Τι περιμένει η κυβέρνηση από τη Σύνοδο της Ευρωζώνης

Από Το Ποντίκι 10.3.2011 (απ' όπου και το σκίτσο του Soloup)

Με τη θέση ότι η λύση στην Ε.Ε. πρέπει να είναι συνολική αναχώρησε την Πέμπτη ο Γιώργος Πα­πανδρέου για το Παρίσι και σήμερα για τη Σύνοδο Κορυφής της ευρωζώνης στις Βρυξέλες. Αυτό που δεν ξεκαθάρισε η κυβέρνηση είναι το εάν συμφωνεί πλέον με την ανάγκη για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, μέτρο το οποίο συμπεριλαμβάνεται στο πακέτο της ευρωλύσης!

Στο διάγγελμά του ο πρωθυπουργός, μετά τη συνάντηση με τους πολιτικούς αρχηγούς, είπε ότι στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης «βρίσκονται ο μελλοντικός μηχανισμός στήριξης και οι μελλο­ντικοί όροι εξυπηρέτησης χρέους».

Με μια πρώτη ανάγνωση ο πρωθυπουργός φαίνεται να αναφέρεται στην απόφαση για την επιμήκυνση του υπάρχοντος δανείου καθώς και στη μείωση του επιτοκίου του. Όμως, σε δεύτε­ρη ανάγνωση, η πρόταση «μελλοντικοί όροι εξυπηρέτησης του χρέους» παραπέμπει σαφώς στην πρόταση της Γερμανίας περί αναδιάρθρωσης του χρέους των χωρών με χρόνιο πρόβλημα, όπως η Ελλάδα, και όχι στο υπάρχον δάνειο.

Υπάρχει τελικά σχέδιο με το οποίο η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις με τους δανειστές μας, τόσο με την ευρωζώνη όσο και με τις ιδιωτικές τράπεζες που κατέχουν ελληνικά ομόλογα;

Τα μηνύματα που επιχείρησε να περάσει ο Γιώρ­γος Παπανδρέου δεν δίνουν σαφή απάντηση και φαίνεται πως ακόμη μια φορά η Ελλάδα θα συμ­μετέχει σε κρίσιμες διαβουλεύσεις χωρίς η ίδια να κατανοεί το πρόβλημά της: Από τη μία τα ταξίδια του πρωθυπουργού σε Γερμανία και Φινλανδία πρέπει να του έχουν ξεκαθαρίσει ότι η αναδιάρθρωση του χρέους είναι επιτακτική, αλλά και ότι λύνει μόνο ένα μέρος του προβλήματος. Το έτερο πρόβλημα είναι η δημοσι­ονομική πολιτική, που έχει αποτύχει, όπως και οι όροι του μνημονίου.

Από την άλλη, στο διάγγελμά του, ο πρωθυ­πουργός απαρίθμησε στην ουσία την ατζέντα της Συνόδου, χωρίς να διευκρινίζει πού συμφωνεί και πού διαφωνεί. Εάν αυτό έγινε συνειδητά και έπει­τα από προετοιμασία, τότε σημαίνει ότι η κυβέρ­νηση είναι έτοιμη να δεχτεί το γερμανικό σχέδιο ελεγχόμενης αναδιάρθρωσης του χρέους προ­κειμένου να λάβει την επιμήκυνση του υπάρχοντος δανείου.

Όμως στα συμβούλια, που προηγούνται των Συνόδων Κορυφής και στα οποία λαμ­βάνουν μέρος συνεργάτες του υπουρ­γού Οι­κονομικών, δεν έγινε κανένας λόγος για ελληνικές θέσεις, προ­τάσεις, αντιρρήσεις σε κανένα από τα κρίσιμα θέματα.

Οι διαρροές

Όπως έγραψε την προηγούμενη εβδομάδα το «Π», ο Γ. Παπανδρέου φαίνεται πως αποφάσισε να ακολουθήσει τη γραμμή των συμβούλων του και να χρησιμοποιήσει ό,τι θετικό βγει από τις Συ­νόδους – π.χ. επιμήκυνση – ως αποτέλεσμα σκλη­ρής διαπραγμάτευσης και νίκης της κυβέρνησης. Σε αυτό συνηγορούν όχι μόνο οι πρόσφατες φρά­σεις του ότι «οι αλλαγές έχουν και τα όριά τους» ή «το ελληνικό πρόβλημα είναι και ευρωπαϊκό», αλλά και οι διαρροές των τελευταίων ημερών ότι πολλά κομματικά στελέχη τού ζητούν «να επαναδιαπραγματευτεί κάποιους όρους από το μνημό­νιο».

Όμως η ήδη καθυστερημένη απόφαση για την επιμήκυνση – που κανονικά δεν έπρεπε να συζη­τείται, εάν η κυβέρνηση εκτιμούσε σωστά την πο­ρεία του χρέους όταν υπέγραφε τη δανειακή σύμ­βαση τον Μάρτιο του 2010 –, αντί να αποτελεί τυπική διαδικασία, έχει γίνει μοχλός πίεσης από τους Γερμανούς, που τη χρησιμοποιούν για να συ­ναινέσει η Ελλάδα στη γαλλογερμανική πρόταση για τα μέτρα ανταγωνιστικότητας που θέλει να πε­ράσει.

Οι μέχρι τώρα προσπάθειες του Μαξίμου να αποκολληθεί η επιμήκυνση από τα υπόλοιπα θέματα έχουν πέσει στο κενό και η κυβέρνηση φαίνεται πως αυτοεγκλωβίστηκε στην προοπτική λύσης - πακέτου.

Όσο για το χαμηλότερο επιτόκιο δανεισμού, η Ελλάδα ελπίζει στις προσπάθειες της Κομισιόν και του επιτρόπου Όλι Ρεν, αλλά και της ιρλανδικής κυβέρνησης, που το έχουν αναγάγει σε θέμα. Η Κομισιόν ψάχνει τρόπο σύγκρουσης με τις επιδιώ­ξεις του Βερολίνου για συναποφάσεις στον τρόπο διακυβέρνησης της Ε.Ε., που βρίσκεται στην ατζέ­ντα, και τα χαμηλότερα επιτόκια είναι ένας τρό­πος διαφωνίας, που όμως δεν ξέρουμε την τελική του έκβαση.

Ο μελλοντικός μηχανισμός ESM, στον οποίο αναφέρθηκε ο πρωθυπουργός, θα μπει σε λει­τουργία από τα μέσα του 2013 και μετά. Το πρό­βλημα χρέους της Ελλάδας χρήζει άμεσης επίλυσης, συνεπώς το ενδιαφέρον στρέφεται γύρω από το εάν θα αυξηθούν τα κονδύλια στήριξης του ήδη υπάρχοντος Ταμείου EFSF και το κατά πό­σο θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από χώρες όπως η Ελλάδα για επαναγορά χρέους με χαμηλό επιτόκιο.

Υπενθυμίζουμε ότι υπάρχει το φινλανδικό, το αυστριακό, το σλοβακικό και το ολλανδικό βέτο κατά της προοπτικής να δανειστεί η χώρα μας από το EFSF, με τη δικαιολογία ότι έτσι «δημιουργείται κακό προηγούμενο και δεν πρέπει ο μηχανισμός αυτός να ξελασπώσει μια χώρα με δημοσιονομι­κά προβλήματα δεκαετιών, που δεν οφείλονται στην παρούσα κρίση».

Σκληραίνει η ΕΚΤ

Τη στάση της προς την Ελλάδα φαίνεται πως σκληραίνει και η ΕΚΤ, που, διά μέσου του αξιωμα­τούχου της Έβαλντ Νοβότνι, διεμήνυσε ότι οι όποι­ες αλλαγές (επιμήκυνση, χαμηλότερο επιτόκιο) πρέπει να γίνουν μόνο εάν το οικονομικό πρό­γραμμα μπορεί να πετύχει.

«Εάν υπάρχει η αίσθηση πως αυτές οι χώρες κάνουν πράγματι μια προσπάθεια, ότι οι δομικές αλλαγές συμβαίνουν, ότι αυτά τα προβλήματα δεν θα παρουσιαστούν ξανά σε δύο χρόνια, τότε έχει νόημα να προσαρμοστούν οι συμφωνίες. Εάν αυτό δεν συμβαίνει, δεν βλέπω τον λόγο να αλ­λάξει κάτι» δήλωσε ο αξιωματούχος σε αυστριακό ραδιόφωνο δύο μέρες πριν από τη Σύνοδο της ευρωζώνης.

Σε όλα αυτά τα ενδεχόμενα η ελληνική πλευρά δεν έδειξε τι προτίθεται να κάνει και πώς θα τα χειριστεί.

Δημοσιογραφικές – και μόνο – διαρροές κά­νουν λόγο για την πρόθεση του πρωθυπουργού να βάλει βέτο. Σε ποιο θέμα, όμως, αφού έχει συμφωνήσει ήδη σε όλα; Ας μην ξεχνάμε ότι κατ' αρχήν πολιτική συμφωνία για όλα τα θέματα επιτεύχθηκε στις Συνόδους τόσο του Δεκεμ­βρίου όσο και του Φεβρουαρίου, κατά την οποία ο Έλληνας πρωθυπουργός συντάχθηκε πλήρως, χωρίς να προβάλει βέτο ή έστω ένσταση.

Τον Φε­βρουάριο μάλιστα που επτά συνάδελφοί του στην ευρωζώνη άσκησαν το δικαίωμα βέτο στη γαλλογερμανική πρόταση (και τώρα θα προσέλθουν με αξιώσεις στις διαπραγματεύσεις), η Ελλά­δα, που «καιγόταν» περισσότερο απ’ όλους για το θέμα, όχι μόνο συμφώνησε, αλλά χρησιμοποίησε τον χρόνο παρέμβασής της στο Συμβούλιο για να συζητήσει για τις εξε­λίξεις στην Αίγυπτο!

Η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας από τον οίκο αξιολόγησης Μoody's μπορεί να έδωσε επικοινωνιακή ευκαιρία στην κυβέρνηση να ξαναθέσει θέμα αξιοπιστίας των εταιρειών αυ­τών, όμως επί της ουσίας δεν αλλάζει το γεγονός ότι τα διεθνή συμφέροντα άρχισαν να δείχνουν τη δυσφορία τους. Γιατί φαίνεται πως «η δουλειά δεν γίνεται» όταν δημοσιονομικά ο εκτροχιασμός αυ­ξάνεται. Και τα μεγαλοσυμφέροντα επιδιώκουν να ανοίξουν οι αγορές τις Ελλάδας και να προχω­ρήσει η πώληση της κρατικής περιουσίας, τη στιγ­μή που τουλάχιστον η κοινωνία θα εισέπραττε ότι «τα σκληρά μέτρα πιάνουν τόπο».

Εν τω μεταξύ στις Βρυξέλλες επικρατεί πα­νικός μετά και τα πιο πρόσφατα αποτελέσματα εκτέλεσης του προϋπολογισμού, που δείχνουν ότι τα φορολογικά έσοδα για δεύτερο συνεχόμε­νο μήνα, τον Φεβρουάριο, δεν δείχνουν σημάδια ανάκαμψης – και συγκεκριμένα έδειξαν μείωση 1,8%!

Το οικονομικό επιτελείο έριξε το φταίξιμο στις εφορίες που δεν συλλέγουν φόρους, όμως το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο: σύμφωνα με τις δε­σμεύσεις του Γιώργου Παπακωνσταντίνου προς την τρόικα, όσο πιο μεγάλη είναι η μαύρη τρύπα τόσο περισσότερα θα είναι και τα νέα μέτρα. Ήδη, στα ήδη υπάρχοντα μέτρα ύψους 5 δισ. ευρώ, τα επιπρόσθετα μέτρα για φέτος τιμολογού­νται στα 2 δισ. ευρώ.

Όλα αυτά θα πρέπει να ξεκαθαρίσουν και να μεταφραστούν σε ξεκάθαρες προτάσεις μέχρι τις αρχές Απριλίου, ώστε να ενημερωθεί και επισή­μως η τρόικα.

Μέσα σε όλα, ερωτήματα προκάλεσαν και οι θέσεις του αρχηγού της Ν.Δ. Αντώνη Σαμαρά, τις οποίες ανακοίνωσε μετά τη συνάντησή του με τον πρωθυπουργό. Η δέσμη των πέντε μέ­τρων που πρότεινε είναι ταυτόσημη με τις προ­τάσεις τις οποίες ετοιμάζεται να καταθέσει στη Σύνοδο Κορυφής ο πρόεδρος του Eurogroup και πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. 

Ειδικά για το θέμα έκδοσης ευρωομολόγου ο Γιούνκερ εμφανίζεται να επιμένει να το θέτει ως τη μόνη αξιόπιστη μεσοπρόθεσμη λύ­ση για την κρίση χρέους στην Ε.Ε. Στην πρότα­ση αυτή όμως αντιτίθεται σφόδρα η Γερμανία.

Η συγκεκριμενοποίηση των προτάσεων από πλευ­ράς Σαμαρά και η ταύτισή τους με τους μετριο­παθείς ηγέτες της Ε.Ε. δείχνουν ότι το στρατόπεδο της Ν.Δ. επιδιώκει να ενισχύσει το προφίλ του αξιόπιστου διαπραγματευτή με την Ευρώπη. Παράλληλα η συντήρη­ση της πρότασης «να διαπραγματευτούμε κάποιους όρους του μνημονίου» αποσκοπεί και στη συσπείρωση των αντιμνημονιακών εντός της χώρας.

Γερμανικό νούμερο

Όπως αποκαλύψαμε την προηγούμε­νη εβδομάδα, οι Γερμανοί, θεωρώντας ότι το δημοσιονομικό παιχνίδι στην Ελ­λάδα έχει χαθεί και η κατάσταση είναι βεβαρημένη, έχουν απώτερο στόχο την ενεργοποίηση του όρου της δανειακής σύμβασης, για ανάληψη της εξάσκησης της οικονομικής πολιτικής από τους δανειστές. Όπως το δικαιολογούν συνερ­γάτες της Άνγκελα Μέρκελ, «μια παρατεταμένη δημοσιονομική κρίση στην Ελ­λάδα μπορεί να σπρώξει όλες τις χώρες της ευρωζώνης σε διπλή ύφεση (double dip)».

Οι Γερμανοί φαίνεται πως ετοιμάζονται να κατηγοριοποιήσουν τις προβληματικές χώρες σε αυτές που «σώζονται με παρεμβάσεις και σε αυτές που δεν σώζονται».

Στη δεύτερη κατηγορία ανήκει και η Ελλάδα, η οποία έλαβε το μήνυμα ότι η αναδιάρθρωση του χρέους πρέπει να ολοκληρωθεί μέσα στο δεύτερο εξάμη­νο του 2011, με τη συμμετοχή μάλιστα και των ιδιωτών. Αυτή είναι και η πιο πρόσφατη θέση με την οποία προσέρχεται η Γερμανία στις συνόδους της Ε.Ε. Γι' αυτό και πληθαίνουν οι φωνές από το εξωτε­ρικό, αλλά και από την ίδια την τρόικα, που λένε: «Πρέπει να διαπραγματευτείτε με τους πιστωτές σας».