Ευρω-συναγερμός για την Ελλάδα

Από Το Ποντίκι 4.11.2010 (απ' όπου και το σκίτσο του Soloup)

Συναγερμός σήμανε σε Κομισιόν και Ευ­ρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα λόγω των εξελίξεων στην ελληνική οικονομία. Τα αποτελέσματα του δεκαμήνου στο ρα­βασάκι που έστειλε το υπουργείο Οικονομικών εί­ναι ανησυχητικά και καταδεικνύουν την έλλειψη ρευστού στην αγορά και τη δεινή θέση στην οποία έχει περιπέσει η πραγματική οικονομία.

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στο «Π» κοινο­τικός παράγοντας, «τόσο καιρό λαμβάναμε τη δι­αβεβαίωση ότι ο Οκτώβριος θα ήταν ο μήνας που θα αντιστρεφόταν το κλίμα και γι’ αυτό δώσαμε τη συγκατάθεσή μας σε μέτρα προσωρινού χαρα­κτήρα, όπως η περαίωση». Όμως τα στοιχεία δεί­χνουν ότι ο ρυθμός είσπραξης των εσόδων έχει κολλήσει στο 3,6% σε σχέση με τον αναθεωρη­μένο (προς τα κάτω) στόχο 8,7%, ενώ οι εισπρά­ξεις από την πολλά προσδοκώμενη περαίωση και τη ρύθμιση χρεών δεν πιάνουν τους στόχους που έβαλε το ΥΠΟΙΟ.

Την προηγούμενη εβδομάδα, με άκρα μυστικό­τητα, το οικονομικό επιτελείο έστειλε στην Κομισι­όν ένα νέο προσχέδιο προϋπολογισμού του 2011, το οποίο περιλαμβάνει και το λεγόμενο απαισιό­δοξο σενάριο, που προνοεί μεγαλύτερο πληθωρι­σμό και ύφεση και χαμηλότερο στόχο εσόδων.

Φοροδιαφυγή

Ο εκτροχιασμός των στόχων του 2010, σε συν­δυασμό με τις αναθεωρήσεις των στοιχείων του 2009 αλλά και την αναμονή για τις όποιες πολιτι­κές εξελίξεις μετά τις δημοτικές εκλογές, έχουν παγώσει τις παρασκηνιακές συνομιλίες για αναδι­απραγμάτευση των όρων αποπληρωμής της δανει­ακής σύμβασης της χώρας μας.

♦ Αρχικά Κομισιόν και ΕΚΤ δεν απέκλειαν το ενδεχόμενο «εάν και εφόσον η Ελλάδα πετύχαι­νε τους στόχους του μνημονίου, να εξεταζόταν το ενδεχόμενο παγώματος της αποπληρωμής των δα­νείων του "μηχανισμού στήριξης" για 1-2 χρόνια ή επιμήκυνσης έως και 7 έτη, ώστε οι δόσεις να είναι μικρότερες».

♦ Όμως το γεγονός ότι το 2010 κινείται σταθε­ρά κάτω από τις προδιαγραφές, παρά τα σκληρά μέτρα, η συνειδητοποίηση ότι ο κρατικός μηχανι­σμός δεν μπορεί να «δουλέψει» ώστε να αποφέρει τα απαιτούμενα έσοδα, η αδυναμία του οικονομι­κού επιτελείου να πατάξει τη φοροδιαφυγή αλλά και η επιμονή της κυβέρνησης να συντάσσεται με το ΔΝΤ άλλαξαν τα δεδομένα.

Ενδεικτικό του κλίματος ήταν το σκηνικό απο­μόνωσης του πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής από το Βερολίνο και το Παρίσι, αλλά και από τον πρόεδρο του Eurogroup Ζαν - Κλοντ Γιούνκερ, ο οποίος μέχρι πρόσφατα προσέφερε περίσσια κάλυψη στο Μαξίμου.

Σκληρά μέτρα

Ασφαλείς πληροφορίες ανέφεραν στο «Π» ότι τρία είναι τα σενάρια που εξετάζονται για το μέλ­λον της ελληνικής οικονομίας:

1. Να ληφθούν σκληρά μέτρα και να επισπευ­σθούν οι διαρθρωτικές αλλαγές, ώστε το 2011 να κινηθεί εντός στόχων. Σε αυτήν την περίπτωση η Ε.Ε. είναι διατεθειμένη να εξετάσει ευκολίες αποπληρωμής προς το τέλος του επόμενου έτους. Για να γίνει αυτό όμως πρέπει

◆ να επιτευχθούν στόχοι όπως πάταξη της φο­ροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής,

◆ να περικοπούν δραστικά οι δαπάνες του Δη­μοσίου με επιπλέον συρρίκνωση του 30% του ευ­ρύτερου δημόσιου τομέα,

◆ να χρηματοδοτηθεί η αγορά με δάνεια από τις τράπεζες,

◆ να κλείσουν οι ελλειμματικές ΔΕΚΟ,

◆ να μειωθούν οι δαπάνες στην Υγεία

◆ και να απορροφηθούν πλήρως τα κοινοτικά κονδύλια – κάτι δύσκολο, σύμφωνα με τις μέχρι τώρα ενδείξεις.

2. Σε περίπτωση που οι στόχοι εξακολουθούν να υστερούν, τότε υπάρχει το σενάριο επιμήκυν­σης του παρόντος μνημονίου, που λήγει στο τέλος του 2013. Και εδώ είναι που αρχίζει η ακατάσχετη σεναριολογία. Παράταση του μνημονίου σημαίνει ότι πρέπει να συνεχιστεί η λιτότητα μέχρι να μει­ωθεί το έλλειμμα στο 3% και να ολοκληρωθούν οι προσταγές για τη φιλελευθεροποίηση των αγορών σε όλους τους τομείς: των ιδιωτικοποιήσεων, του ασφαλιστικού, της Υγείας, της εργασίας κ.λπ.

Παράλληλα, όμως, σημαίνει και παράταση της δανειοδότησης (δηλαδή επιπλέον κονδύλια) από την Ε.Ε. και το ΔΝΤ. Σε αυτό το σημείο υπάρχει η ρήξη.

◆ Η ευρωζώνη, και ιδιαίτερα η Γερμανία, δεν φαίνονται διατεθειμένες να δώσουν επιπλέον χρήματα.

◆ Από την άλλη, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υπογείως προσδοκά τη λήξη του παρόντος μνη­μονίου και – εφ' όσον η ευρωζώνη... δεν μπορεί – επιθυμεί να «παρέμβει» με την υπογραφή νέας διμερούς δανειακής σύμβασης με την Ελλάδα υπό τους δικούς του όρους.

3. Εάν η κατάσταση συνεχίσει ως έχει και τα σπρεντ των αγορών εξακολουθούν να κινού­νται πάνω από τις 800 μονάδες βάσης, η επιλογή είναι μια ελεγχόμενη αναδιάρθρωση του συνολι­κού χρέους της χώρας. Τόσο η Κομισιόν όσο και η ΕΚΤ φοβούνται ότι η παρουσίαση των αποτελε­σμάτων του 2010 και η αναθεώρηση των στοιχεί­ων που θα ανακοινωθούν αυτόν τον μήνα θα φέ­ρουν νέο κύμα δυσπιστίας στις αγορές, που θα δουν το χρέος να εκτοξεύεται πάνω από το 127% για το 2009 και το έλλειμμα στο 15,6%.

Παράγοντες της Ε.Ε. σιωπηλά διερευνούν τις προθέσεις των δανειστών μας για μια πιθανή ανα­διάρθρωση του χρέους, συμπεριλαμβανομένων και των τραπεζών που κατέχουν ελληνικά ομόλο­γα. Προϋπόθεση είναι να συμφωνήσουν και αυτοί στο ύψος του λεγόμενου «κουρέματος» των ελ­ληνικών ομολόγων. Διερευνάται επίσης ο μηχανι­σμός που θα ακολουθηθεί σε τέτοια περίπτωση, καθώς δεν υπάρχει προηγούμενο ελεγχόμενης πτώχευσης στην ευρωζώνη.

Οι διαπραγματεύσεις που διεξάγονται αυτήν τη στιγμή στην Ε.Ε. για την αναθεώρηση της Συνθή­κης της Λισσαβώνας είναι ξεχωριστές από τα τεκταινόμενα στη χώρα μας και σύσσωμοι οι εταίροι φροντίζουν να υπογραμμίζουν ότι «η Ελλάδα αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση».

Οι Ευρωπαίοι θεωρούν ότι δεν κινδυνεύει η εκταμίευση της τρίτης δόσης του δανείου, διότι, όπως υποστηρίζουν, «το μνημόνιο προνοεί συ­γκεκριμένα επιπρόσθετα μέτρα ώστε να καλυ­φθούν τυχόν τρύπες του 2010». Ήδη το οικονο­μικό επιτελείο μελετά την αύξηση του φόρου στα τσιγάρα, ενώ παράλληλα έχει διαμηνύσει στα με­γάλα υπουργεία ότι πρέπει να περικόψουν κονδύ­λια από τον φετινό προϋπολογισμό. Τα πράγματα όμως δυσκολεύουν όσον αφορά την εκταμίευση της τέταρτης δόσης στο τέλος Μαρτίου.

Ψάχνουν 1,7 δισ. ευρώ

Το εκβιαστικό δίλημμα του πρωθυπουργού, που έθεσε θέμα πρόωρων εκλογών, ασκεί μεγά­λη πίεση στο οικονομικό επιτελείο, το οποίο «πρέ­πει να είναι προετοιμασμένο για όλα», όπως ανέ­φερε χαρακτηριστικά στέλεχός του. Όπως ανα­φέρει, στην καλύτερη περίπτωση η μαύρη τρύπα από τα έσοδα φτάνει τα 1,7 δισ. ευρώ, «που πρέ­πει να καλυφθούν μέχρι το τέλος του έτους».

Αυτό σημαίνει ότι, για να κλείσει εντός στό­χων ο προϋπολογισμός (χωρίς όμως να ξέρουμε ακόμη την επίπτωση από τις αναθεωρήσεις της Eurostat), πρέπει να εισπραχθούν το δίμηνο Νο­εμβρίου - Δεκεμβρίου 11,8 δισ. ευρώ.

Εάν υπολογίσει κάποιος ότι το ΥΠΟΙΟ προσδο­κά να εισπράξει 4 δισ. ευρώ τον Νοέμβριο και 5,5 δισ. τον Δεκέμβριο, συμπεριλαμβανομένων και των τελών κυκλοφορίας, και 700 εκατ. από την περαίωση, το σύνολο των εισπράξεων φτάνει τα 10,2 δισ. ευρώ. Άρα υπολείπονται 1,6 δισ., τα οποία, εάν πιστέψουμε την κυβέρνηση, πρέπει να βρεθούν από περικοπή δαπανών και όχι από νέους φόρους.

Το περιβάλλον του Παπακωνσταντίνου επιμέ­νει να «διαρρέει» ότι η αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ θα είναι αντίστοιχη με 500 εκατ. ευρώ και όχι 1 δισ. που προνοεί το μνημόνιο. Οι ίδιες δι­αρροές αναφέρουν ότι το μαχαίρι θα έρθει από:

◆ Περικοπές στις ