Το «παγκόσμιο» Λονδίνο

Από Το Ποντίκι 11.8.2011

Το φοβερό κύμα βίας που σαρώνει το Λονδίνο και τις άλλες μεγάλες πόλεις της Βρετανίας είναι ένα φαινόμενο... βρετανικό. Πολυετής διαδικασία εξώθησης μεγάλου αριθμού νέων στο περιθώριο, ιδιαίτερες οικονομικές συνθήκες, ιδιαίτερη ταξική και εθνοτική διαστρωμάτωση και άλλα πολλά συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα που έχει τις ρίζες του στον θατσερισμό αλλά αναπτυσσόταν αδιάκοπα, με μικροδιαλείμματα, και στη διάρκεια της διακυβέρνησης των Εργατικών.


Ταυτοχρόνως όμως το βρετανικό είναι και ευρωπαϊκό φαινόμενο. Τα δικαιώματα, η πρόσβαση στη γνώση χωρίς τους φραγμούς των υπέρογκων διδάκτρων, η εξαθλίωση και η περισσότερη δημοκρατία είναι στην ατζέντα της συζήτησης και των αιτημάτων. Όπως συμβαίνει στη Γαλλία με ανάλογες εξεγέρσεις, στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Ιταλία με το φαινόμενο των «Αγανακτισμένων» και τις μεγάλες εργατικές κινητοποιήσεις.


Πέρα όμως από την Ευρώπη, η έκρηξη αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί εντελώς άσχετη με τις εξεγέρσεις και επαναστάσεις στη Βόρεια Αφρική, τη Μέση Ανατολή και... το Ισραήλ, καθώς ο πυρήνας των αιτίων είναι – πάντα με τις γεωγραφικές, πολιτικές, εθνικές, κοινωνικές και άλλες ιδιαιτερότητες να δίνουν τον τόνο σε καθεμία απ’ αυτές τις περιπτώσεις – περίπου κοινός.

Θα μπορούσαμε ακόμη να παραπέμψουμε στις περιπτώσεις των μεγάλων κινητοποιήσεων στη Χιλή για την Παιδεία ή στο γεγονός ότι ένα κοινό νήμα συνδέει τη φτώχεια και την κατάρρευση του κοινωνικού κράτους στις ΗΠΑ και την Ευρώπη με την πλήρη απαξίωση της πολιτικής και του πολιτικού προσωπικού, ένα θέμα που συνεχώς επανέρχεται στα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων και στον προβληματισμό των ΜΜΕ.

Ο πυρήνας του προβλήματος είναι ακριβώς αυτός: η κατάρρευση – έως την πλήρη εξαφάνιση – του κοινωνικού κράτους. Μπορεί στη δημόσια συζήτηση να κυριαρχούν οι δείκτες των χρηματιστηρίων και τα σπρεντ, όμως η διαχείριση του προβλήματος του χρέους έχει παγκοσμίως ένα κοινό χαρακτηριστικό: η τοκογλυφία και τα ανεξέλεγκτα κέρδη ελαχίστων διαλύουν τις κοινωνικές δομές. Όμως οι κοινωνίες έχουν όρια αντοχής. Και σταδιακά τα αγγίζουν...