Το ΔΝΤ και η αποπληρωμή του ελληνικού χρέους

Μήπως συμφέρει το ΔΝΤ να μην αποπληρωθεί ποτέ το ελληνικό χρέος;

Από το analitis.com

Του Πάνου Παναγιώτου*

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, το κόστος της αποπληρωμής των επιτοκίων των δανείων που είχε λάβει μία ομάδα 109 δανειοληπτριών κρατών μεταξύ του 1980 και του 1986 έφτανε τα 326 δισ. δολάρια, όταν το αρχικό χρέος ήταν της τάξης των 430 δισ. δολαρίων. Προσθέτοντας το κεφάλαιο που απέμενε να αποπληρωθεί, ύψους 322 δισ. δολαρίων, το συνολικό ποσό τόκων και κεφαλαίου ανερχόταν στα 658 δισ.

Παρά τις τεράστιες προσπάθειες των δανειοληπτών κρατών να πληρώσουν τα χρέη τους, στο τέλος του 1986 κατέληξαν να χρωστούν στους δανειστές τους 882 δισ. δολάρια, δηλαδή περισσότερο από το διπλάσιο του κεφαλαίου που είχαν δανειστεί. Αυτό ήταν αποτέλεσμα του φαινομένου της «πυραμίδας χρέους» που δημιουργήθηκε από τον ανατοκισμό των δανείων και από την αύξηση του Libor πάνω στο οποίο είχαν εκδοθεί τα δάνεια, εξαιτίας της αλλαγής της νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ.

Το φαινόμενο της «πυραμίδας χρέους» αποτυπώνεται και στα στατιστικά στοιχεία για το συνολικό χρέος όλων των κρατών χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων, το οποίο αυξήθηκε από 1,4 τρισ. το 1990 σε 2,5 τρισ. το 2000, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις ο τόκος των δανείων που δεν πληρώθηκε προστέθηκε στο κεφάλαιο με επιπλέον χρέωση η οποία οδήγησε στην εκθετική αύξηση του χρέους.

Λαμβάνοντας υπόψη τις προβλέψεις του ΔΝΤ ότι το ελληνικό χρέος θα αυξηθεί στο 142,7% του ΑΕΠ στο τέλος του 2010 από το 111% του ΑΕΠ τον Μάιο του 2010, ενώ μέχρι το 2013 θα έχει ξεπεράσει το 150% του ΑΕΠ (με την προϋπόθεση ότι το euribor πάνω στο οποίο έχουν εκδοθεί τα ελληνικά δάνεια δεν θα αυξηθεί - γιατί, αν συμβεί το αντίθετο, κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει το ύψος στο οποίο μπορεί να φτάσει το χρέος), γεννιούνται βάσιμες υποψίες πως με την έλευσή του στην Ελλάδα το ΔΝΤ έφερε μαζί του και το φαινόμενο της «πυραμίδας χρέους».

Μέχρι σήμερα, παρά τις δραματικές προβλέψεις, όλοι ποντάρουν στην απλή λογική, που λέει πως, εφόσον το ΔΝΤ και η Ε.Ε. έχουν δανείσει τα «χρήματά τους» στην Ελλάδα, τους συμφέρει να κάνουν οτιδήποτε μπορούν για να τη βοηθήσουν να τα αποπληρώσει και έτσι, κατά κάποιον τρόπο, τα συμφέροντα δανειστών και δανειολήπτη έχουν μία κοινή τομή, κάτι που δημιουργεί ένα υποτυπώδες αίσθημα ασφάλειας.

