Σφίγγει ο κλοιός για Ιταλία - Ισπανία

Από το Euro2day

Κατάσταση επιφυλακής έχει σημάνει για την Ευρώπη μετά τη χθεσινή επάνοδο των πιέσεων στα ιταλικά και στα ισπανικά ομόλογα, καθώς αποδεικνύεται ότι οι αποφάσεις της συνόδου κορυφής της 21ης Ιουλίου δεν μπορούν να βάλουν ανάχωμα στη μετάδοση της ευρωπαϊκής κρίσης. Δέκα ημέρες μετά τη σύνοδο και ενώ υπερψηφίζεται από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία στις ΗΠΑ η αύξηση του ορίου χρέους κατά 2,1 τρισ. δολάρια, τα ιταλικά και τα ισπανικά ομόλογα εκτινάχθηκαν χθες σε νέα υψηλά 14 ετών, προκαλώντας συναγερμό στη Ρώμη και στη Μαδρίτη


Η απόδοση του 10ετούς ισπανικού ομολόγου έφθασε στο 6,33%, για να υποχωρήσει χθες το απόγευμα στο 6,26%, ενώ η απόδοση του ιταλικού κινούνταν την ίδια ώρα μεταξύ του 6,12% και του 6,14%.

Ο Ισπανός πρωθυπουργός κ. Θαπατέρο αποφάσισε να καθυστερήσει τις καλοκαιρινές του διακοπές, ώστε να αντιμετωπίσει την κάθετη πτώση της τιμής των ισπανικών ομολόγων, ενώ ο Ιταλός υπουργός Οικονομικών, κ. Τζούλιο Τρεμόντι, συναντήθηκε σήμερα με τον πρόεδρο του Eurogroup κ. Ζ.-Κλ. Γιούνκερ και τον επίτροπο οικονομικών κ. Όλι Ρεν, για να συζητήσουν για τις εξελίξεις.

Μετά τη συνάντηση, ο κ. Ρεν σημείωσε ότι είναι πεπεισμένος πως η Ιταλία κάνει ότι είναι αναγκαίο για να επιστρέψει η χώρα σε τροχιά ανάπτυξης και δημοσιονομικής σύγκλισης.

Η σειρά συναντήσεων του ιταλού υπουργού οικονομικών αναμενόταν με μεγάλο ενδιαφέρον, ιδιαίτερα μετά τα πυρά που εξαπέλυσαν χθες οι Ιταλοί εναντίον της ευρωζώνης αλλά και των ΗΠΑ. «Πήραμε όλα τα αναγκαία μέτρα για τη δραστική μείωση του ελλείμματος, όμως η κρίσιμη κατάσταση στην ευρωζώνη και στις ΗΠΑ ευθύνεται για τις ασφυκτικές πιέσεις των αγορών στην Ιταλία», αποφάνθηκε χθες η Επιτροπή Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας του υπουργείου Οικονομικών της Ιταλίας.

Και εν μέρει οι Ιταλοί έχουν δίκαιο. Παρά τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για τη μείωση του ελλείμματος, που βρίσκεται στο 4,6%, τα επιτόκια δανεισμού της χώρας διατηρούνται σε επίπεδα υψηλότερα από αυτά που δανείζονται η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία από τον προσωρινό μηχανισμό ή τις άλλες χώρες της ευρωζώνης (Ελλάδα).


Κομισιόν: Βαθιά ανησυχία για τις εξελίξεις στα ομόλογα Ιταλίας - Ισπανίας

Οι εξελίξεις στις αγορές ομολόγων Ιταλίας και Ισπανίας αποτελούν αιτία βαθιάς ανησυχίας, τονίζει η Κομισιόν, ενώ ο πρόεδρος της Επιτροπής, Ζοζέ Μπαρόζο απευθύνει έκκληση στους ηγέτες της ευρωζώνης να υλοποιηθεί χωρίς καθυστερήσεις η συμφωνία της 21ης Ιουλίου.

Η Κομισιόν υπογραμμίζει ότι οι κλυδωνισμοί στις αγορές αντανακλούν τις αυξανόμενες ανησυχίες μεταξύ των επενδυτών για ενδεχόμενο συστημικής κρίσης στην ευρωζώνη, τονίζοντας ότι είναι επιτακτική η ταχύτατη υλοποίηση των αποφάσεων της συνόδου κορυφής της 21ης Ιουλίου.


