Ανίκανος να διασπαστεί, αδύναμος να συνεχίσει ενιαίος

Η μεσοβέζικη απόφαση των ανανεωτικών του ΣΥΝ να μην συμμετάσχουν στα όργανα του κόμματος που θα εκλεγούν σήμερα το βράδυ από το 6ο Συνέδριό του αφήνει τα πάντα ανοιχτά. Σε κάθε περίπτωση όμως προδίδει την αδυναμία βιώσιμης διάσπασης του Συνασπισμού. Είναι αμφίβολο, εφ' όσον το κόμμα αυτό διασπαστεί, αν έστω το ένα από τα δύο (;) κομμάτια που θα προκύψουν θα μπορεί να επιβιώσει στην όλο και αγριότερη πολιτική αρένα.

● Γι' αυτό οι ανανεωτικοί κοντοστάθηκαν – άλλωστε οι εσωτερικοί τους διαχωρισμοί δύσκολα θα μπορούσαν να βγάλουν μια «καθαρή» απόφαση.

● Γι' αυτό ο Τσίπρας υποχρεώθηκε να κάνει δύο ομιλίες στο συνέδριο χωρίς να πει οτιδήποτε σαφές, οτιδήποτε πολιτικό, κάτι που τόσο έχει ανάγκη η κοινωνία καθώς βλέπει τη θύελλα να έρχεται ταχύτατα. Ήταν τόσο λεπτές οι ισορροπίες, ώστε κάθε απόπειρα εκφοράς πολιτικού λόγου θα μπορούσε να τινάξει τα πάντα στον αέρα.


Έτσι η διαρκής εκκρεμότητα του ΣΥΝ – και κατ' επέκταση του ΣΥΡΙΖΑ – παραμένει τουλάχιστον μέχρι σήμερα το βράδυ. Ανεξαρτήτως της όποιας εξέλιξης όμως είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν ο συνολικός χώρος της Ανανεωτικής και Ριζοσπαστικής Αριστεράς θα μπορέσει την επόμενη περίοδο, όταν θα κρίνεται η επιβίωση όλων των πολιτικών χώρων, να εκφέρει έναν πολιτικό και οραματικό λόγο που θα του διασφαλίζει την επιβίωση. Είναι επίσης εξαιρετικά αμφίβολο αν θα καταφέρει να συνεχίσει όπως τον γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Κι αυτό διότι οι εσωτερικές του διαιρέσεις γίνονται όλο και βαθύτερες και τον εμποδίζουν πλέον να λάβει θέση μάχης εν όψει των θυελλωδών εξελίξεων.

Κατακερματισμός όλων των πτερύγων

Από τη μια είναι δεδομένο ότι η βέβαιη πλέον οικονομική χρεοκοπία της χώρας απειλεί να συμπαρασύρει και το πολιτικό προσωπικό. Όσο, όμως, κι αν οι αδύναμοι κρίκοι, εκ πρώτης όψεως, είναι το ΠΑΣΟΚ και η Ν.Δ., ως τα κόμματα που έχουν κυβερνήσει και φέρουν όλη την ευθύνη για τη χρεοκοπία, είναι παρακινδυνευμένο, με τη χώρα τιναγμένη στον αέρα και την απόγνωση να πνίγει την κοινωνία, να εξαιρείς κάποιον από τους πολιτικούς σχηματισμούς. Ιδιαίτερα όταν μιλάμε για τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος ήδη από πολύ καιρό έχει μπει σε τροχιά ανεπίλυτης κρίσης.

Το συνέδριο του Συνασπισμού θα δούμε σήμερα το βράδυ πώς θα καταλήξει. Όμως μικρή σημασία έχει πια η καταγραφή των πολιτικών ή «τασικών» συσχετισμών στο εσωτερικό του ή το αν ο Τσίπρας θα είναι πρόεδρος με μια μικρή πλειοψηφία ή το αν θα γίνει εφικτό να ανασυσταθεί η πλειοψηφία του 70% που είχε εγκρίνει το πρόγραμμα. Άλλωστε τα δεδομένα είναι σαφή και η πραγματικότητα αμείλικτη:

1. Οι πληγές είναι πλέον πολύ βαθιές ακόμη και στο εσωτερικό του κάποτε ενιαίου και πλειοψηφικού Αριστερού Ρεύματος και κανένας διαδικαστικός συμβιβασμός δεν μπορεί να επουλώσει το πολιτικό και ιδεολογικό τραύμα.

