Η αυτορρύθμιση του χάους

Από την Καθημερινή

Της Τασούλας Καραϊσκάκη

Η αγορά πάντα εκμεταλλευόταν, ή «κατασκεύαζε», ευκαιρίες για ανατιμήσεις – παλιοκαιρινό αμάρτημα. Όμως, είναι παράδοξο να διαπράττεται σε εποχές τόσο δραματικού κοινωνικο-οικονομικού αδιεξόδου. Μεσάζοντες, καρτέλ, έμποροι αφήνονται να ανεβάζουν τον τιμάριθμο, μολονότι, όπως λένε οι ειδικοί, η μείωση των τιμών είναι το πιο εξυγιαντικό μέσο για την αντιμετώπιση της ύφεσης.

Πιο χαρακτηριστικό, εν μέσω θέρους, το παράδειγμα στον τουρισμό. Ακριβώς επειδή έτσι είναι αρθρωμένος ο ελληνικός τουρισμός, ασχεδίαστος, άναρχος, εποχικός και γεωγραφικά άνισα ανεπτυγμένος, τα σπασμένα της κρίσης ή όποιας τουριστικής «πολιτικής» (φθηνά πακέτα στα ξένα πρακτορεία και ό,τι περισσέψει ακριβοπουλημένο στους «χαρμάνηδες» ελεύθερους σκοπευτές) τα πληρώνουν οι καταναλωτές.

Κατά 15% αυξήθηκαν τον Ιούλιο του 2011, σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2010, οι οn line τιμές των ελληνικών ξενοδοχείων (περιλαμβάνονται στον κατάλογο της Trivago.gr).

Η μέση τιμή του δίκλινου ανά διανυκτέρευση έφτασε τα 116 ευρώ από 101 ευρώ πέρυσι (18% επάνω στα Χανιά, 21% στο Ρέθυμνο, 25% στη Ρόδο, 32% στο Ημεροβίγλι, 30% στον Άγιο Νικόλαο, 66% στη Χώρα της Μυκόνου, 5% στην Παροικιά). Η αύξηση του ΦΠΑ στη σίτιση έκανε ακόμη πιο ακριβά τα ήδη απλησίαστα πιάτα των εστιατορίων.

Όσο για τους βενζινοπώλες, ως συνήθως ανεβάζουν την τιμή της αμόλυβδης ενώ δεν έχει επιβληθεί νέος φόρος και η τιμή του πετρελαίου διεθνώς πέφτει. Για παράδειγμα, στην Πάτμο των δύο πρατηρίων (προχθεσινή καταγγελία στην Κ»), η τιμή της από 1,74 ανά λίτρο ανέβηκε στο 1,837 από τον πρώτο πρατηριούχο, για να ακολουθήσει άμεσα το παράδειγμά του και ο δεύτερος.

Τα σούπερ μάρκετ παίζουν τα γνωστά παιχνίδια των αυξομειώσεων. Σε χιλιάδες προϊόντα, από τους 80.000 κωδικούς που υπάρχουν στα σούπερ μάρκετ, γίνονται σε ανύποπτο χρόνο ανακλήσεις των μειώσεων που επιτυγχάνονται μετά από πιέσεις, ενώ οι κινήσεις ενός «κούκου» δεν φέρνουν την άνοιξη, απλώς φαλκιδεύουν τις στατιστικές.

Πρόσφατα, δεκάδες επιχειρήσεις, επικαλούμενες τις αυξήσεις των τιμών πρώτων υλών και τα υψηλότερα λειτουργικά έξοδα, έστειλαν ανατιμημένους καταλόγους για βασικά προϊόντα (γαλακτοκομικά, καφές, ρύζι κ.ά.) που πλέον πωλούνται κατά 10% ακριβότερα. Ρεκόρ τιμαριθμικής εκτόξευσης έσπασαν φέτος στα θέρετρα τα... αντηλιακά (π.χ. από 5,90 πέρυσι σε 18,60 φέτος προϊόν ίδιας μάρκας).

Το πρόβλημα είναι ότι ο καθένας από τους επαγγελματίες επιμένει να αισχροκερδεί εις βάρος των υπολοίπων, περνώντας πολύ εύκολα από τον ρόλο του αγανακτισμένου πολίτη που εξαπατάται σε εκείνου που εξαπατά.

Παραβλέπει ο έμπορος τα ανύπαρκτα «τράτα» των καταναλωτών και υπολογίζοντας και στην παραοικονομία επιδεικνύει ανελαστικότητα, θίγοντας την οικονομία. Διότι η ακρίβεια πλήττει μακροπρόθεσμα (αν και όχι άμεσα στις τουριστικές περιοχές) τη ζήτηση. Τα κρατικά έσοδα μειώνονται, φέρνοντας κι άλλες περικοπές, αύξηση της ανεργίας, δηλαδή διαρκή ανακύκλωση της ύφεσης.

Ούτε συζήτηση για παρέμβαση των ελεγκτικών μηχανισμών («καλοκαίρι είναι, άσε τον κόσμο να δουλέψει»). Όπως πάντα, το κράτος προτιμά να διαχειρίζεται πρόχειρα μόνο την «εικόνα» των επιφανέστερων προβλημάτων, αφήνοντας υπογείως το χάος να αυτορρυθμίζεται.