Το νερό πολυτιμότερο αγαθό και στις επενδύσεις

Από το Euro2day

Σε πρόσφατη πολυσέλιδη έκθεσή της, η Citigroup συστήνει στους επενδυτές να «στοιχηματίσουν στις τάσεις αστικοποίησης και να αγοράσουν εταιρείες υδάτων», εκτιμώντας ότι οι τάσεις συγκέντρωσης του παγκόσμιου πληθυσμού και η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, θα ωθήσουν υψηλότερα την τιμή του υδάτινου εμπορεύματος.

Η έκθεση επαναφέρει στο επίκεντρο της συζήτησης πολλά ζητήματα που αφορούν το νερό, ένα αγαθό για το οποίο πολλοί οικονομολόγοι έχουν πει ότι επενδυτικά θα αποδειχθεί το «πετρέλαιο του μέλλοντος»: Είναι το ύδωρ δημόσιο αγαθό ή ιδιωτικό; Είναι αντικείμενο δικαιωμάτων ιδιοκτησίας; Είναι αξιολογήσιμο; Εφόσον είναι, χωρίς καμία αμφιβολία, απαραίτητο για την επιβίωση, δεν θα πρέπει να προσφέρεται δωρεάν;


Σε αυτή την παρουσίαση, δεν θα ασχοληθούμε όμως με την μείζονος σημασίας ακαδημαϊκή αυτή συζήτηση. Θα δούμε το νερό ως πράγματι ένα εμπόρευμα, και μάλιστα ως ένα εμπόρευμα που θα αποτελέσει «το μεγαλύτερο επενδυτικό προϊόν στο κοντινό μέλλον», όπως το θέτει η Citi.

Ο οίκος εξηγεί την θέση του ως εξής: «Περιμένουμε ότι στο κοντινό μέλλον θα υπάρξει μαζική επέκταση των επενδύσεων στους υδάτινους κλάδους, όπως την παραγωγή φρέσκου, καθαρού νερού από άλλες πηγές (αφαλάτωση, διύλιση, αποθήκευση, μεταφορά δια ξηράς και θαλάσσης).

Περιμένουμε να δούμε δίκτυα αγωγών μεταφοράς ύδατος που θα ξεπεράσουν τα μεγέθη των σημερινών αγωγών πετρελαίου και αερίου. Προβλέπουμε ότι θα υπάρχουν στόλοι δεξαμενόπλοιων νερού και εγκαταστάσεις αποθεματοποίησης, νέα συστήματα καναλιών κ.λπ. κ.λπ.

Πιστεύουμε ότι σε 25 με 30 χρόνια θα υπάρχει μια ενοποιημένη διεθνής αγορά νερού, με αγορές spot, αγορές futures και άλλα παράγωγα νερού – puts, calls, swaps – που θα τελούν υπό διαπραγμάτευση στα χρηματιστήρια και over the counter. Θα υπάρχουν διάφοροι βαθμοί και ποικιλίες φρέσκου ύδατος. Το νερό», καταλήγει η έκθεση, «θα γίνει κάποια στιγμή το πιο σημαντικό εμπόρευμα στην φυσική αγορά, σημαντικότερο από το πετρέλαιο, τον χαλκό, τα αγροτικά εμπορεύματα και τα πολύτιμα μέταλλα».

Για όσους πιστεύουν σε αυτές τις προβλέψεις, ο οίκος έχει να προτείνει τις εξής μετοχές επιχειρήσεων με μεγάλο άνοιγμα σε περιοχές της αγορά ύδρευσης που σχετίζονται με την αστικοποίηση. Πρόκειται για τις: Danaher (ΗΠΑ), G.U.D. Holdings (Αυστρία), ITT Corp (ΗΠΑ), Kubota (Ιαπωνία), Kurita Water Industries (Ιαπωνία), Nalco (ΗΠΑ), Pentair (ΗΠΑ), Roper Industries (ΗΠΑ), Rotork (Βρετανία), Sound Global (Καναδάς), Suez Environment (Γαλλία), Veolia Environment (Γαλλία).