Σύμφωνα με πηγές εκτός Ελλάδας, ωστόσο, δεν είναι κατ' ανάγκην αυτή η αλήθεια. Για παράδειγμα, αν και το ΔΝΤ και οι έμποροι χρέους υπολογίζουν ότι το 80% των δανείων που έχουν δώσει σε χώρες του Τρίτου Κόσμου δεν πρόκειται να αποπληρωθούν ποτέ, αυτό τους αφήνει αδιάφορους και συνεχίζουν να τους δανείζουν, αρκεί να παρατείνουν τη νομική δέσμευση αυτών των κρατών και με όπλο αυτήν και το απλήρωτο χρέος να εξασφαλίζουν, μεταξύ άλλων, την αποπληρωμή των τόκων, τον έλεγχό τους και την απόκτηση των δημόσιων περιουσιακών τους στοιχείων σε τιμή ευκαιρίας.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές το μεγάλο κόλπο του ΔΝΤ ολοκληρώνεται με την «αναδιάρθρωση του χρέους» του δανειστή, ο οποίος, όσο πληρώνει τους τόκους του, εξασφαλίζει τέσσερα δώρα για τους δανειστές:

α) ότι θα αποκομίζουν ένα τεράστιο κέρδος από το ολοένα και μεγαλύτερο ποσό εξυπηρέτησης των τόκων του χρέους,

β) ότι θα συνεχίσουν να ελέγχουν τον δανειστή και να έχουν πρόσβαση στους πόρους του σε πολύ προνομιακές τιμές,

γ) ότι το κράτος δεν θα πτωχεύσει και έτσι οι τράπεζες δεν θα χρειαστεί να διαγράψουν το χρέος από το ενεργητικό τους και

δ) ότι οι τράπεζες θα συνεχίσουν να μπορούν να χρησιμοποιούν τα δάνεια ως εγγύηση για την εξασφάλιση περαιτέρω δανεισμού σε έναν φαύλο κύκλο δημιουργίας χρήματος μέσα στο κλασματικό αποθεματικό τραπεζικό σύστημα.

Στην έκθεση του ΔΝΤ που συντάχθηκε σε απάντηση του ελληνικού αιτήματος για ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης αναφέρεται πως «υπάρχουν σημαντικά ρίσκα στο πρόγραμμα χρηματοδότησης, που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την δυνατότητα της Ελλάδας να ξεπληρώσει το Ταμείο», ενώ σε άλλο σημείο της ίδιας έκθεσης προβλέπεται ότι οι τόκοι των δανείων θα φτάσουν στο 17% του ελληνικού ΑΕΠ και στο 46% των συνολικών δημοσίων εσόδων, ξεπερνώντας το 60% των εσόδων από τις ελληνικές εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών.

Με άλλα λόγια, προκειμένου να αποπληρωθούν το ΔΝΤ και οι δανειστές μας από την Ε.Ε., θα χρειάζονται τα μισά ετήσια έσοδα του δημοσίου, γεγονός που σημαίνει πως περισσότερο από το 50% των φόρων που θα πληρώνει ο Έλληνας πολίτης (μέσα από τις αυξήσεις σε ΦΠΑ, σε πετρέλαιο, ΔΕΗ κ.λπ.), αλλά και των χρημάτων που θα αποκομίζονται από τις περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, θα πηγαίνει στους δανειστές για την αποπληρωμή των τόκων των δανείων των πακέτων «στήριξης».

Από όλα τα παραπάνω διαφαίνεται μία άλλη διάσταση της ελληνικής κρίσης χρέους, μέσα από την οποία προκύπτουν και οι απαντήσεις σε όλα τα εφιαλτικά ερωτήματα σχετικά με το πώς θα πληρωθούν τα υπέρογκα ποσά στα επόμενα χρόνια με αποκορύφωμα αυτά του 2014-2015. Και η απάντηση είναι απλή: Δεν θα πληρωθούν.

Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, το ΔΝΤ δεν είναι εδώ για να μας βοηθήσει να πληρώσουμε το χρέος μας, αλλά για να εξασφαλίσει ότι θα χρωστάμε για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

* Χρηματιστηριακός τεχνικός αναλυτής, διευθυντής GSTA/EKTA (info@sta-gr.com)