«Πολυβόλο χωρίς σφαίρες ο EFSF»

Γιατί η Ιταλία και η Ισπανία κινδυνεύουν να μπουν στον τάκο των αγορών; Η μεν πρώτη εξαιτίας του υψηλού χρέους της και των ανησυχιών ότι ολοκληρώνεται ο πρόσκαιρος κύκλος ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας που σηματοδότησε η νομισματική πολιτική της FED, η δε δεύτερη εξαιτίας των ανησυχιών για το τραπεζικό της σύστημα.

Κοινός παρονομαστής των προβλημάτων επομένως είναι η αδυναμία της Ευρώπης να απαντήσει με ικανοποιητικά μέσα στην ευρωπαϊκή κρίση χρέους. Η απόφαση να διευρυνθεί ο σκοπός του προσωρινού μηχανισμού ώστε να μπορεί να αγοράζει ομόλογα και από τη δευτερογενή αγορά ή να χρηματοδοτεί προληπτικές επεμβάσεις διάσωσης τραπεζών από τις επιμέρους κεντρικές τράπεζες αμφισβητείται ήδη από τις αγορές.

«Η Ευρώπη κατέστησε τον EFSF πολυβόλο, ξέχασε όμως να τον οπλίσει με σφαίρες». Η παραπάνω δήλωση στελέχους ξένης επενδυτικής τράπεζας αποτυπώνει την εκτίμηση των αγορών για τα μέτρα που ελήφθησαν την 21η Ιουλίου ως προς τον προσωρινό μηχανισμό.

Αυτή η εκτίμηση διαμορφώθηκε χάρη και στην ίδια την ευρωζώνη καθώς ήδη από τις 22 Ιουλίου ξεκίνησε η παραδοσιακή ευρωπαϊκή… κακοφωνία. Οι διαρροές ότι το νέο θεσμικό πλαίσιο του EFSF θα είναι έτοιμο στο τέλος του έτους και κυρίως η έλλειψη κάθε δήλωσης ή έστω πρόθεσης, διεύρυνσης των εγγυήσεων και επομένως των εν δυνάμει κεφαλαίων του καθιστούν τον μηχανισμό πρακτικά ανενεργό για την Ιταλία και την Ισπανία.

Στην Ιταλία, το χρέος, με βάση τα στοιχεία του περασμένου Ιουνίου, ανερχόταν σε 1,890 τρισ. ευρώ, περιλαμβανομένων των γραμματίων, και η μέση διάρκειά του διαμορφώνεται σε 7,09 χρόνια. Μέχρι τώρα, η χώρα έχει καλύψει το 65% του ετήσιου προγράμματος δανεισμού της και οι λήξεις έως το τέλος της χρονιάς ανέρχονται σε 157 δισ. ευρώ.


Κλοιός από την ύφεση και τα υψηλά επιτόκια δανεισμού

Ο πλέον δύσκολος μήνας είναι ο Σεπτέμβριος, καθώς κατά τη διάρκειά του πρέπει να ανανεωθεί το ιταλικό χρέος ύψους 46 δισ. ευρώ. Κάθε αύξηση του επιτοκίου δανεισμού κατά μία ποσοστιαία μονάδα μεταφράζεται σε επιπλέον τόκους 3 δισ. ευρώ την πρώτη χρονιά και διπλάσια επιβάρυνση τη δεύτερη. Ήδη για την εξυπηρέτηση του δανεισμού της η χώρα πληρώνει το 4,8% του ΑΕΠ ή 77 δισ. ευρώ.

Με την απόδοση των 10ετών να κινείται ελαφρώς πάνω από το 6%, η Ιταλία επιβαρύνεται ήδη από υψηλούς τόκους, σε μια περίοδο μάλιστα όπου η οικονομία παραμένει στάσιμη και τα φορολογικά μέτρα απειλούν με μείωση του ΑΕΠ.