Υδάτινες αγορές ηλικίας 4.500 ετών

Η Citi δεν είναι η μόνη που βλέπει ευκαιρίες στο νερό. Η παγκόσμια χρήση ύδατος έχει διπλασιαστεί από το 1960 έως το 2000 και προβλέπεται να αναπτύσσεται με ρυθμό διπλάσιο από την κατανάλωση πετρελαίου έως το 2030. Έτσι πάρα πολλοί αναλυτές προβλέπουν ότι διάφορες μορφές τοποθετήσεων σε συναλλαγές νερού θα παίξουν πολύ σημαντικό ρόλο στο επενδυτικό τοπίο του μέλλοντος.

Ήδη υπάρχουν, σε όλο τον πλανήτη, ποικίλες μορφές πρόσβασης σε δικαιώματα αξιοποίησης νερού και η αγορά αυξάνεται, καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξάνεται, η κλιματική αλλαγή είναι καθημερινή και η αστικοποίηση κλιμακώνεται.

Οι ειδικοί της κλιματικής αλλαγής δηλώνουν ότι τα προβλήματα όπως το λιώσιμο των πάγων και οι μεγάλες ξηρασίες είναι πολύ πιθανό να επιδεινωθούν, ενώ ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να ανέλθει στους 9,3 δισεκατομμύρια ανθρώπους έως το 2015, γεγονός που θα ασκήσει αυξητικές πιέσεις στην ζήτηση για τρόφιμα και άλλους πόρους.

Γι’ αυτό και πολλά κράτη, είτε από πρόνοια είτε από ανάγκη, έχουν ήδη αναπτύξει χρηματιστηριακές αγορές ύδατος, που σε κάποιες περιπτώσεις λειτουργούν αποδοτικά και ευεργετικά επί χιλιάδες χρόνια. Το πρακτορείο Reuters παρουσιάζει μια διεθνή απογραφή των αγορών νερού.


1. Αυστραλία

Η αυστραλιανή αγορά ύδρευσης είναι πιθανότατα το μεγαλύτερο σύστημα στον πλανήτη και εκτιμάται ότι τα συμβόλαια νερού ανήλθαν στην αξία των 3,1 δισ. δολ. το 2010. Το 1990, οι φόβοι ότι ο αγροτικός κόσμος εξαντλεί τα αποθέματα της χώρας, ώθησε τις αρχές να αποφασίσουν πως, αν θέλουν σταθερά δικαιώματα ύδατος ή ετήσια δικαιώματα, θα πρέπει να τα ανταλλάσσουν μεταξύ τους.

Το 1994, το αρμόδιο συμβούλιο υδρευτικών μεταρρυθμίσεων κατέστησε δυνατό τον διαχωρισμό των δικαιωμάτων νερού από την γη. Ήταν το πρώτο βήμα για την επέκταση των συναλλαγών ύδατος. Προωθήθηκε επίσης το άνοιγμα των συμφωνιών συναλλαγών, με δικαιώματα ενδο-πολιτειακών συναλλαγών εντός του κράτους και εντέλει η επέκταση της μόνιμης χρήσης ύδατος, που είχε στόχο την αύξηση στην κάλυψη και τους όγκους του εμπορίου.

Πολλές πολιτείες της Αυστραλίας συμφώνησαν να επιτρέψουν την μεταβίβαση συμβολαίων από πολιτεία σε πολιτεία, οι συναλλαγές μονιμοποιήθηκαν και επεκτάθηκαν ενδοπολιτειακά. Ένας όλο και αυξανόμενος αριθμός προσωρινών συμβολαίων πραγματοποιείται μέσω ηλεκτρονικών συναλλαγών ή τρίτων μερών, δηλαδή χρηματιστών.


2. Ηνωμένες Πολιτείες

Οι υδάτινες συναλλαγές ποικίλουν ανά πολιτεία, ανάλογα με τον εκάστοτε κώδικα του πολιτειακού συστήματος και των αρχών εποπτείας. Συναλλαγές δικαιωμάτων νερού πραγματοποιούνται σε πολιτείες όπως η Αριζόνα, η Καλιφόρνια, το Κολοράντο και το Νέο Μεξικό, όπου το νερό είναι δυσεύρετο.

Όμως η πιο δραστήρια αγορά στις ΗΠΑ είναι το Big Thomson Project στο Κολοράντο, που μεταφέρει ύδρευση μέσα από τα Βραχώδη Όρη και τροφοδοτεί 10 πόλεις. Οι ειδικοί αποδίδουν την επιτυχία του εν λόγω σχεδίου στην ευκολία συναλλαγών: Τα δικαιώματα είναι ξεκάθαρα και καθορίζονται ομοιόμορφα.


3. Νότιος Αφρική

Το νοτιοαφρικανικό σύστημα εισήχθη το 1997-1998 και θεωρείται από ορισμένους το πιο προχωρημένο πλαίσιο συναλλαγών ύδατος στον κόσμο. Δίνει την δυνατότητα επανατοποθέτησης στα δικαιώματα και επιτρέπει τόσο τις μόνιμες όσο και τις προσωρινές συναλλαγές. Οι άδειες καλύπτουν συγκεκριμένη χρονική περίοδο και τα δικαιώματα μπορούν να μειωθούν, αν δοθούν υπερβολικές άδειες σε ένα δικαίωμα. Αν και έχει πολύ καλό σχεδιασμό, το σύστημα βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, με μικρούς όγκους συναλλαγών σε τοπικές μόνο περιοχές.


4. Χιλή

Οι αγορές νερού καθιερώθηκαν το 1981 στην Χιλή, όταν τα παραδοσιακά δικαιώματα αγροτικής ύδρευσης μετατράπηκαν σε δικαιώματα ύδατος που ξεχωρίζονται εντελώς από τα χερσαία δικαιώματα και έχουν τη δυνατότητα ανταλλαγής.

Τα δικαιώματα προκύπτουν με βάση τα ποσοστά διαθέσιμου ύδατος, οπότε ο κίνδυνος λειψυδρίας εξαιτίας των εμπορικών συναλλαγών περιορίζεται. Οι πωλητές και αγοραστές μπορούν να εκτελέσουν βραχυπρόθεσμες πωλήσεις με ορισμένο όγκο συναλλαγών, ετήσια εκμίσθωση ή τελεσίδικη πώληση.

Το 1990 η Παγκόσμια Τράπεζα χαρακτήρισε το σύστημα της Χιλής παράδειγμα στις συναλλαγές νερού για άλλες αναπτυσσόμενες χώρες. Ορισμένοι πάντως επικρίνουν το μοντέλο για την αδύναμη εποπτεία του και για αδικίες. Το 2005 οι αρχές εισήγαγαν μεταρρυθμίσεις για να αποτρέψουν την υπερβολική αποθεματοποίηση ύδατος, όπως φόρο στα μη αξιοποιούμενα δικαιώματα.


5. Βρετανία

Οι συναλλαγές στην ύδρευση εισήχθησαν το 2001, αλλά σήμερα μόνο οι συναλλαγές σε δικαιώματα νερού (συναλλαγές αδειών) είναι εξουσιοδοτημένες. Ορισμένες αλλαγές αναμένεται να προκύψουν μετά την κυβερνητική λευκή χάρτα για την υδάτινη στρατηγική, που πρόκειται να εισαχθεί φέτος.


6. Ομάν

Το σύστημα ύδρευσης Aflag του Ομάν λειτουργεί από το 2.500 π.Χ. και περιλαμβάνεται στην παγκόσμια εθνική κληρονομιά της UNESCO. Τα συναλλάξιμα δικαιώματα ύδατος μεταξύ των αγροτών έχουν δημιουργήσει ένα αποδοτικό και βιώσιμο σύστημα αγροτικής ύδρευσης που λειτουργεί επί 4.500 χρόνια. Το σύστημα προσφέρει δωρεάν πόσιμο ύδωρ και δωρεάν ύδωρ για το τελετουργικό καθαρισμού στα τζαμιά. Αφού καλυφθούν αυτές οι ανάγκες, τα δικαιώματα γίνονται ιδιωτικά, κληρονομήσιμα και εμπορεύσιμα.


7. Κανάριες Νήσοι

Οι αγορές των Κανάριων Νήσων, δηλαδή των Μεγάλων Καναρίων και της Τενερίφης, απαρτίζονται από μια αγορά δικαιωμάτων ύδατος, μια αγορά spot νερού και μετοχές στην αγορά αγωγών ύδρευσης.