Νέα μνημόνια για την Ελλάδα

Από Το Ποντίκι 17.3.2011 (Απ' όπου και το σκίτσο του Πάνου)

Μέχρι τώρα μιλούσαμε για το γαλλογερμανικό Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας και την αντιπρόταση της Κομισιόν, τις διαφωνίες και τα βέτο που αφορούσαν το περιβόητο σχέδιο, το οποίο επισήμως δεν κατατέθηκε ποτέ από τις δύο χώρες.

Προφανώς έτσι ήταν η στρατηγική. Και πέτυχε. Στη σύνοδο των αρχηγών κρατών της ευρωζώνης της περασμένης Παρασκευής, Βερολίνο και Παρίσι, με τη σιωπηλή (μέχρι τότε) στήριξη των χωρών με βαθμό αξιολόγησης ΑΑΑ – Ολλανδία, Αυστρία, Φινλανδία, Λουξεμβούργο – έφεραν στο τραπέζι προς ψήφιση το λεγόμενο Σύμφωνο του Ευρώ, στο οποίο το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας είναι απλώς ένα μέρος.

Είχαμε γράψει πολλάκις ότι επιδίωξη της Γερμανίας ήταν να αποκτήσει τη δύναμη του αρχιελεγκτή των χωρών - μελών της ευρωζώνης και το δικαίωμα να αποφασίζει, να παρεμβαίνει και να μπλοκάρει τις εθνικές οικονομικές πολιτικές όταν θεωρεί ότι δεν είναι προς το συμφέρον του ευρώ και, βεβαίως, το δικό της. Η μεθόδευση άρχισε με συνέπεια από τη Σύνοδο Κορυφής του περασμένου Οκτωβρίου και ολοκληρώθηκε την περασμένη Παρασκευή.

Το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας φαίνεται πως ήταν μέχρι τώρα ο καπνός: η φωτιά μπήκε στο τραπέζι την τελευταία στιγμή, με το επιχείρημα ότι «πρέπει να διασφαλιστεί η σταθερότητα του ευρώ».

Έτσι, και επισήμως πλέον, η ευρωζώνη χωρίζεται στα δύο: στις έξι δημοσιονομικά υγιείς χώρες, που θα έχουν το πάνω χέρι, θα αποφασίζουν και θα διατάσσουν (το λεγόμενο Berliner Club), και στις αδύναμες του Νότου, που ουσιαστικά απεμπολούν το δικαίωμα άσκησης της οικονομικής πολιτικής τους.

Όπως θα διαβάσετε παρακάτω, οι όροι που έχουν υπογραφεί «καίνε» μόνο τις χώρες με υψηλά ελλείμματα και χρέη. Και βάζουν σε ρόλο επιτηρητή αυτές που είναι δημοσιονομικά πειθαρχημένες στις προσταγές του Συμφώνου Σταθερότητας και τις οποίες βεβαίως το Σύμφωνο δεν αγγίζει.

Στη σύνοδο της Παρασκευής, δυστυχώς, διαμορφώθηκε ειδικό καθεστώς για την Ελλάδα, που πλέον μπήκε σε μια κατηγορία μόνη της, αυτή της αμαρτωλής χώρας που συνεχώς «πάει προς τα πίσω», όπως είπε χαρακτηριστικά Γάλλος αξιωματούχος, συνεργάτης προέδρου Σαρκοζί.

Το λεγόμενο μπλοκ του Νότου διαλύθηκε εδώ και εβδομάδες. Γαλλία και Γερμανία «τράβηξαν» μαζί τους την Ισπανία και της υποσχέθηκαν ότι «δεν θα έχει την τύχη της Ελλάδας», ενώ Πορτογαλία και Ιρλανδία αρνήθηκαν να μπουν στον ίδιο παρονομαστή με τη χώρα μας, διότι «το πρόβλημά τους δημιουργήθηκε κυρίως από την παρούσα κρίση» και όχι από διαχείριση δεκαετιών. Όπερ και εγένετο.

To παρασκήνιο

Ο πρωθυπουργός επέστρεψε από τη σύνοδο εξαιρετικά προβληματισμένος και όσοι τον είδαν από κοντά διαπίστωσαν ότι δεν είχε καμία διάθεση για πανηγύρια. Το ράλι όμως του χρηματιστηρίου, σε συνδυασμό με τη μιντιακή κάλυψη των πρώτων ημερών, καλλιέργησε – πρόσκαιρες – ελπίδες στην κυβέρνηση ότι «γύρισε το κλίμα». Βιάστηκαν να πανηγυρίσουν;

Για τα πιο πάνω η Ελλάδα δεσμεύτηκε ανεξάρτητα από τη διαπραγμάτευση για την επιμήκυνση και το επιτόκιο.

Σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», μέχρι τις 8.00 το βράδυ της Παρασκευής η κυβέρνηση δεν είχε πλήρη γνώση ότι στο κοινό ανακοινωθέν αναγραφόταν ρητά η δέσμευση για τις αποκρατικοποιήσεις, αλλά και για αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας (real estate), η οποία μάλιστα πρέπει «να ολοκληρωθεί πλήρως και τάχιστα»! Μάλιστα στο αρχικό ανακοινωθέν δεν αναγραφόταν η δέσμευση για την παράταση των 7,5 ετών και τη μείωση του επιτοκίου κατά 1%.

Κάτι τέτοιο, για όσους γνωρίζουν πώς λειτουργούν οι Σύνοδοι Κορυφής, θα ήταν ένα άνευ προηγουμένου άδειασμα για την κυβέρνηση και τον Παπανδρέου προσωπικά και μάλιστα από τους ομολόγους του. Με μοχλό πίεσης το ανακοινωθέν, οι εταίροι μας κατάφεραν να βάλουν στο πλαίσιο που ήθελαν την Ελλάδα δίνοντας την επιμήκυνση και το χαμηλό επιτόκιο που έτσι κι αλλιώς έπρεπε δώσουν.

Έτσι ξεμπέρδεψαν και με τις επικοινωνιακές κορόνες του πρωθυπουργού ότι θα περάσει νόμο που θα απαγορεύει την πώληση της δημόσιας γης. Το ξεπούλημα δεν είναι θέμα πλέον της τρόικας, αλλά πέρασε και στις αποφάσεις των αρχηγών κρατών της ευρωζώνης. Και για όσους σπεύδουν να πουν ότι κάποιες χώρες επιβουλεύονται απλώς τον ΟΤΕ ή τη ΔΕΗ ή άλλες κρατικές επιχειρήσεις, να υπογραμμίσουμε ότι στην απόφαση υπάρχει και η πρόταση για εκμετάλλευση κρατικών ακινήτων.

Νέο μνημόνιο για νέο δάνειο

Στη σύνοδο της Παρασκευής, παρ' ότι δεν βγήκε στην επιφάνεια, ο Παπανδρέου ζήτησε τη δυνατότητα να μπορέσει η Ελλάδα να επαναγοράσει το χρέος της – έμμεση αναδιάρθρωση – με χαμηλότοκα δάνεια από το προσωρινό ταμείο στήριξης EFSF. Συνεργάτες του ανέφεραν σε ξένους δημοσιογράφους (!) ότι τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουργός Οικονομικών γνωρίζουν πως το χρέος δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί χωρίς κάποιας μορφής αναδιάρθρωση. 

Παρ' ότι στα συμπεράσματα της συνόδου υπάρχει επί της αρχής συμφωνία για χρησιμοποίηση του Ταμείου για επαναγορά ομολόγων, οι υπουργοί Οικονομίας της ευρωζώνης, τη Δευτέρα στο Eurogroup, δεν κατάφεραν να τα βρουν στις λεπτομέρειες κι έτσι ο πρόεδρος του Συμβουλίου Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ανακοίνωσε νέα έκτακτη συνεδρίαση για τις 21 Μαρτίου.

Όμως, ακόμη κι αν υπάρξει συμφωνία, η Ελλάδα, βάσει και του νομοθετικού πλαισίου του EFSF, εξαιρείται από τη δυνατότητα να το χρησιμοποιήσει. Υπάρχει, δηλαδή, παράγραφος που λέει ότι η χώρα μας δεν μπορεί να λάβει κονδύλια από το EFSF! Και αυτό διότι, όταν καταρτιζόταν το νομικό πλαίσιο, πριν από έναν χρόνο, υπήρχαν παράλληλες διεργασίες για τη διάσωση της χώρας μας, που κατέληξαν σε ξεχωριστό μνημόνιο.

Για να μπορέσει λοιπόν η Ελλάδα να χρησιμοποιήσει το ταμείο – σε περίπτωση απόφασης στη σύνοδο της επόμενης εβδομάδας – θα πρέπει να κάνει αίτηση ένταξης στον μηχανισμό, ώστε να αρθούν τα νομικά κωλύματα. Αυτό σημαίνει άλλη διαπραγμάτευση και άλλο μνημόνιο. Σαν πολλά μνημόνια δεν έχουν μαζευτεί, ρε παιδιά; Και είμαστε ακόμη στην αρχή...