Ελλάδα 2011: Χρεοκοπία οικονομική ή αξιακή;

Η «εκτέλεση» του Τρικούπη από τη Βουλή και την κοινή γνώμη

Του Μανόλη Καλαμπόκα*

Η σημερινή κοινωνικοπολιτική κατάσταση περιγράφεται ανάγλυφα από μια φράση του Χατζιδάκι που πολλοί Έλληνες και ξένοι ηγέτες έχουν επαναλάβει κατά κόρον: «H Ελλάδα επιζεί ακόμα, επιζεί νομίζω μέσα από διαδοχικά θαύματα». Τα θαύματα, όμως, δεν ήταν ποτέ μόνο οικονομικά: από τη σύσταση του ελληνικού κράτους, από τον Καποδίστρια μέχρι και σήμερα, η χώρα μας έχει ζήσει σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία πέντε φορές τον εφιάλτη της χρεοκοπίας.

Η πρώτη πτώχευση έγινε μόλις μετά τη σύσταση του Ελληνικού κράτους και επί κυβερνήσεως του Ιωάννη Καποδίστρια. Τα δάνεια δεν τα είχε ζητήσει εκείνος, όμως βάραιναν το Ελληνικό κράτος αφού είχαν ζητηθεί από τους Έλληνες στην Επανάσταση.

Η δεύτερη πτώχευση έγινε επί Όθωνα, ο οποίος ήταν Βαυαρός και οι Μεγάλες Δυνάμεις τον έστειλαν «τοποτηρητή» των συμφερόντων τους στην Ελλάδα. Ενώ ο Όθωνας είχε υποβάλει για δέκα χρόνια λιτότητα με ένα μνημόνιο – που τόσο μοιάζει με το σημερινό! – το οποίο είχε συντάξει με τις Μεγάλες Δυνάμεις, μειώνοντας μισθούς και δαπάνες σημαντικές για τον ελληνικό πληθυσμό, δεν κατάφερε να αποφύγει την πτώχευση.

Η τρίτη πτώχευση συνέβη επί κυβερνήσεως του Χαρίλαου Τρικούπη. Αυτός, αν και περιέκοψε δαπάνες, προχώρησε σε εξορθολογισμό των μισθών αλλά τελικά δεν τα κατάφερε, με αποτέλεσμα το 1893 να δηλώσει στη Βουλή το ιστορικό εκείνο: «Κύριοι, δυστυχώς επτωχεύσαμεν».

Η τέταρτη πτώχευση σημειώθηκε επί Ελευθερίου Βενιζέλου. Ο Βενιζέλος κήρυξε πτώχευση, έκανε στάση πληρωμών εξωτερικού χρέους και επέβαλλε εξευτελιστικά μεροκάματα. Το αποτέλεσμα ήταν να βγουν κερδισμένοι οι μεγαλοτσιφλικάδες γαιοκτήμονες αφού εξαγόραζαν την περιουσία των μικρότερων σε εξευτελιστικές τιμές: έτσι έγινε η αρχή για να οδηγηθούμε στη δικτατορία Μεταξά.

Η πέμπτη πτώχευση συνέβη επί Ιωάννη Μεταξά: ο Μεταξάς, αν και κατέφυγε στην Κοινωνία των Εθνών ζητώντας να μην πτωχεύσει η Ελλάδα γιατί «αυτό θα διέλυε τον λαό του», δεν μπόρεσε να αποφύγει τη χρεοκοπία.

Το χειρότερο λοιπόν για τη χώρα δεν είναι τα οικονομικά δεδομένα: σήμερα, όπως και σε κάθε μια από τις παραπάνω περιπτώσεις, η Ελλάδα, πριν πτωχεύσει οικονομικά, πτώχευε ηθικά.

Υπεύθυνοι γι' αυτό, οι πολιτικοί άρχοντες του τόπου: οι ίδιοι που πάντα δανειζόντουσαν υπέρμετρα από το εξωτερικό, από τις ίδιες πάντα «Μεγάλες Δυνάμεις» (που λόγω του ότι η χώρα μας έχει θέση κλειδί για τα γεωστρατηγικά τους συμφέροντα, προσπαθούν να μας έχουν πάντα υπόχρεους).

Αν όμως στο παρελθόν υπήρχε το δεδομένο ότι η πολιτική ηγεσία ήταν σχεδόν πάντα διορισμένη από ξένα κέντρα εξουσίας, δεν θα έπρεπε σήμερα η χώρα μας να είναι έρμαιο στις διαθέσεις του οποιουδήποτε μηχανισμού, όπως το ΔΝΤ. Η γενική αίσθηση του Έλληνα πολίτη είναι ότι οι πελατειακές σχέσεις, η αδιαφάνεια, η διαφθορά, η ασυνέχεια του ελληνικού κράτους είναι οι αιτίες που μας οδήγησαν, εκτός όλων των άλλων, εδώ.

Ο Έλληνας σήμερα έχει την πεποίθηση ότι οι πολιτικοί, πολλές φορές και αποδεδειγμένα, χρηματοδοτούνται από ξένα οικονομικά συμφέροντα τα οποία ξεπληρώνουν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, μόλις εκλέγονται, ενώ παράλληλα κατασκευάζουν κομματική «πελατεία» διορίζοντας κόσμο στο Δημόσιο. Και είναι οι ίδιοι πολιτικοί από τους οποίους ζητείται σήμερα να ορθώσουν το ανάστημα τους σε διεθνές επίπεδο, όχι εκλιπαρώντας βοήθεια από τους ξένους, αλλά με κίνητρο το γνήσιο εθνικό συμφέρον.

Μόνο αν βρεθεί κάποιος, με συναφείς ηθικές αξίες, που θα έχει όραμα και τη δύναμη να εμπνεύσει τον λαό, που θα ασκεί πολιτική για τη χώρα και όχι για τον εαυτό του, τότε η Ελλάδα θα κερδίσει τη χαμένη της αξιοπρέπεια. Τότε η Ελλάδα δεν θα πετύχει ένα ακόμα διαδοχικό θαύμα, αλλά ένα διαχρονικό, το οποίο θα της επιτρέψει να έχει τη θέση που της αρμόζει και της αξίζει στη διεθνή πραγματικότητα, χωρίς τη βοήθεια άσπονδων εχθρών και φίλων.

* Ο Μανόλης Καλαμπόκας είναι ιατρός
manoliskalampokas@gmail.com