Το έθνος στην παγίδα του τεχνητού οφσάιντ

Από την Oikoniki Pragmatikotita

Διαβάζω τη συνέντευξη του συγγραφέα Πέτρου Τατσόπουλου στο Tvxs, στην Κρυσταλία Πατούλη, με αφορμή την πολύκροτη σειρά επεισοδίων που στην αρχή εμφανίστηκε υπό τον τίτλο «1821 - Η γέννηση ενός Έθνους» αλλά στη συνέχεια αναδιπλώθηκε και περιορίστηκε στο απλό «1821»... Υπενθυμίζω ότι στην ανάρτηση της 23.1.2011 υπό τον τίτλο «Γέννηση ή αναγέννηση;» είχα σημειώσει τα ακόλουθα:

«(...) Η Εθνογένεση είναι μια ιστορική διαδικασία, διακριτή από την "αναγέννηση", ανάκαμψη, ανασυγκρότηση ενός εθνικού σχηματισμού. Η γέννηση ενός έθνους είναι διαδικασία εκκόλαψης μιας νέας συλλογικότητας από το "μη είναι" αυτής της συλλογικότητας. Αντίθετα η αναγέννηση σημαίνει συνέχεια προϋπάρχουσας συλλογικότητας...».

Και παρακάτω σημείωνα:

«(...) Η ιδεολογική κατασκευή περί μιας συλλογικότητας που "στήνεται" στα τέλη του 18ου - αρχές 19ου αιώνα και "ονοματίζεται" ως ελληνική από κάποιους λόγιους της εποχής είναι πραγματικά ιδεαλιστική – με τη μαρξική νοηματοδότηση του όρου. Οι Λατίνοι έλεγαν «πρώτα το ζην και μετά το φιλοσοφείν»(primmum vivere deinde philosophare) – κάπως έτσι και οι Έλληνες, πριν και μετά τον Διαφωτισμό πάλεψαν σκληρά για την επιβίωση μέχρι να εγκολπωθούν τις δημοκρατικές αξίες και να εξεγερθούν. Με το 1821 δεν έγιναν, αλλά αναβαθμίστηκαν ως Έλληνες...».

Ερωτάται λοιπόν ο Π. Τατσόπουλος από την Κ. Πατούλη: «Ειδικά για τον τίτλο "1821 - Η γέννηση ενός έθνους", που άλλαξε σε "1821" μετά τις επιθέσεις – πριν ακόμη προβληθεί η σειρά – τι έχεις να πεις;».

«Οι περισσότεροι συμπατριώτες μας, όταν μιλούν για έθνος, εννοούν το γένος των Ελλήνων, το οποίο ούτε προς στιγμήν δεν αμφισβητήθηκε όσον αφορά την πολιτιστική του συνέχεια. Σαφώς κι έχει μια μεγάλη ιστορία πριν από το 1821. Ποτέ δεν ειπώθηκε από τη σειρά αυτή ότι το γένος των Ελλήνων γεννήθηκε το 1821! Αυτό που ειπώθηκε είναι ότι το 1821 γεννήθηκε το έθνος έτσι όπως ορίστηκε από τη Γαλλική Επανάσταση: ως έθνος πολιτών, ως βούληση των πολιτών και ως αντίπαλο δέος προς την «ελέω Θεού βασιλεία» που υπήρχε ως τότε.

Άρα δεχόμαστε ότι η βούληση του έθνους πρέπει να ορίζει τα πάντα: το σύνταγμα και την ίδια την πολιτεία. Επειδή όμως έπρεπε συνεχώς να εξηγούμε για τι είδους έθνος μιλάμε και γιατί μιλάμε για γέννηση και όχι για αναγέννηση του έθνους στους καλοπροαίρετους συνομιλητές μας (αφήνω στην άκρη τους κακοπροαίρετους), βγάλαμε τον υπότιτλο και το αφήσαμε "1821" σκέτο (...)».

Η απάντηση του Π. Τατσόπουλου επιχειρεί να δικαιολογήσει την αναδίπλωση των συντελεστών της τηλεοπτικής σειράς, που έγινε την τελευταία στιγμή και υπό την επίδραση της κριτικής πολλών ανθρώπων στοιχειώδους νοημοσύνης – καθόλου μισαλλόδοξων ή προκατειλημμένων: Μια αναδίπλωση που είναι ταυτόχρονα και δηλωτική προχειρότητας...

Τα πράγματα όμως θα μπορούσαν να μείνουν εδώ, η δε υπόθεση της ιστορικής αλήθειας και πιστότητας των επεισοδίων θα μπορούσαν να κρίνονται συγκεκριμένα, με βάση την ιστορική έρευνα. Όμως ο Π. Τατσόπουλος προχωρεί στην υιοθεσία ενός ιδεολογήματος που ουσιαστικά συνίσταται στην ειδική νοηματοδότηση του όρου «Έθνος» από τη Γαλλική Επανάσταση...

Πρόκειται για ένα «σημειολογικό πραξικόπημα», ασχέτως του αν προέρχεται από τον Μοντεσκιέ ή από οποιονδήποτε άλλο, το οποίο προσδίδει στη συλλογικότητα «Έθνος» ένα ειδικό «πολιτικό γονιδίωμα», δυσεύρετο έως ανύπαρκτο στις πολιτιστικές και κοινωνικές συνθήκες της σκλαβωμένης Ελλάδας του 18ου αιώνα...

Με το ίδιο σκεπτικό της αυθαίρετης επισύναψης νοημάτων σε υπαρκτούς όρους θα μπορούσε να πει κάποιος ότι η έννοια του «Έθνους» συνδέεται με την αφετηρία του ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος ή με την εμπέδωση της θεωρίας της σχετικότητας από το εκπαιδευτικό σύστημα (!) και επομένως να κηρύξει το Έθνος ως δημιούργημα των τελευταίων δεκαετιών...

ΥΓ.: Το εξώφυλλο της «Καθημερινής» είναι από τον «Οδηγητή»... Που είναι όνομα και πράμα, στη συγκεκριμένη περίπτωση...