Από την Κυνική
Υπάρχει μια αρκετά ενδιαφέρουσα μελέτη από τους Eduardo Borensztein and Ugo Panizza, ερευνητές στη μισθοδοσία του ΔΝΤ, με τίτλο «Τα κόστη χρεοκοπίας ενός κυρίαρχου κράτους», γραμμένη τον Οκτώβριο του 2008, την οποία μπορείτε να βρείτε ολόκληρη εδώ.
Μπορεί να την έχετε ακουστά, όπως και κάποια από τα ευρήματά της, αλλά για καλό και για κακό, μιας και τώρα βρισκόμαστε ένα βήμα μπροστά από το συμβάν του κουρέματος, που στην πραγματικότητα συνιστά χρεοκοπία – τακτική, αν δουλέψει το σχέδιο, και όχι άτακτη όπως της Αργεντινής, θεωρώ χρήσιμο να επαναλάβω μερικά από τα κύρια ευρήματά της.
Οι ερευνητές άντλησαν στοιχεία από μια database 83 χωρών που κήρυξαν φαλιμέντο την περίοδο 1974-2000, τα φόρτωσαν σε ένα μοντέλο, το οποίο δεν θεωρώ σκόπιμο να αναλύσω εδώ (άλλωστε δίνουν εκτεταμένη βιβλιογραφία για όποιον θα ήθελε να το αμφισβητήσει), και βρήκαν τα ακόλουθα:
1. Κατά μέσον όρο η χρεοκοπία, από τη στιγμή που συμβεί και εντεύθεν, σχετίζεται με ύφεση ίση με 1,2% ετησίως.
2. Άλλο μοντέλο, για παράδειγμα ενός κ. Sturzenegger (2005), βρίσκει ότι η μετά τη χρεοκοπία ύφεση κυμαίνεται ανάμεσα στο 0,5% και 2%, οπότε το 1,2% των κ.κ. Eduardo Borensztein, Ugo Panizza βρίσκεται εντός πλαισίων και δεν συνιστά αποκύημα μιας κάποιας φαντασίας.
3. Οι ερευνητές γράφουν ότι «οι επιπτώσεις μιας χρεοκοπίας φαίνεται να είναι βραχυπρόθεσμες. Υπολογίζουν μια μεγάλη επίπτωση τον πρώτο μόνο χρόνο του επεισοδίου, με μια πτώση της ανάπτυξης γύρω στις 2,6 ποσοστιαίες μονάδες».
4. Παρά ταύτα εγείρουν αμφιβολίες για το κατά πόσον υπάρχει ευθεία σχέση αιτιότητας ανάμεσα στη χρεοκοπία κράτους και στην ύφεση! Ναι, καλά το ακούσατε. Κι αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι οι χρεοκοπίες αποτελούν το τελευταίο επεισόδιο μιας ήδη κακής και προβληματικής οικονομίας, απόρροια οικονομικών κρίσεων και σοκ, ή αποτέλεσμα προηγηθεισών συναλλαγματικών κρίσεων κ.λπ.
5. Έτσι η χαμηλότερη ανάπτυξη, δηλαδή η αρνητική ανάπτυξη, όπως αρέσκονται να ονομάζουν κατ' ευφημισμό την ύφεση, μπορεί να μην αποτελεί συνέπεια αυτής καθ' αυτής της χρεοκοπίας.
6. Οι άνθρωποι αυτοί δρουν όπως πρέπει να δρα κάθε ερευνητής, ανεξάρτητα του πού εργάζεται, δηλαδή να μην λαμβάνει τίποτε ως δεδομένο εξ αρχής, αλλά να το διερευνά και να το υποβάλλει εις την βάσανον της αντοχής και της τεκμηρίωσης.
7. Για τη διερεύνηση της αμφιβολίας Νο 5 στήνουν ένα δεύτερο μοντέλο, όπου διαχωρίζουν την επίπτωση της χρεοκοπίας στην οικονομική ανάπτυξη σε δυο παράγοντες: α. ύφεση λόγω κακής πρότερης οικονομικής κατάστασης και β. ύφεση εξ αιτίας της ίδιας της πράξης της χρεοκοπίας.
8. Από τον διαχωρισμό των αιτίων βρίσκουν ότι η επίδραση του καθαρού default, χωρίς να ληφθεί υπόψιν η πρότερη οικονομική κατάσταση, συνεισφέρει μόνο ένα 1% στην επακόλουθη ύφεση. Το υπόλοιπο 1,4% προέρχεται από το παρελθόν.
9. Τώρα πώς αντιδρούν οι αγορές μετά από μια διακηρυγμένη χρεοκοπία; Λογικά η αντίδραση διαφέρει ανάλογα με το αν η χρεοκοπία συμβαίνει επειδή υπάρχουν αντικειμενικές αιτίες και το κράτος έφτασε στο εδώ και μη παρέκει ή αν τα κράτη απλά θέλουν να το παίξουν τζαμπαζήδες. Επίσης, σύμφωνα με τους ερευνητές, μεγάλο ρόλο παίζουν η διάθεση των αγορών (ναι, υπάρχει και αυτό) και το διεθνές περιβάλλον.
10. Υπάρχει γενική συναίνεση στην επιστημονική κοινότητα ότι η αθέτηση πληρωμών δεν οδηγεί σε μόνιμο αποκλεισμό από τις αγορές. Στην πραγματικότητα η εμπειρία δείχνει ότι, ενώ η πρόσβαση χάνεται όσο διαρκεί η περίοδος της αναδιάρθρωσης - κουρέματος των χρεών, μετά το πέρας των διαπραγματεύσεων οι αγορές παθαίνουν αμνησία και δεν παρατηρείται κανείς διαχωρισμός ανάμεσα σε defaulters και non-defaulters.
Αρκετές χώρες που χρεοκόπησαν τη δεκαετία του '80 ήταν σε θέση να αντλήσουν μεγάλες ποσότητες κεφαλαίων τη δεκαετία του '90, ενώ χώρες που χρεοκόπησαν στο τέλος του 1990 μπήκαν στις αγορές αμέσως μετά την αναδιάρθρωση. Δηλαδή μέσα σε 4 χρόνια το πολύ.
Πολιτικές επιπτώσεις μιας χρεοκοπίας
Οι πολιτικοί, σύμφωνα με τους ερευνητές, όσο και οι γραφειοκράτες, φαίνεται να θέλουν να αναβάλλουν μια – κατά τα άλλα αναπόφευκτη – χρεοκοπία. Στην περίπτωση της Αργεντινής, για παράδειγμα, οι ίδιοι οι τραπεζίτες της Wall Street έπρεπε να δουλέψουν σκληρά για να πείσουν τους πολιτικούς να αρχίσουν διαπραγματεύσεις για αναδιάρθρωση του χρέους, πράγμα που αρνούνταν να κάνουν.
«Γιατί αυτή η απροθυμία;» αναρωτιούνται. Μα εξ αιτίας του δικού τους πολιτικού κόστους! Το αποτέλεσμα δε αυτής της ολιγωρίας, για να σώσουν τα δικά τους τομάρια, συνεπάγεται πάντα μεγαλύτερο οικονομικό και κοινωνικό κόστος.
Συμπεράσματα της έκθεσης
● Τα κόστη μιας χρεοκοπίας είναι σημαντικά, αλλά βραχυχρόνια. Δηλαδή οι επιπτώσεις παύουν να είναι ορατές μετά από ένα ή δύο χρόνια!
● Η κακή φήμη μετά τη χρεοκοπία στις χρηματαγορές είναι κι αυτή βραχυπρόθεσμη.
● Η χρεοκοπία κάνει κακό στις κυβερνήσεις: λιγοστεύει τρομακτικά ο χρόνος ημι-ζωής τους!
● Μια χρεοκοπία, όταν συμβεί, επειδή δεν γινόταν διαφορετικά, αντιμετωπίζεται με επιείκεια από τις αγορές, πράγμα που σημαίνει ότι πολύ σύντομα μπαίνουν στο παιχνίδι του δανεισμού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου