Το παράδοξο Σαμαρά

Από την Αυγή (Το σκίτσο του Πάνου έχει δημοσιευτεί στο Ποντίκι)

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την Ελλάδα: το φάντασμα της αντιμνημονιακής ψήφου. Όλες οι δυνάμεις της γερασμένης εξουσίας ενώθηκαν σε μια ιερή συμμαχία για να κυνηγήσουν αυτό το φάντασμα: ο ΣΕΒ και το ΔΝΤ, η τρόικα και οι Γερμανοί Χριστιανοδημοκράτες, η προανακριτική του Βατοπεδίου και ο καθεστωτικός Τύπος...

Αν και έχει γίνει απόλυτο κλισέ το να παραποιείς τη γλαφυρή εισαγωγή του «Μανιφέστου» για κάθε κοινότοπη ανάλυση, ο πειρασμός είναι κι αυτή τη φορά μεγάλος. Παρ' ότι πριν από δυο μήνες τα κόμματα εξουσίας ορκίζονταν στον «αυτοδιοικητικό» χαρακτήρα των εκλογών του Νοέμβρη και ξεκίνησαν με υποψηφιότητες «χαμηλής έντασης», σήμερα έχουν δώσει με τον επισημότερο τρόπο στην αναμέτρηση χαρακτήρα δημοψηφίσματος.

Η διαχωριστική γραμμή είναι σαφής: με το Μνημόνιο ή ενάντια σ' αυτό. Αυτό έχει παρασύρει το σύμπαν των υποψηφίων, ιδιαίτερα στις περιφέρειες, και μάλιστα σε βαθμό γραφικότητας. Σε πρόσφατο τηλεοπτικό πάνελ ο υποψήφιος του ΠΑΣΟΚ στην Αττική έσπευσε κι αυτός να δηλώσει «ενάντια στο Μνημόνιο». Έχει γίνει σχεδόν τίτλος τιμής...

Η αριστερά (για την ακρίβεια: η αντιμνημονιακή αριστερά, διότι υπάρχει κι αυτή που συμπεριφέρεται με ανάλαφρη ουδετερότητα, σαν να μην έχει γίνει τίποτα) θα έπρεπε να πανηγυρίζει μια μεγάλη πολιτική επιτυχία της. Ωστόσο η εικόνα της (η διασπορά δυνάμεων, οι πολλαπλές, αλληλοαποκλειόμενες ή επικαλυπτόμενες υποψηφιότητες και, κυρίως, ο τρόπος που υποβάλλει τους ψηφοφόρους της στο μαρτύριο της βασανιστικής και πολιτικά αδιάκριτης επιλογής) δεν της επιτρέπει πίστωση της επιτυχίας.

Αυτή ανήκει στον μεγαλύτερο βαθμό σ' ένα αστικό κόμμα, την «επάρατο δεξιά», το κατ' εξοχήν κόμμα του κεφαλαίου και της συντήρησης, ένα κόμμα που θεωρητικά αποτελεί την εναλλακτική λύση του συστήματος, εφόσον το κυβερνών τού «πράσσειν άλογα» οδηγηθεί στον χαμό, πριν οδηγήσει εκεί τη χώρα.

Φυσιολογικό, θα μου πείτε, ένα κόμμα εξουσίας, έστω και βαριά τραυματισμένο από μια ευρεία εκλογική ήττα και μια διασπαστική δοκιμασία «αυτοκάθαρσης», να μπορεί να επιβάλει την ατζέντα του. Ωστόσο, δεν είναι «φυσιολογικό» ένα αστικό κόμμα να αντιτίθεται με αξιοσημείωτη ρητορική κλιμάκωση στη στρατηγική επιλογή στην οποία συγκλίνει η Ιερά Συμμαχία του Μνημονίου: η εγχώρια ιθύνουσα τάξη, οι Ευρωπαίοι πάτρωνές της και οι διεθνείς πιστωτές της Ελλάδας.

Δεν είναι τόσο το «όχι» της Ν.Δ. στο Μνημόνιο κατά την ψηφοφορία στη Βουλή όσο αυτά που ακολούθησαν. Η ηγεσία της Ν.Δ. (χωρίς φυσικά καμιά διάθεση ανατροπής του εγχώριου πλέγματος εξουσίας ή ρήξης με παραδοσιακούς συμμάχους και εταίρους της χώρας) κλιμάκωσε τους τελευταίους μήνες την επίθεσή της κατά του Μνημονίου με ρυθμό σχεδόν παράδοξο.

Το αποκορύφωμα είναι η απαίτηση για «εξεταστική και για το Μνημόνιο», θέση που περιέχει τον σαφή υπαινιγμό ότι εν τέλει η Ελλάδα επελέγη ως πειραματόζωο της διεθνούς των πιστωτών και των ολετήρων των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Με εγχώριους συνεργούς, φυσικά.

Βεβαίως ο πρόεδρος της Ν.Δ. δεν είπε ούτε πρόκειται να πει όσα άφησε να υπονοούνται, αλλά δείτε όλα όσα έχουν επακολουθήσει μετά τη φραστική του αποσκίρτηση από το νέο «ευαγγέλιο» της καθεστηκυίας τάξης:

● ο ΣΕΒ τον ανακαλεί στην τάξη, υπενθυμίζοντας ότι το Μνημόνιο πρέπει να ενώνει κι όχι να χωρίζει (sic!),

● τα ευρωπαϊκά αδελφά κόμματα της Ν.Δ. στην Ε.Ε. κάνουν υποδείξεις συμμόρφωσης,

● οι τροϊκανοί κάνουν συστάσεις για ευρεία πολιτική συναίνεση,

● ο ΛΑ(Γ)ΟΣ της τρόικας προκαλεί τάχα τον Σαμαρά να καταθέσει τώρα την πρόταση για εξεταστική,

● τα editorial και οι άνκορμεν των ΜΜΕ απαιτούν δηκτικά «σοβαρότητα» και τέλος στους «αριστερισμούς».

Το ίδιο υποδεικνύουν και οι υπ' ατμόν βουλευτές της Ν.Δ. που προσμένουν το νέο κόμμα, ενώ ο διαγραφείς γαλάζιος ευρωβουλευτής έκανε τη δουλειά της κυβέρνησης στην αποκαθήλωση της οικονομικής πρότασης Σαμαρά.

Και πάνω στην ώρα (ξανα)έρχεται στο προσκήνιο ο Καραμανλής. Όχι μόνο για να αποκαταστήσει τη λασπωμένη στη Βιστωνίδα εικόνα του, αλλά και για να υπενθυμίσει ότι μπορεί να αποτελέσει πάλι την εναλλακτική λύση στην επανασυγκόλληση της κεντροδεξιάς. Ενδεχομένως, με περισσότερη πίστη στο Μνημόνιο... Τυχαίο; Δεν νομίζω.

Αλλά ο Σαμαράς εκεί, το βιολί του. Τι δηλοί ο μύθος; Όχι βεβαίως ότι η Ν.Δ. σκοπεύει να ηγηθεί μιας «κοινωνικής εξέγερσης» κατά του Μνημονίου ή να ξεφύγει από την παράδοση της παραπλάνησης.

Προδίδει, ωστόσο, ότι ο πρόεδρος της Ν.Δ. ψυχανεμίζεται πως η ελληνική «καρτερία» έχει ημερομηνία λήξης. Πως η «ελεγχόμενη χρεοκοπία» μπορεί να κατεδαφίσει το υπάρχον κομματικό σύστημα, πως το «πειραματόζωο» των πιστωτών μπορεί να βρεθεί σε κενό εναλλακτικής πολιτικής λύσης, ιδιαίτερα αν οι προσδοκίες του ΠΑΣΟΚ για αμφίπλευρη διεύρυνση στα δεξιά κι αριστερά (με Τατούληδες, Ντόρες, ροζ και φαιοπράσινες εφεδρείες) χαθούν στη δίνη του Μνημονίου.

Μια συσσώρευση της ψήφου διαμαρτυρίας, ιδιαίτερα στον δεύτερο γύρο, ίσως επιτρέψει στη Ν.Δ. να ξαναπλασαριστεί στον πολιτικό κύκλο της εναλλαγής συντομότερα απ' όσο φαίνεται.

Άλλωστε, όπως δείχνουν τα επίμονα σενάρια για αναπόφευκτη χρεοκοπία ή «μαλακή» αναδιάρθρωση του χρέους, κάποια στιγμή μια ελληνική κυβέρνηση θα υποχρεωθεί να υπογράψει ένα δεύτερο Μνημόνιο ή να εφαρμόσει πειθήνια τους σιδερένιους κανόνες του νέου Συμφώνου Σταθερότητας (με μόνιμο μηχανισμό ελεγχόμενης χρεοκοπίας) που οσονούπω αποφασίζουν οι 27 της Ε.Ε. Κι αυτή η κυβέρνηση είναι απίθανο να είναι του ΠΑΣΟΚ.

Τι άλλο δηλοί ο μύθος; Ότι και η πολιτική – όπως η φύση – απεχθάνεται το κενό. Και το κενό εναλλακτικής λύσης το άφησε γενναιόδωρα κι αυτή τη φορά η αριστερά, απορροφημένη στο βασανιστικό έργο αυτογνωσίας και ετεροπροσδιορισμού.