Την ευρωζώνη την κυβερνά η αγορά

Από Τα Νέα

Του Ρούσσου Βρανά

«Η πολιτική δεν γίνεται στην αίθουσα συναλλαγών του χρηματιστηρίου», έλεγε ο στρατηγός Ντε Γκολ στις 28 Οκτωβρίου 1966, όταν το χρηματιστήριο είχε αρχίσει να πέφτει μετά την υπερβολική άνοδό του, το 1962. Αυτή τη φράση θυμίζει ο γάλλος οικονομολόγος Αντρέ Ορλεάν για να υποστηρίξει σε συνέντευξή του στη «Μοντ» ότι η πολιτική εξουσία είναι σήμερα υποταγμένη στις αποφάσεις των χρηματοπιστωτικών αγορών.

Την ευρωζώνη την κυβερνά η αγορά, λέει ο 61χρονος Ορλεάν, ένας από τους τέσσερις γάλλους οικονομολόγους που υπογράφουν το «Μανιφέστο των ανήσυχων οικονομολόγων». Η πολιτική εξουσία συμμορφώνεται με τις προτεραιότητές της και φοβάται τις αξιολογήσεις της.


Η αγορά δεν έχει όμως συνοχή και δεν είναι ποτέ ευχαριστημένη. Αυτό είναι φανερό με την πολιτική της λιτότητας, η οποία πλήττει την ανάπτυξη, γεγονός που δημιουργεί με τη σειρά του πρόσθετες δυσκολίες. Έχει κανείς την εντύπωση ότι στην ευρωζώνη η εμπιστοσύνη δεν θα επιστρέψει ποτέ. Όταν λέμε όμως ότι οι αγορές επιβάλλουν τις απόψεις τους, για ποιες αγορές μιλάμε; «Για τις χρηματοπιστωτικές αγορές», απαντά ο Αντρέ Ορλεάν.


«Και μιλάμε γι' αυτές σαν να συμπυκνώνουν όλη την οικονομία, σαν να είναι λογικές και σταθερές. Αν ήταν ικανές να εκτιμούν σωστά τις αξίες και τις τιμές, ο ρόλος τους θα ήταν χρήσιμος. Όμως δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Πρόκειται για αγορές υποσχέσεων. Εκεί αγοράζονται και πωλούνται προβλέψεις. Μοιάζουν με τα μέσα ενημέρωσης που αναζητούν όχι τις σημαντικές πληροφορίες, αλλά εκείνες που θεωρούν ότι θα αρέσουν στο κοινό».

Για τον λόγο αυτό, μια χρηματοπιστωτική αγορά είναι εκ φύσεως ασταθής. Παράγονται φούσκες, οι οποίες σκάνε όταν η απόσταση από την πραγματικότητα γίνεται τόσο μεγάλη, ώστε δεν μπορεί πλέον να συγκαλυφθεί. Δεν μπορεί κανείς να έχει εμπιστοσύνη στις χρηματοπιστωτικές αγορές, είτε πρόκειται για ένα επιτόκιο, μια ισοτιμία ή την τιμή μιας μετοχής.

Όταν η Standard and Poor's υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της Γαλλίας, δικαιολόγησε την πράξη της λέγοντας ότι η συμφωνία της 9ης Δεκεμβρίου 2011 για τον δημοσιονομικό «χρυσό κανόνα» δεν συνιστά ένα αρκετά σημαντικό βήμα.

Με την ανακοίνωση αυτή δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα, καθώς στη δημοκρατία υπάρχει η ελευθερία της έκφρασης και ο οίκος μπορεί θαυμάσια να θεωρεί ότι η πολιτική που ακολουθείται θέτει σε κίνδυνο την αποπληρωμή του χρέους. Το πρόβλημα βρίσκεται στο δυσανάλογο βάρος που δίνεται σε αυτήν την άποψη.

Ξεχνάμε ότι οι οίκοι αξιολόγησης έπεσαν έξω επανειλημμένα, όπως στην κρίση στη Νότια Ασία το 1997, στην υπόθεση Enron ή στην υπόθεση των subprimes; Αυτό το δυσανάλογο βάρος δείχνει την ανικανότητα των πολιτικών αρχών να παρουσιάσουν ένα όραμα για τον κόσμο διαφορετικό από εκείνο των χρηματοπιστωτικών συμφερόντων.

«Έχουμε παραλύσει εξαιτίας της γερμανικής αδιαλλαξίας», καταλήγει ο γάλλος οικονομολόγος. «Βρισκόμαστε σε μια κατάσταση ανάλογη με εκείνη του Μεσοπολέμου, όταν οι ευρωπαϊκές χώρες ακολουθούσαν ήδη μια αποπληθωριστική πολιτική, γεγονός που οδήγησε σε μαζική ανεργία. Αυτό που συμβαίνει σήμερα οφείλεται στο ότι η Ευρώπη παραμένει προσκολλημένη στον χρηματοπιστωτικό καπιταλισμό».