Όλοι ζητούν την πτώχευσή μας!

Από τη Ρήξη Φεβρουαρίου

Του Σταύρου Χριστακόπουλου*

Η Ελλάδα βρίσκεται μόλις ένα βήμα πριν από τη συμφωνία για την αναδιάρθρωση του χρέους της, με τους όρους που περιγράφαμε πριν από ένα μήνα στη «Ρήξη». Από τότε μέχρι σήμερα σχεδόν τίποτε δεν έχει αλλάξει ως προς τα διακυβεύματα. Αντιθέτως η συγκυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, Ν.Δ., ΛΑΟΣ υπό τον Παπαδήμο πηγαίνει από υποχώρηση σε υποχώρηση, παρά τα επικοινωνιακά τεχνάσματα περί «κόκκινων γραμμών».

Στην πραγματικότητα έχουν επιδεινωθεί δραματικά όλοι οι όροι αυτής της διαπραγμάτευσης μεταξύ ΔΝΤ, ευρωζώνης και ιδιωτών κατόχων ελληνικού χρέους – από την οποία είναι σταθερά απούσα η συγκυβέρνηση, η οποία έχει παραδώσει τα κλειδιά της χώρας σε Γερμανία και ΔΝΤ, με τον Παπαδήμο να μην αποτελεί τίποτε περισσότερο από κομιστή των εντολών και εκβιασμών της Μέρκελ.

Καθώς η αναδιάρθρωση (PSI) έχει σκαλώσει στην αδυναμία να συμφωνήσει το ζητούμενο ποσοστό κατόχων χρέους ώστε να επιτευχθεί ο στόχος της καταρχήν περικοπής 100 δισ. ευρώ, γίνεται όλο και πιο πιθανός ο αναγκαστικός χαρακτήρας του «κουρέματος», είτε με υποχρεωτική συμμετοχή περισσότερων κατόχων είτε με απομείωση της αξίας των ομολόγων άνω και του 70% είτε με συνδυασμό των δύο τρόπων. Και τα δύο ενδεχόμενα όμως συνιστούν... χρεοκοπία!

Ποιος δεν γνώριζε;

Αυτό που κυριάρχησε τις τελευταίες μέρες ήταν η γερμανική απαίτηση για τον ορισμό υπερεπιτρόπου επί του προϋπολογισμού, που θα φροντίζει ώστε καμιά δαπάνη, για κανέναν σκοπό, να μην εγκρίνεται πριν διασφαλιστεί η εξυπηρέτηση του χρέους. Πλήρης άρση της δημοσιονομικής κυριαρχίας!

Η απαίτηση αυτή πυροδότησε ολόκληρη συζήτηση για απόπειρα της Γερμανίας να καταλύσει βιαίως την εθνική κυριαρχία, να μας βγάλει από το ευρώ κ.λπ. Και στην Ευρώπη έγινε φασαρία, κυρίως από χώρες που σύντομα θα βρεθούν στη θέση μας. Κι όμως, η υποκρισία χτυπάει «κόκκινο». Πόσες φορές έχουμε επισημάνει ότι:

● Η άρση της δημοσιονομικής κυριαρχίας είναι απόφαση, στο πλαίσιο του συμφώνου για το ευρώ, για όλες τις χώρες με προβλήματα χρέους.

● Η συμμετοχή στον μόνιμο χρηματοδοτικό μηχανισμό της ευρωζώνης (ESM) προϋποθέτει την ελεγχόμενη πτώχευση των αδύναμων χωρών, με την Ελλάδα πρώτη.

● Η ευρωζώνη γίνεται «δημοσιονομικό Νταχάου».

● Οι χώρες με μη διαχειρίσιμο χρέος και ανεξέλεγκτα ελλείμματα, στο πλαίσιο της προστασίας του ευρώ, θα απολέσουν κυριαρχικά δικαιώματα και θα υποστούν εξοντωτικές ποινές.

● Ο Σόιμπλε έχει δηλώσει πως τους όρους που θα επιβληθούν στην Ελλάδα για να κάνει αναδιάρθρωση χρέους δεν θα θέλει να τους υποστεί καμιά άλλη χώρα της ευρωζώνης.

● Αυτοί θα είναι στο εξής οι όροι συμμετοχής στην ευρωζώνη για τις αδύναμες περιφερειακές χώρες.

