Από τους Financial Times (via Euro2day)
Του Philip Stephens
Πάρτε μια βαθιά ανάσα, έχω μια τρελή σκέψη να εκφράσω: η Ευρώπη πρόκειται να σώσει το ευρώ. Μη βάλετε και όλα τα λεφτά σας σε αυτήν την προοπτική. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν επιδείξει ένα απαράμιλλο ταλέντο στο να τα κάνουν θάλασσα. Υπάρχει όμως μια αλλαγή στην πολιτική δυναμική της κρίσης χρεών. Και αυτήν τη φορά οι αρμόδιοι έχουν μία πιθανότητα να τα καταφέρουν.
Για να μη θεωρήσετε ότι αυτό είναι το παραλήρημα ενός αθεράπευτα ρομαντικού ονειροπόλου, που πιστεύει ότι πράγματι έχει τεράστια σημασία το να σωθεί η ευρωπαϊκή ενοποίηση, θα εκθέσω την περί του αντιθέτου επιχειρηματολογία μου.
Στην όλη ιστορία υπήρξαν δεκάδες φορές που δημιουργήθηκαν και διαψεύστηκαν ελπίδες. Η Angela Merkel, ο Nicolas Sarkozy και οι υπόλοιποι έμπαιναν στις συνόδους υποσχόμενοι να βγουν μπροστά από τις αγορές και έβγαιναν με μέτρα της μισής καρδιάς και της μισής στήριξης.
Οι αγορές, που πριν από τις συνόδους έπαιρναν ανάσα δίνοντάς τους το πλεονέκτημα της αμφιβολίας, ξανακύλαγαν στον γκρεμό.
Κανένας δεν έχασε υποτιμώντας την ποιότητα της πολιτικής ηγεσίας.
Το πρόβλημα δεν οφειλόταν μόνο στην απρέπεια των πολιτικών ή στην ισχυρογνωμοσύνη των γκριζομάλληδων τεχνοκρατών της ΕΚΤ (αν και πρέπει να πούμε ότι έπαιξαν και αυτά τον ρόλο τους).
Οφειλόταν επίσης στις διαφορές επί της αρχής και επί της ουσίας, που μπλέκουν μέσα στον χρόνο την ιστορία, τον πολιτισμό, την οικονομία και την πολιτική. Τα ελαττώματα στον σχεδιασμό του ευρώ έχουν εκτεθεί ανεπανόρθωτα.
Η Γερμανία βαραίνει από την εμπειρία του '30 και έχει παραλύσει από την εμμονή με την ηθική. Η Merkel δεν υπάρχει περίπτωση να ανταμείψει τους ασώτους. Από την άλλη, οι πολιορκούμενες από τις αγορές ομολόγων κυβερνήσεις αντιλαμβάνονται ότι σε κάποιο σημείο η δημοσιονομική λιτότητα γίνεται αυτοκαταστροφική.
Όσο για την ΕΚΤ, έχει συχνά δείξει ότι καλύτερα να γράψει τον επικήδειο της ευρωζώνης (και τον δικό της μαζί), παρά να κατηγορηθεί ότι φλέρταρε με την ανηθικότητα.
Συμπληρώστε στο πεδίο της μάχης την ανάγκη διαχείρισης αντικρουόμενων πιέσεων στις εθνικές πολιτικές σκηνές και θα αντιληφθείτε την αιτία των δισταγμών.
Τότε, λοιπόν, γιατί να πιστέψει κάποιος πως όταν θα συναντηθούν για μία ακόμη έκτακτη σύνοδο κορυφής, την επόμενη εβδομάδα, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί αυτήν τη φορά θα κάνουν κάτι για να πείσουν τον κόσμο ότι το εννοούν πως θέλουν να σώσουν το ευρώ;
Ας δούμε πρώτα τα αρνητικά. Εδώ και πολύ καιρό, ο κόσμος λέει ότι το ρολόι δείχνει ένα λεπτό πριν από τα μεσάνυχτα. Όμως, στην πραγματικότητα η αντίστροφη μέτρηση των 60' δεν είχε αρχίσει. Άρχισε αυτήν την εβδομάδα.