2. Είναι κάθετη και μη αναστρέψιμη η αντιπαλότητα της Ανανεωτικής Πτέρυγας με τον ΣΥΡΙΖΑ επί τη βάσει της μετατροπής ή όχι του όλου σχήματος σε ενιαίο κόμμα, η οποία είναι δυνατόν να αποτελέσει αιτία διάσπασης – με αποχώρηση των «ανανεωτικών» και είτε αυτόνομη παρουσία τους είτε σύμπλευση με τους Οικολόγους Πράσινους.

3. Δεν πρέπει να παραβλέπουμε τη διαίρεση και στο εσωτερικό των ανανεωτικών, με τη μία πτέρυγα να προκρίνει την έξοδο και την άλλη τη συμπόρευση με τον Τσίπρα υπό την προϋπόθεση ότι ο ΣΥΝ θα μείνει ανεξάρτητος από τον ΣΥΡΙΖΑ. Η απόφαση περί μη συμμετοχής της Ανανεωτικής Πτέρυγας στα κομματικά όργανα, όπως κι αν εξελιχθεί, δηλώνει το αδιέξοδο στο εσωτερικό της.

4. «Συνιστώσες» του ΣΥΡΙΖΑ διεκδικούν τη μετατροπή του σε ενιαίο πολιτικό μόρφωμα με όρους διάχυσης του ΣΥΝ στην εκλογική συμμαχία.

5. Δεν πρέπει, στο πλαίσιο του ΣΥΡΙΖΑ, να παραβλέπουμε τη σφήνα από τον Αλαβάνο με τη δημιουργία του Μετώπου Αλληλεγγύης και Ανατροπής, το οποίο δεν αποσκοπεί μόνο στην ανατροπή του συσχετισμού δύναμης με τον ΣΥΝ, αλλά και στο ξεπέρασμα του ΣΥΡΙΖΑ.

Όλη αυτή η πανσπερμία κινήσεων, φυγόκεντρων τάσεων, αλλά και αντιθέσεων στο εσωτερικό των επιμέρους στρατοπέδων, όχι μόνο δεν εξασφαλίζει τη στοιχειώδη ενότητα, αλλά αντιθέτως ακυρώνει την πιθανότητα βιώσιμης διάσπασης ενισχύοντας το ενδεχόμενο της παρατεταμένης παρακμής και της διάλυσης.

Πολιτικό αδιέξοδο

Όλη αυτή η εικόνα αυτονόητα έχει τη ρίζα της στην πλήρη αδυναμία διαμόρφωσης μιας στοιχειώδους πολιτικής συμφωνίας, η οποία επιδεινώνεται πολύ περισσότερο εξ αιτίας της κρίσης και του φάσματος της εθνικής χρεοκοπίας.

Μετά την κατάρρευση του σοσιαλιστικού μπλοκ, την υποχώρηση της πολιτικής αξιοπιστίας της ελληνικής αλλά και της συνεχούς συρρίκνωσης της ευρωπαϊκής Αριστεράς, το άδοξο τέλος του ενιαίου Συνασπισμού και την πολιτική ρετσινιά της συγκυβέρνησης με τη μητσοτακική Ν.Δ., ο ΣΥΝ πέρασε πολλά χρόνια στον «πάτο του πηγαδιού».

Όσο η εκλογική επιβίωση ήταν η μοναδική επιδίωξη του κόμματος αυτού και οι ιδεολογικές διαφορές υπάγονταν στη διαχείριση του κομματικού οικοπέδου, τα εσωτερικά σύνορα χαράσσονταν με μεγάλη ευκολία: απλώς κάθε νέα πολιτική ή ιδεολογική σύγκρουση το πολύ - πολύ μετακινούσε τον μεταξύ τους φράκτη και η επιδίωξη της κομματικής ενότητας δεν ήταν παρά ένα τεχνικό ζήτημα.

Η μεγάλη κρίση του ΠΑΣΟΚ μετά τη διαδοχή του Σημίτη από τον Παπανδρέου και την ήττα του τελευταίο το 2007, η ανεκμετάλλευτη ευκαιρία του ΣΥΡΙΖΑ τη διετία 2008-2009, που σπαταλήθηκε σε μια ανόητη συμμαχία με τα Εξάρχεια, αλλά και η ραγδαία επιδείνωση της παγκόσμιας και κυρίως της ελληνικής οικονομικής κρίσης έφεραν στο προσκήνιο την ανάγκη μιας συνολικής πρότασης για τη χώρα. Αυτό απεδείχθη αδύνατον, στο πλαίσιο του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ, για κάποιους πολύ απλούς λόγους:

1. Κάθε πρόταση σε αυτό το επίπεδο, και μάλιστα υπό το φάσμα της πτώχευσης, απαιτεί μια συνολική ιδεολογική και πολιτική θεώρηση για όλα όσα συνθέτουν την έννοια και την πραγματικότητα της χώρας. Ο ιδεολογικός κατακερματισμός του ΣΥΡΙΖΑ απλώς αποκλείει μια τέτοια προοπτική.

