνολο των ενισχύσεων ρευστότητας του "πακέτου" των 28 δισ. ευρώ, για να συνεχίσουν τη λειτουργία τους ομαλά. Αυτό δείχνει και την ένταση των πιέσεων που δέχονται, αν αναλογιστεί κανείς ότι μόλις το φθινόπωρο γινόταν συζήτηση για αποπληρωμή των ενισχύσεων ως τον Μάιο. "Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα μετά και με την επέκταση του προγράμματος των 28 δισ για άλλο ένα εξάμηνο παραμένει σταθερό και με την απαιτούμενη ρευστότητα. Εξακολουθεί να έχει τη δυνατότητα άντλησης όλης της απαιτουμένης ρευστότητας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα", ανακοίνωσε χθες το υπ. Οικονομικών.

● Την ίδια ώρα, πρωτοφανής είναι και η ποιοτική επιδείνωση του χαρτοφυλακίου δανείων, καθώς τα «κόκκινα» δάνεια πλησίασαν τα 20 δισ. ευρώ. Το «επίσημο» ποσοστό καθυστερήσεων, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, ήταν 7,7%, αλλά στην πραγματικότητα το ποσοστό ξεπερνά κατά πολύ το 10%, αν συνεκτιμηθούν οι γνωστές πρακτικές των τραπεζών για... "μακιγιάρισμα" των προβληματικών δανείων.

Η κρίση, παραδέχθηκε χθες και ο διοικητής της ΤτΕ, έχει επηρεάσει το τραπεζικό σύστημα και σε αυτή τη φάση είναι αναγκαίες οι συνεργασίες και η συνένωση δυνάμεων, όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο κ. Προβόπουλος, βρίσκοντας μια κομψή διατύπωση για να μιλήσει για τους "γάμους ανάγκης" που φέρνει η αναταραχή και οι νέες, δυσμενείς ισορροπίες, που διαμορφώνονται πλέον στην οικονομία.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στο τραπεζικό παρασκήνιο γίνεται επεξεργασία σεναρίων συγχωνεύσεων έκτακτης ανάγκης, αλλά προς το παρόν όλα τα σενάρια καταλήγουν στο ίδιο αδιέξοδο: ενώνοντας δύο ή περισσότερες τράπεζες με ανάλογα προβλήματα ρευστότητας και κεφαλαιακής επάρκειας, μόνο με... μαγεία και αλχημείες θα μπορούσε να σχηματισθεί ένα νέο, υγιές ίδρυμα.

Με τα σημερινά δεδομένα, και αν δεν αποφευχθούν τα χειρότερα για την εθνική οικονομία, τραπεζικά στελέχη αναγνωρίζουν, ότι η μόνη διέξοδος για τη διατήρηση της σταθερότητας του συστήματος θα είναι η παρέμβαση ξένων τραπεζών, που θα εξαγόραζαν για... μια χούφτα ευρώ τις άλλοτε υπερήφανες και με υψηλές κεφαλαιοποιήσεις ελληνικές τράπεζες. Από τις βιτρίνες των πολύτιμων λίθων, οι ελληνικές τράπεζες θα έχουν βρεθεί στα... καλάθια των προσφορών του διεθνούς πιστωτικού συστήματος, σε άλλη μια απόδειξη των βαρύτατων παρενεργειών της κρίσης.