Η συντονισμένη παρέμβαση των κεντρικών τραπεζών με την παροχή φθηνών δολαρίων στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα προκάλεσε ανακούφιση και αφύπνιση. Ανακούφιση γιατί οι κεντρικοί τραπεζίτες δείχνουν αποφασισμένοι να δράσουν και αφύπνιση γιατί είναι ένα δείγμα ότι το χρηματοοικονομικό σύστημα έχει φτάσει πραγματικά στην άκρη του γκρεμού.
Δεν ακούς συχνά κεντρικούς τραπεζίτες να λένε ότι η κατάσταση είναι ιδιαίτερα απειλητική, όπως είπε ο Βρετανός Mervyn King προχθές.
Το δεύτερο επιχείρημά μου τοποθετείται στη θετική πλευρά. Είναι η αντικατάσταση του Silvio Berlusconi από τον Mario Monti, που μεταμόρφωσε τις σχέσεις ανάμεσα στις τρεις μεγαλύτερες χώρες. Όσο έβλεπε τον Berlusconi μπροστά της η Merkel δεν θα εμπιστευόταν με τίποτα ότι η Ιταλία θα κρατήσει τις υποσχέσεις της. Η εμφάνιση του Monti έχει καταστήσει πιθανό το να αναλάβει η Γερμανία δεσμεύσεις με αντάλλαγμα πολιτικές δεσμεύσεις.
Insiders λένε ότι η αποχώρηση του Berlusconi έχει αλλάξει την ατμόσφαιρα των διαπραγματεύσεων. Παραμένουν μεγάλες αντιθέσεις ανάμεσα στη Γερμανία και στη Γαλλία, για παράδειγμα, αλλά στις συζητήσεις πλέον αναζητούνται σημεία ταύτισης, αντί να υπογραμμίζονται μακροχρόνιες διαμάχες.
Η τρίτη έμπνευσή μου ήρθε με την ομιλία του διοικητή της ΕΚΤ στο Ευρωκοινοβούλιο. Ο Mario Draghi ζήτησε ένα νέο δημοσιονομικό συμβόλαιο, που δεν είναι κάτι καινούργιο, εμπεριέχει όμως ένα πολύ σημαντικό υπονοούμενο: ότι αν ληφθούν δεσμευτικές πολιτικές αποφάσεις για τα ελλείμματα και τα χρέη θα προωθηθεί πιο προληπτική αντίδραση από την ΕΚΤ.
Η λέξη - κλειδί είναι η «ακολουθία» των γεγονότων. Σαν να είπε «αν οι κυβερνήσεις κάνουν αυτό, θα κάνουμε κι εμείς εκείνο».
Η ΕΚΤ αντιμετωπίζει και αυτή τις πιέσεις της. Μπορεί να αρνηθεί να δράσει ως πιστωτής εσχάτης ανάγκης, αλλά δεν μπορεί να αρνηθεί την ευθύνη της να χρηματοδοτεί το τραπεζικό σύστημα.
Οπότε, τα κομμάτια μιας μεγάλης συμφωνίας άρχισαν να μπαίνουν στη θέση τους. Αν επιτευχθεί, δεν θα είναι ούτε χαριτωμένη ούτε ολοκληρωμένη. Οι σκεπτικιστές θα πουν ότι ακόμη και μία συμφωνία, που θα ικανοποιήσει τις αγορές, δεν θα αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη μεσοπρόθεσμα. Τα πράγματα έχουν προχωρήσει υπερβολικά.
Η πολιτική θα εκτροχιάσει τα σχέδια λιτότητας στις αδύναμες οικονομίες. Ποιος ξέρει; Μπορεί να έχουν δίκιο. Όμως πιστεύω ότι αν σταματήσει η αιμορραγία το ευρώ θα έχει τουλάχιστον μία δεύτερη ευκαιρία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου