Η ταπείνωση φέρνει αστάθεια

Από την Καθημερινή

Του Νίκου Ξυδάκη

Η προβαλλόμενη απαίτηση της γερμανικής κυβέρνησης να επιβάλει αρμοστή στην Ελληνική Δημοκρατία, προκαλεί την οργισμένη αντίδραση των περισσότερων Ελλήνων, αλλά και αρκετών Ευρωπαίων, που φοβούνται τις ορέξεις μιας σιδηράς τιμωρητικής Γερμανίας. Δικαιολογημένα. Η συνύπαρξη των κρατών - μελών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά τα άνισα μεγέθη, στηρίζεται στον αμοιβαίο σεβασμό και την αποδοχή κοινών αξιών, αδιαπραγμάτευτων, μία εκ των οποίων είναι η αυτοδιάθεση των εθνών.


Η βίαιη απαίτηση των Γερμανών για ολοσχερή έλεγχο επί των οικονομικών του χρεοκοπημένου ελληνικού κράτους προφανώς παραβιάζει το ηθικό συμβόλαιο των Ευρωπαίων εταίρων: παραβιάζει ακόμη και το διπλωματικό σαβουάρ βιβρ. Ωστόσο, φέρνει στην επιφάνεια μια ωμή αλήθεια: ο ισχυρός επιβάλλει τη βούλησή του, τη γνώμη του, ως μόνη ισχύουσα αλήθεια, με αξίωση καθολικής και αναντίρρητης αποδοχής από τον αδύναμο.

Στην παρούσα περίπτωση αδύναμη είναι η Ελλάδα, ηττημένη σε έναν ακήρυκτο πόλεμο, θύμα δικών της αστοχιών, αλλά και θύμα της διεθνούς κρίσης και της ευρωπαϊκής ασυμμετρίας.

Η Γερμανία, έχοντας μνήμες συντριπτικών ηττών και ταπεινώσεων, αλλά και μνήμες υπεροχής και επιθετικότητας, στο πρόσωπο της χρεοκοπημένης Ελλάδας βρίσκει ευκαιρία να ενεργοποιήσει τον δεύτερο εαυτό, τον μεγαλειώδη και υπερέχοντα. Ακόμη μια ευκαιρία, μάλλον.

Όλο το διάστημα από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και την επανένωσή της, έως την κερδοφόρο περίοδο του ευρώ, η Γερμανία αποτινάσσει την ταπεινωτική κατοχή των Συμμάχων, αντιμετωπίζει την Κεντρική Ευρώπη ως οιονεί ενδοχώρα της, ορέγεται έναν ηγεμονικό ρόλο στα Βαλκάνια ήδη από την εποχή της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας.

Η απείθαρχη, σπάταλη, απρόβλεπτη Ελλάδα δεν προσβάλλει μόνο την άτεγκτη προτεσταντική ηθική. Συμβαίνει κι αυτό. Το κύριο όμως είναι ότι προσφέρεται στη Γερμανία σαν πεδίο ασκήσεως ισχύος και σαν πεδίο γεωπολιτικών δοκιμών.

Πολύ περισσότερο που όλη η Μεσόγειος δονείται, οικονομικά και πολιτικά, από το Γιβραλτάρ έως τη Μέση Ανατολή και το Ιράν, και σε αυτή τη σκακιέρα, πάνω στους ενεργειακούς και στρατηγικούς δρόμους δεσπόζει η Ελλάδα, πιστή, ιστορική σύμμαχος της Δύσεως, εταίρος της Ε.Ε. Αδύναμη εν τούτοις τώρα, γονατισμένη. Θήραμα για εχθρούς, και πεδίο ευκαιριών για άπληστους εταίρους.

Η σχέση της Ελλάδας με την Ευρώπη μπαίνει σε νέα φάση: ασταθούς ισορροπίας. Η ταπείνωση συνοδευόμενη από φτώχεια φέρνει αστάθεια. Αλλά ένας ασταθής κρίκος, έστω και υποτελής, δεν εξυπηρετεί λυσιτελώς τα συμφέροντα των ισχυρών στην περιοχή: των άλλων Ευρωπαίων, των ΗΠΑ, της Ρωσίας, της Κίνας.

Λογικά, κανέναν δεν συμφέρει μια ασταθής Ελλάδα. Θα δράσει όμως η Γερμανία λογικά; Θα ανακαλέσει τις δικές της εμπειρίες ταπείνωσης και αστάθειας; Ή θα υπακούσει σε εσώτερα καλέσματα ωμής επιβολής και μεγαλείου;