Δεν πρόκειται λοιπόν για «ειδική μεταχείριση» της Ελλάδας, αλλά για την εφαρμογή άτεγκτων δημοσιονομικών κανόνων, οι οποίοι, με πρώτη την Ελλάδα, θα εφαρμοστούν και σε όσες άλλες χώρες βρεθούν στη θέση της. Αυτοί είναι επισήμως οι όροι συμμετοχής στην ευρωζώνη, τους οποίους συνυπέγραψαν όλοι. Ας πάψει επιτέλους η προσποιητή έκπληξη. Όλα είναι γνωστά, επισήμως συμφωνημένα και, κυρίως, υπογεγραμμένα από την κυβέρνηση Παπανδρέου το 2011.

Καυγάς πάνω από το πτώμα

Όσο για την επιθυμία της Γερμανίας να μας πτωχεύσει και να μας διώξει από το ευρώ, ας δούμε, πριν απ’ όλα, τα δεδομένα. Πράγματι πληθαίνουν οι φωνές στη Γερμανία – αλλά όχι μόνο εκεί – που λένε ότι πλέον ο συστημικός κίνδυνος για την ευρωζώνη σε περίπτωση ελληνικής ανεξέλεγκτης ελληνικής χρεοκοπίας είναι πλέον αισθητά μειωμένος.

Πολλοί υποστηρίζουν ότι, αντί να δοθούν στο «βαρέλι δίχως πάτο», όπως ο Σόιμπλε χαρακτήρισε τη χώρα μας προ ημερών, 130 δισ. ευρώ, είναι προτιμότερο να δοθεί το ένα τρίτο αυτού του ποσού για να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες στις ευρωπαϊκές τράπεζες – και η Ελλάδα ας πάει στην ευχή του Θεού...

Αν όμως ο λογιστικός κίνδυνος έχει σχεδόν εκλείψει και σε καθαρές τιμές η ελληνική χρεοκοπία κοστίζει όντως λιγότερο από τη συνέχιση της φάρσας περί «σωτηρίας» της, φαίνεται να μην ισχύει το ίδιο με τον πολιτικό κίνδυνο: κατά πολλούς η τύχη της Ελλάδας θα αποτελέσει «μοντέλο» και για άλλες χώρες της ευρωζώνης. Έτσι, προς το παρόν, προκρίνεται ως επιθυμητό σενάριο η ελεγχόμενη χρεοκοπία εντός ευρώ.

Είναι όμως ξεκάθαρο, από την άλλη, ότι η Ελλάδα πάει σε χρεοκοπία, η οποία είναι αναπότρεπτη ανεξαρτήτως του μοντέλου που θα υιοθετηθεί. Στο πλαίσιο αυτό όλοι οι ενδιαφερόμενοι προσπαθούν να μην βρεθούν μεταξύ των χαμένων – ή, ακόμη καλύτερα, να συγκαταλέγονται στους κερδισμένους. Έχουμε και λέμε:

● Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, παρότι έχει αγοράσει ελληνικά ομόλογα δεκάδων δισ. κοψοχρονιά στη δευτερογενή αγορά, αρνείται μέχρι στιγμής να τα «κουρέψει» κερδοσκοπώντας ασυστόλως σε πρώτη ανάγνωση. Παράλληλα όμως προστατεύει τα 100 δισ. ευρώ και πλέον που έχει παράσχει σε ρευστό στις ελληνικές τράπεζες, οι οποίες είναι στο σύνολό τους μπατιρημένες και δεν αντέχουν μια επίσημη χρεοκοπία.

● Οι κατ’ εξοχήν κερδοσκόποι (hedge funds), έχοντας επίσης αγοράσει κοψοχρονιά είτε ελληνικά ομόλογα σε εξευτελιστικές τιμές είτε ειδικές σειρές ομολόγων υπαγόμενων στο βρετανικό δίκαιο (Euro2day, 30.1.12), που δεν μπορούν να «κουρευτούν» χωρίς συνέπειες για την Ελλάδα, ενδέχεται να κατέχουν ποσά τα οποία μπλοκάρουν τη δυνατότητα συμφωνίας για υποχρεωτικό «κούρεμα». Έτσι φιλοδοξούν είτε να παραμείνουν εκτός «κουρέματος» είτε να αποκομίσουν κέρδη ανεξαρτήτως της κατάληξης του PSI.