«Η Ιταλία κινδυνεύει να εισέλθει στον φαύλο κύκλο ύφεσης και διόγκωσης του χρέους ως προς το ΑΕΠ αν η Ευρώπη δεν λάβει δραστικά μέτρα, που να καθησυχάζουν τις αγορές», σημειώνει έμπειρο στέλεχος της εγχώριας αγοράς ομολόγων, συμπληρώνοντας ότι από πλευράς επιτοκίων η Ιταλία βρίσκεται στη θέση όπου βρισκόταν η Ελλάδα τον Ιανουάριο του 2010.

«Αν το επιτόκιο δανεισμού της για τη δεκαετία υπερβεί το 6,5%, πλησιάζοντας το 7%, τότε, όπως έδειξε το προηγούμενο της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας, θα αναγκαστεί να προσφύγει στον μηχανισμό», σημειώνει το ίδιο στέλεχος, συμπληρώνοντας βέβαια ότι λόγω των καταστροφικών συνεπειών που θα είχε μια τέτοια εξέλιξη για την ευρωζώνη θα καταβληθεί κάθε προσπάθεια να αποτραπεί.

Η ιταλική αγορά ομολόγων είναι η τρίτη μεγαλύτερη παγκοσμίως και οι εγχώριοι χρηματοοικονομικοί όμιλοι κατέχουν το 55% του ιταλικού χρέους, έχουν προχωρήσει σε αυξήσεις και επομένως διαθέτουν το capacity να βοηθήσουν στην ομαλοποίηση της αγοράς, σε συνδυασμό με ένα ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης.

Προς το παρόν, πάντως, οι αγορές δείχνουν όχι μόνο να μην πείθονται αλλά και να φοβούνται τα χειρότερα. Όπως γράφει η στήλη Χαμαιλέων, ευρωπαϊκές και αμερικανικές τράπεζες ξεπουλούν ιταλικά ομόλογα και συνιστούν στους πελάτες τους άνοιγμα θέσεων σε CDSs.


Καραμπόλες σε Ιταλία - Ισπανία από υποβαθμίσεις των ΗΠΑ

Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο οι Ιταλοί δικαίως κατηγορούν την ευρωζώνη και τις ΗΠΑ για τις πιέσεις που δέχονται είναι οι ανησυχίες για το τι θα συμβεί σε περίπτωση υποβαθμίσεων της πιστοληπτικής ικανότητας των ΗΠΑ. Πιθανότητα που έχουν αφήσει ανοιχτή οι οίκοι αξιολόγησης, αφού ανέμεναν εξοικονομήσεις 4 τρισ. δολ. και όχι 2,4 τρισ. δολ. στα οποία συμβιβάστηκαν οι δημοκρατικοί και οι ρεπουμπλικανοί.

Ενδεχόμενες υποβαθμίσεις της οικονομίας των ΗΠΑ από «ΑΑΑ» σε «ΑΑ» από δύο οίκους θα αύξανε το κόστος δανεισμού των κρατών παγκοσμίως και ιδιαίτερα των risky assets, όπως είναι αυτήν την περίοδο τα ιταλικά και τα ισπανικά κρατικά ομόλογα. Ταυτόχρονα, θα προκαλούσε σειρά καραμπόλες στα long χαρτοφυλάκια, πυροδοτώντας αναγκαστικές πωλήσεις κρατικών ομολόγων χωρών με αξιολόγηση «ΑΑ».


Αναζητούν καταφύγιο σε χρυσό και ελβετικό φράγκο

Είναι τέτοια η ανάγκη για ασφάλεια, που πλέον η απόδοση που προσφέρει το γερμανικό δεκαετές ομόλογο (2,4%) είναι μικρότερη από το επίπεδο του πληθωρισμού. Σύμφωνα με το Reuters, είναι η πρώτη φορά τα τελευταία πενήντα χρόνια όπου η απόδοση του γερμανικού τίτλου είναι πρακτικά μηδέν.

Αναλυτές υποστηρίζουν ότι οι διαπραγματεύσεις των πολιτικών στις ΗΠΑ αναφορικά με την αύξηση του ορίου χρέους έκρυψαν το πραγματικό πρόβλημα: ότι σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες τα ελλείμματα και τα χρέη είναι υψηλά, σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία οι οικονομίες δείχνουν πλέον σαφή σημάδια υποχώρησης.