2. Μέχρι πολύ πρόσφατα, ενώ ολόκληρος ο πλανήτης είχε προεξοφλήσει την ελληνική πτώχευση, για τον ΣΥΡΙΖΑ αυτό δεν ήταν τίποτε άλλο από εκβιασμός των κερδοσκόπων.

3. Ακόμη και η – επίσης εγκαίρως προεξοφλημένη – υπαγωγή στο ΔΝΤ ήταν ένας ακόμη «εκβιασμός των κερδοσκόπων», των οποίων «παπαγαλάκια» ήταν όσοι προειδοποιούσαν για τη ζοφερή προοπτική.

4. Για μεγάλη μερίδα του ΣΥΡΙΖΑ δεν υπάρχει καν η έννοια της «χώρας», παρά μόνο αυτές των «εργαζομένων», των «αδύναμων» και των «πολιτών», επομένως η διαμόρφωση μιας συνολικής πολιτικής θεωρείται από τους περισσότερους μάλλον... περιττή στο πλαίσιο και του κόμματος και της εκλογικής συμμαχίας.

5. Μια σειρά «προτάσεις», όπως η ρευστοποίηση της εθνικής άμυνας για να σωθεί η οικονομία (με «εξοικονόμηση» ασήμαντων ποσών ετησίως), δεν αντέχουν σε κριτική ούτε καν με λογιστικά κριτήρια. Απλώς υπακούουν σε πάγιες ιδεολογικές επιλογές, οι οποίες όμως είναι πλέον εκτός πραγματικότητας και πολύ πίσω από τις ανάγκες της χρεοκοπημένης Ελλάδας.

6. Ακόμη προτάσεις όπως η εθνικοποίηση των τραπεζών (η οποία δεν εντάσσεται σε ένα πρόγραμμα με συγκεκριμένους στόχους) καταντούν στο τέλος καρικατούρα, αφού δεν διαφέρουν από αυτό που ετοιμάζεται να κάνει το... ΔΝΤ σύμφωνα με την πάγια και ήδη εξαγγελθείσα και για την Ελλάδα πρακτική του!

7. Αφού καθυστέρησε πάρα πολύ να αντιληφθεί, να συνειδητοποιήσει και να αποδεχθεί ότι η ελληνική κρίση έχει πλέον εξελιχθεί σε κρίση χρέους με ορίζοντα τη χρεοκοπία, ο ΣΥΡΙΖΑ και εδώ εμφανίζει μια πανσπερμία απόψεων για την αντιμετώπισή της: 

● Αναδιαπραγμάτευση του χρέους εντός ή εκτός ευρώ;

● Ή μήπως αναδιάρθρωσή του;

● Μήπως ολική ή μερική μονομερής διαγραφή του και με ποιους όρους;

● Είναι ταυτόσημη η ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας και η ανάπτυξη συμμαχιών εντός της Ευρώπης με την παραμονή στο ευρώ ή όχι;

Διλήμματα μπορούν να διατυπωθούν πολλά ακόμη, αλλά δυστυχώς θα παραμείνουν πολιτικά αναπάντητα από έναν χώρο ο οποίος ξαφνικά ανακαλύπτει ότι στις κρίσεις εξαφανίζεται η δυνατότητα να πατά κανείς σε δύο βάρκες.

Η δυστυχία δε είναι ότι και την επομένη του συνεδρίου του Συνασπισμού δεν πρόκειται να υπάρξει λύση στο ιδεολογικό και πολιτικό αδιέξοδο τόσο του ιδίου όσο και του ΣΥΡΙΖΑ. Η πολύχρονη πείρα στη διαχείριση της κομματικής, ιδεολογικής και πολιτικής Βαβέλ δεν είναι πια αρκετή. Όσο μάλιστα θα επιδεινώνεται η κατάσταση στην οικονομία και την κοινωνία, τόσο ταχύτερα θα αναδιατάσσονται και η χώρα και το πολιτικό σύστημα, το οποίο θα δοκιμάζεται όλο και πιο σκληρά.

Αν λοιπόν όλη αυτή η πολιτική και οργανωτική πανσπερμία δεν κατάφερε και πολλά πράγματα σε ευκολότερες – και ευνοϊκότερες – συνθήκες, γιατί άραγε θα τα καταφέρει τώρα;