Από την Καθημερινή
Της Ζέζας Ζήκου
Ζούμε την απόλυτη καταιγίδα. Με την Ελλάδα και στο Μνημόνιο και ξανά χρεοκοπημένη, δεν χρειάζεται να είναι κανείς Κέινς για να καταλάβει τι πάει στραβά.
Από τις 23 Απριλίου 2010, με το διάγγελμα του πρωθυπουργού από το Καστελλόριζο, και από τις 5 και 6 Μαΐου που ψηφίστηκε ο νόμος που μετέφερε το διαβόητο Μνημόνιο 1 στην ελληνική έννομη τάξη, η χώρα εισήλθε στη μετα - Χρεοκοπία εποχή. Αλλά λίγοι πολίτες το αντιλήφθηκαν, καθώς η σπουδαιοφανής οικονομική - τεχνοκρατική σκέψη παρέλυσε κάθε σοβαρή πολιτική συζήτηση.
Τα μέτρα του Μνημονίου 1 αποδείχθηκαν ασπιρίνες, μη δραστικές κατά της πολιτικής «πανώλους» του δημοσιονομικού ελλείμματος που γεννάει χρέη επειδή δεν εφαρμόστηκαν, μας λένε. Απλώς προγράμματα λιτότητας που τιμωρούν μόνο τους φτωχούς και τη μεσαία τάξη.
Όμως, η πραγματική οικονομία είναι κλινικά νεκρή. Μην κόβετε μισθούς και συντάξεις και επιδόματα εν μέσω ύφεσης, μας έμαθε ο Κέινς (και ο μαθητής του, Πολ Κρούγκμαν): θα δημιουργήσετε έναν κεϊνσιανικό πολλαπλασιαστή της κρίσης και θα έχουμε νέο 1929. Η μεγάλη κρίση, ένα «1929» με αναλογίες και διαφορές από το πρωτότυπο, είναι εδώ.
Το στοίχημα επιβίωσης της οικονομίας είναι κολοσσιαίας σημασίας για το μέλλον μας και το μέλλον των επόμενων γενεών της χώρας μας. Κι αν χρειάζεται συναίνεση, αυτή η συναίνεση χρειάζεται στο να λυτρωθούμε από τους «σωτήρες» μας.
Ψηφίστηκε, λοιπόν, το Μεσοπρόθεσμο. Όμως, οι στόχοι του όχι μόνον είναι ανέφικτοι σε μια χώρα που ζει ήδη τον τρίτο συνεχόμενο χρόνο βαθιάς ύφεσης, αλλά θα οδηγήσουν σε μια διαδικασία ακόμη βαθύτερης οικονομικής ύφεσης, καθώς προβλέπει πρόσθετα μέτρα 6,5 δισ. ευρώ για το δεύτερο εξάμηνο του 2011, που οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στη νέα οδυνηρή κατάρρευση.
Θα ήταν καλύτερα να θυμηθούν όλοι – και ειδικότερα η πληθώρα των οικονομολόγων που έχουν βρει «πρόθυμες» στήλες στις εφημερίδες και «άδειες» εκπομπές στην τηλεόραση – τον Ροβεσπιέρο, ο οποίος στην ομιλία του το 1792 για τον «Επισιτισμό» έκανε διάκριση ανάμεσα στο αναγκαίο και το πλεονάζον, εφαρμόζοντας διαφορετικό καθεστώς για το καθένα...
Όλοι αυτοί οι διπλωματούχοι των ξένων πανεπιστημίων που καλούνται να υπερασπιστούν τα συμφέροντα των ισχυρών και του κατεστημένου – και καταγγέλλουν ως «λαϊκιστές» όλους τους υπόλοιπους – αναπτύσσουν θεωρίες που περιγράφουν ένα σύστημα ή μια κατάσταση όχι όπως είναι, αλλά όπως θα ήθελαν εκείνοι να είναι. Κι αυτό δεν είναι απλώς ανέντιμο, είναι εξαιρετικά επικίνδυνο.
Η λαϊκή αγανάκτηση που ξεσπάει με την εμβληματική πλέον χειρονομία της μούντζας δεν απεικονίζει εις βάθος την απελπισία της κοινωνίας. Οφείλεται κυρίως στη γενικευμένη αίσθηση αδικίας που ενεργοποιεί την οργή. Περισσότερο ανυπόφορη ακόμα από αυτή καθεαυτή την (αναγκαστική) συρρίκνωση των βιοτικών επιπέδων του κοινού πολίτη είναι η ευρεία ανακατανομή πλούτου και ισχύος που επιτελείται στην πλάτη του.
Στο μέτρο λοιπόν που, όπως παρατηρούσε ο Σουμπέτερ, η καπιταλιστική ανάπτυξη τείνει πάντα να απογειώνεται με την «καταστροφή» των πιο παρωχημένων και αναποτελεσματικών συντελεστών της παραγωγικής διαδικασίας, η κοινωνική αντίδραση μπροστά στα φαινόμενα αυτά απειλεί με εκρήξεις και ανατροπές.
Θα μου πείτε ότι η κρίση είναι η εκκίνηση ενός νέου οικονομικού και πολιτικού ταξιδιού. Η Ιθάκη του είναι ακόμη αδιόρατη, απροσδιόριστη. Θα εξαρτηθεί (και) από την έκταση και τη διάρκεια της κρίσης. Πόσοι συναγερμοί χρειάζονται για να το καταλάβουμε;
Οι ξένες δυνάμεις προετοιμάζονται συστηματικά για την αποτυχία μας. Αν δεν επιτευχθούν οι νέοι σκληροί στόχοι που έχουν τεθεί, τότε η νέα βοήθεια των εταίρων - δανειστών θα αποσυρθεί. Αλλά η ελληνική κρίση δεν είναι απλώς ταμιακή. Ταμιακό είναι το οξύ και επικίνδυνο σύμπτωμά της. Είναι κρίση λειτουργίας. Είναι η ασυμβατότητά μας με τον κόσμο στον οποίο (μας λένε ότι) ανήκουμε, ενώ στην πραγματικότητα λειτουργούμε με όρους που μας οδηγούν έξω από αυτόν.
Τι κάνουμε για να τους διαψεύσουμε; Τι κάνουμε για να μη γίνουμε μια χώρα βαλκανική με μέσο μισθό των 300 ευρώ, ανεργία στο 30% και μαζική μετανάστευση στο εξωτερικό; Κορυφαίος τραπεζίτης μού αφηγήθηκε τι του είπαν οι Γερμανοί στη Φρανκφούρτη μετά την τελευταία σύνοδο του Eurogroup: «Δεν θα σας αφήναμε να πέσετε στην άβυσσο... Μας κοστίζει φθηνότερα να σας σώσουμε απ' ό,τι να σας αφήσουμε να χρεοκοπήσετε».
Ο τρόπος που χρησιμοποιείται η οικονομική επιστήμη έχει οδηγήσει σε μια σειρά χονδροειδών λαθών. Το μεγαλύτερο από τα λάθη αυτά είναι η ψευδαίσθηση ότι τα δανεικά ισοδυναμούν με πραγματικό πλούτο, όπως είναι τα χρήματα ή οι πολύτιμοι λίθοι. Όλα όσα συνέβησαν τα τελευταία χρόνια αποκάλυψαν τον εύθραυστο χαρακτήρα του αμερικανικού καπιταλιστικού συστήματος, που έμοιαζε ανίκητο. Ο κινεζικός κρατικός καπιταλισμός, που μοιάζει περισσότερο με μείγμα ταοϊσμού και λενινισμού, δεν είναι κάτι βιώσιμο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου