Στο κουρείο και οι τράπεζες

Από Το Ποντίκι 13.10.2011 (απ' όπου και το σκίτσο του Soloup)

Την πρωτοχρονιά του 2012 το ελληνικό τραπεζικό σύ­στημα, κατά πάσα πιθανότητα, δεν θα έχει καμία σχέ­ση με αυτό που γνωρίζουμε σήμερα. Ήδη οι σημερινές διοικήσεις ετοιμά­ζονται για τις αλλαγές, που όλοι γνω­ρίζουν ότι θα είναι κατακλυσμιαίες, φέρνοντας νέα εποχή σε πρόσωπα και σχήματα.

Πριν από έναν μήνα, σε ένα αποκλει­στικό δημοσίευμα, την πρώτη εβδομά­δα των ελέγχων της BlackRock, το «Π» είχε αναφερθεί στο ενδεχόμενο κρατικοποίησης των ελληνικών τραπεζών υπό το βάρος των επιπρόσθετων προ­βλέψεων (που προέκυπταν από τους ελέγχους) στα δανειακά χαρτοφυλάκια, αλλά και του κουρέματος των ελληνικών ομολόγων στα οποία είναι εκτεθειμένο το εγχώριο σύστημα.


Σήμερα, με δεδομένο πλέον ένα πολύ βαθύ κούρεμα (με την ψιλή και πάνω), θεωρείται δεδομένη και η κρατικοποίηση των τραπεζών, που σύμφωνα με πληροφορίες θα εί­ναι ομαδική και ταυτόχρονη. Τα τεχνικά δεδομένα καταγράφουν την εξέλιξη αυτή ως βέβαιη. Είναι όμως έτσι απλά τα πράγματα;


Η ζημιά... ασήκωτη

Με τα stress tests του κα­λοκαιριού οι τράπεζες απορ­ρόφησαν τη ζημιά που έγρα­ψαν στα αποτελέσματα του πρώ­του εξαμήνου – περίπου 5 δισ. ευ­ρώ –, η οποία αντιστοιχούσε σε μία απομείωση των ομολόγων της τάξεως του 21%. Όμως, με τα ση­μερινά δεδομένα διαφαίνεται πλέον ότι το «κούρεμα» που θα επιβληθεί, θα ξεπεράσει το 30%, με αποτέλεσμα η συνολική ζημιά να φθάσει τα 7,5 με 8 δισ. ευρώ.

Κατά το πιθανότερο δε σενάριο, το κούρεμα στο ελληνικό χρέος θα φτά­σει το 50% και θα οδηγήσει σε ζημί­ες 15 δισ. ευρώ τις ελληνικές τράπε­ζες και περίπου 8 δισ. τα ασφαλιστι­κά ταμεία, τα οποία θα κινδυνεύουν να καταρρεύσουν.

Οι πρώτοι υπολογισμοί αναφέ­ρουν ότι τον πήχη του 30% τον περ­νάει αλώβητη μόνο μία ιδιωτική τρά­πεζα. Από το σημείο αυτό όμως και μετά, όλες οι τράπεζες - πλην της Αγροτικής και του Τ.Τ. – ακολουθούν υποχρεωτική πορεία προς το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για την κεφαλαιακή τους ενίσχυση.

Ειδικότερα όμως για την Αγροτική, η οποία χρειάζεται άμεση κεφαλαια­κή ενίσχυση (τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ, μετά την «εσπευσμένη» συμ­μετοχή της στο PSI), το άνοιγμα της πόρτας του Ταμείου προϋποθέτει νομοθετική ρύθμιση, καθώς αυτό, κατά το ιδρυτικό του καταστατικό, αφορά αποκλειστικά ιδιωτικές τράπεζες.


Η κρατικοποίηση

Το σενάριο μιας καθολικής κρατι­κοποίησης δεν το υποστηρίζουν μό­νο οι υπολογισμοί, αλλά και η πραγ­ματικότητα της αγοράς. Από την πε­ρασμένη Δευτέρα (από την Παρα­σκευή ακριβέστερα) οι ξένοι μέτοχοι πωλούν μαζικά τράπεζες, σε μια έν­δειξη ομαδικής αποχώρησης.