● Η Γερμανία και άλλες χώρες της ευρωζώνης επιθυμούν να παραμείνει ανέγγιχτος ο «επίσημος» τομέας, δηλαδή οι κεντρικές τράπεζες, τα διεθνή αποθετήρια και τα κράτη. Συνεπώς πιέζουν ώστε να «κουρευτούν» στον μέγιστο βαθμό οι «ιδιώτες», έστω και αν αυτό σημαίνει ότι το κόστος θα είναι κυρίως ελληνικό.

Ο στόχος του ΔΝΤ

Το ΔΝΤ πιέζει ώστε να συμμετάσχει στο «κούρεμα» και η ΕΚΤ, καθώς είναι πάγια επιδίωξή του η ευρωτράπεζα να αποτελεί όχι μόνο τον σταθερό χρηματοδότη και στυλοβάτη των τραπεζών, αλλά και τον «ύστατο δανειστή» των κρατών, διατηρώντας το ταμείο αποκλειστικά για τον εαυτό του τον ρόλο του «προτιμώμενου» (και άρα μη θιγόμενου από χρεοκοπίες) δανειστή.

Εδώ αξίζει να σημειώσουμε μια παρατήρηση του Ντέρεκ Σκοτ, οικονομικού συμβούλου του Τόνι Μπλερ, ο οποίος έγραψε προ ημερών στους Financial Times:

«Όταν το ΔΝΤ καλείται να σώσει μια χώρα που έχει προβλήματα, τρία βασικά στοιχεία περιλαμβάνει το πακέτο διάσωσης. Μείωση των δημοσίων δαπανών, αύξηση των φόρων και υποτίμηση του νομίσματος. Χωρίς το τελευταίο στοιχείο (κάτι το οποίο είναι αδύνατο σε μια νομισματική ένωση) δεν υπάρχει η παραμικρή πιθανότητα η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Ιταλία και πιθανόν η Ιρλανδία να καταφέρουν να βγουν από τη σημερινή τους κατάσταση. (...) Εάν δεν υπάρξουν έξοδοι χωρών από την ευρωζώνη, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν πρόκειται να πάρει τα λεφτά του πίσω».

Το συμπέρασμα από όλα τα παραπάνω είναι, δυστυχώς, απλό: Παρότι άπαντες μιλούν για αναπόφευκτη ελληνική χρεοκοπία, παρότι όλοι ετοιμάζονται γι’ αυτή και πολλοί την προετοιμάζουν, όλοι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι ξορκίζουν μόνο την ανεξέλεγκτη (χωρίς τον έλεγχό τους) ακριβώς επειδή είναι ο μόνος τρόπος να χάσουν.

Όσο για το ευρώ, είναι πλέον προφανές ότι δεν μας αντέχει και δεν το αντέχουμε. Μόνο τυφλοί δεν το βλέπουν. Ακριβώς γι’ αυτό τελευταία σημειώνουμε κατ επανάληψη ότι είναι έγκλημα η ανυπαρξία ενός συνολικού σχεδίου επιβίωσης της χώρας εκτός του ευρώ. Όσο κι αν εθελοτυφλούμε πιστεύοντας ότι το παραμύθι της παραμονής μας στο ευρωνόμισμα θα διαρκέσει, η πραγματικότητα θα αποδειχθεί πολύ σκληρή.

Τότε ίσως συνειδητοποιήσουμε ότι οφείλαμε να έχουμε βγει πολύ νωρίτερα: όταν μπορούσαμε να διαχειριστούμε οι ίδιοι μια πραγματική διαγραφή του χρέους, όταν η Ελλάδα ήταν ικανότερη να σταθεί στα πόδια της, όταν τα χρέη της υπάγονταν σχεδόν στο σύνολό τους στο ελληνικό δίκαιο.

Δυστυχώς η κυβέρνηση Παπανδρέου και η συγκυβέρνηση υπό τον Παπαδήμο έκαναν και κάνουν... τα πάντα ώστε, όταν συμβεί το αναπόφευκτο, να είναι πραγματικά οδυνηρό για την Ελλάδα και τον ελληνικό λαό, αλλά και πλήρως ελεγχόμενο από τους τοκογλύφους.

Τώρα μπαίνουμε σε μια περιπέτεια με άγνωστη διάρκεια, αλλά με ήδη διαπιστωμένες τις συνέπειες του αυτοκαταστροφικού μας «μονόδρομου».

* Διευθυντής σύνταξης της εφημερίδας «Το Ποντίκι»