Ο λό­γος είναι ότι, με τις προβλέψεις δε­δομένες και το κούρεμα των ομολόγων εν όψει, θεωρούν πλέον βέβαιη την κρατικοποίηση. Και, προκειμένου να μην υποστούν ολοκληρωτική ζη­μιά, πωλούν ό,τι απέμεινε.

Το ότι καταγράφονται χιλιάδες εντολές πώλησης της Εθνικής στο 1,5 ευρώ και της Alpha ή της Eurobank κάτω από το 1 ευρώ είναι απλώς η επιβεβαίωση του κλίματος πανικού. Πανικού που επικρατεί όταν όλοι πια έχουν καταλάβει ότι ένα σύστημα κα­ταρρέει και σπεύδουν να πηδήσουν από το βυθιζόμενο πλοίο.

Αυτή η ένδειξη οδήγησε πολλές ξέ­νες ομάδες αναλυτών να βάλουν στις τράπεζες των συσκέψεων το ενδε­χόμενο ότι μια «άμεση εξέλιξη» στο «ελληνικό πρόβλημα» είναι κοντά. Το πόσο κοντά δεν είναι δυνατόν να διαφανεί, εφόσον η Ευρώπη δεν έχει ακόμη αποφανθεί...


Παγίδες και ευκαιρίες

Η λογική προεξόφλησης μίας ανα­πόφευκτης κρατικοποίησης όλων των τραπεζικών ομίλων μπορεί να φαί­νεται χρηματιστηριακά ορθολογική. Ωστόσο μπορεί να κρύβει παγίδες. Ή, αν διαθέτει κανείς ρευστό, να επιφυλάσσει και σημαντικές ευκαιρίες. Εάν θεωρήσουμε κλεισμένη τη συμφωνία Alpha - Eurobank (με την απαραίτητη στήριξη του Κατάρ), οι υποψήφιες για επανακεφαλαιοποίηση τράπεζες λι­γοστεύουν. Γιατί:

Οι τραπεζικοί όμιλοι που εδρεύουν στη Λευκωσία (Marfin και Κύπρου ως επί το πλείστον) δεν αγγίζονται από τους ελέγχους της BlackRock, ούτε αρχικά από το κούρεμα. Και από τους απομείναντες, όμως, δεν θα πρέπει να θεωρηθεί προεξοφλημένο ένα τέτοιο ενδεχόμενο για την Πειραιώς, πολλώ δε μάλλον για την Εθνική.

Στη περίπτωση της Πειραιώς θα πρέπει να συνεκτιμήσουμε την πιθα­νή εμπλοκή των 2-3 ξένων (Τσέχοι και Ρώσοι) που μπήκαν πρόσφατα στην τράπεζα και έχουν τοποθετηθεί αρ­κετά υψηλότερα. Κατά συνέπεια θεωρούνται εν δυνάμει ενισχυτές μίας αναπόφευκτης αύξησης κεφαλαίου.

Στην περίπτωση της Εθνικής θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η υψηλή συμμετοχή πολλών ξένων χαρτοφυ­λακίων, ασφαλιστικών ταμείων και κυρίως ο ρόλος της Deutsche Bank. Ειδικότερα για την Εθνική θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στην περίπτωση της Finansbank. Η αποτί­μησή της κυμαίνεται στα 4,69 δισ. δολάρια όταν της μητρικής Εθνικής έχει περιοριστεί σε λιγότερα από 1,74 δισ. ευρώ με χθεσινές τιμές.

Και βέβαια δεν θα πρέπει να ξε­χνάμε την παλαιότερη προτροπή του ισχυρού άνδρα της Deutsche, Γιόζεφ Άκερμαν, να εκχωρηθεί μεγαλύτερο ποσοστό του τουρκικού υποκαταστή­ματος (από το 20%, το πολύ) που έλε­γε προ μηνών η διοίκηση του ομίλου.

Τι σημαίνει αυτό; Από ελάχιστα έως και πάρα πολλά. Αν μη τι άλλο, όμως, προϊδεάζει για την εμπλοκή (σ.σ.: αμφιβάλλετε ακόμη;) του ομί­λου της Deutsche Bank στις εξελίξεις της ΕΤΕ. Που με τη σημερινή της απο­τίμηση, λίγο πάνω από το 1,5 δισ. ευ­ρώ, είναι πλέον κελεπούρι και «εύ­κολη» σε οιαδήποτε διαχείριση, όσα ελληνικά ομόλογα και να έχει στο σαμάρι της. Πόσω μάλλον εάν και η διοίκηση είναι φιλική προς μια ξένη χείρα βοηθείας...


Το φορτίο των ομολόγων

Ο τρόπος με τον οποίο αποτιμά­ται μια τράπεζα που έχει μεγά­λη έκθεση στα ελληνικά ομό­λογα δεν αφορά, όμως, μόνο το πόσο εκτεθειμένη είναι, δηλαδή πόσα ομόλογα έχει, αλλά και το πότε αυτά λήγουν.

Ας δούμε το παράδειγμα της Εθνι­κής. Η χρηματιστηριακή αξία της έχει πέσει κάτω από τα 1,8 δισ. ευρώ, ενώ η καθαρή θέση είναι 9,65 δισ. ευρώ. Με σύνθεση χαρτοφυλακίου ομολόγων 579 εκατ. ευρώ (τρίμηνης διάρκειας), 839 (έτους), 988 (διετή), 1,654 δισ. (τριετή), 3,510 (πενταε­τή), 2,161 (δεκαετή) και 2,731 (δεκαπενταετή), η εικόνα τρομάζει. Ή γίνε­ται... ελκυστική για όσους πιστεύουν σε turnaround για την ελληνική οικο­νομία!

Τα αντίστοιχα μεγέθη για τις άλλες ιδιωτικές τράπεζες είναι:

♦ Alpha Bank: 888 εκατ. ευρώ (τρί­μηνης), 97 εκατ. (έτους), 220 εκατ. (διετή), 1,094 δισ. (τριετή), 2,704 δισ. (πενταετή), 411 εκατ. (δεκαετή) και 62 εκατ. (δεκαπενταετή).

♦ Προσέξτε τώρα τα βάρη της Eurobank: 741 εκατ. (τρίμηνης), 661 εκατ. (έτους), 1,781 δισ. (διετή), 641 εκατ. (τριετή), 1,631 δισ. (πενταετή), 1,768 δισ. (δεκαετή) και 1,568 δισ. (δεκαπενταετή).

♦ Τέλος, τα αντίστοιχα της Πειραιώς είναι: 935 εκατ. (τρίμηνης), 1,874 δισ. (έτους) (!), 594 εκατ. (διετή), 640 εκατ. (τριετή), 3,728 δισ. (πενταετή), 397 εκατ. (δεκαετή) και 53 εκατ. (δε­καπενταετή).


Προσαρμογές

Εκτός όμως από τον φόβο δια­γραφής μεγαλύτερου μέρους ελλη­νικού χρέους, των ευρημάτων της BlackRock κ.λπ., θα πρέπει να υπολο­γίσουμε και το γεγονός της ανάληψης από το Δημόσιο καταθέσεων ύψους περίπου 10 δισ. ευρώ (!) τον Αύγου­στο για την πληρωμή τόκων και λήξε­ων ομολόγων, κάτι που αποστέρησε από το τραπεζικό σύστημα ισόποσα κεφάλαια.

Επίσης, σχετικά με τους περι­βόητους ελέγχους της BlackRock Solutions, τα αποτελέσματα της ανά­λυσης για τις πρόσθετες προβλέψεις που θα χρειαστεί να γράψουν οι όμι­λοι (λόγω της αύξησης των επισφαλειών τους) θα δοθούν στην ΤτΕ.

Και, κατά τις εκτιμήσεις, πρακτικά η ΤτΕ και κυρίως ο κεντρικός τραπεζίτης Γιώργος Προβόπουλος (πιθανότατα σε πολιτικού χαρακτήρα συνεννόηση με τον Βενιζέλο) θα κάνει τις απαραίτη­τες προσαρμογές με βάση την εκτι­μώμενη κερδοφορία της προσεχούς τριετίας.

Την ίδια ώρα, μελέτη (της Credit Suisse, που βασίζεται σε στοιχεία της εποπτικής αρχής / European Banking Authority) ανεβάζει το ύψος των ομολόγων που έχουν στα χαρτο­φυλάκιά τους οι τέσσερις ιδιωτικού χαρακτήρα τράπεζες (Εθνική, Alpha -Eurobank, Πειραιώς) σε 27,5 δισ. ευ­ρώ (με λήξεις σταδιακά έως το 2020). Και χωρίς τα έντοκα γραμμάτια τρίμη­νης διάρκειας (3,1 δισ. ευρώ), ενώ στα 32 δισ. ευρώ ανέρχεται το χαρτο­φυλάκιο ομολόγων με διάρκεια έως και 15 χρόνια.

Διόλου παράξενο λοιπόν (ιδιαίτε­ρα αν προσέξατε τα παραπάνω νού­μερα λήξεων ομολόγων για Alpha και Eurobank) που κάποιες πληροφορίες τελευταία μιλούν για τριγμούς στο βέβαιο deal. Γιατί;

Αν είναι οι τράπεζες να οδηγηθούν με βεβαιότητα στο κράτος και αν το Κατάρ δεν βάλει πολύ πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη για να συμμετάσχει σε μια απαραίτητη αύξηση κεφαλαί­ου, τα μεγαλοστελέχη των δύο ομίλων (που σας θυμίζω ότι μέχρι και πρότι­νος αντιδρούσαν για να μη χάσουν τις παχυλές αμοιβές τους) θα προτιμή­σουν να βρεθούν σόλο στην αγκαλιά του κράτους, παρά... αγκαζέ.

Απλούστατα, διότι έτσι θα κρατή­σουν περισσότεροι και περισσότερο τις θέσεις τους. Αυτό κατάλαβαν πριν από μερικούς μήνες από την υπόθε­ση της πρώην Ασπίδας. Εκεί όπου, έστω και με κούρεμα, οι «μεγάλοι» κράτησαν θέσεις, με κρατική μάλι­στα βούλα.


Ποιος θα διορίζει;

Προς επίρρωση ήρθαν και τα νέα από το γκουβέρνο. Οι αρμόδιοι... τρομάζοντας από την έκταση της δι­όρθωσης συνολικά του κλάδου (ιδι­αίτερα στη συνεδρίαση της 10.10) έσπευσαν μέσω διαρροών να καθη­συχάσουν την αγορά. Και οι κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών υπο­στήριξαν πως άλλο η περίπτωση κρατικοποίησης της Proton Bank και άλ­λο το ενδεχόμενο επανακεφαλαιοποίησης μίας άλλης τράπεζας.

Έτσι, για την ελληνική λογική, το πιο ενδιαφέρον είναι πλέον... ποιος θα διορίσει τις νέες διοικήσεις. Ο Βε­νιζέλος ή ο νέος διοικητής της ΕΚΤ ή το ΔΝΤ; Μεταξύ μας, τώρα που πλέ­ον όλοι έχουμε γίνει πιο έμπειροι ως προς τη λειτουργία του συστήματος σε συνθήκες Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου, πόσες πιθανότητες δίνετε να τις διορίσει ο Βενιζέλος;

Να μια ωραία ιδέα για στοιχηματισμό – πολύ ασφαλέστερη για τους... αλογομούρηδες του Χρηματιστηρίου από το σύ­νηθες παιχνίδι τους, το οποίο παίζεται πια πάνω σε ένα ναρκοπέδιο...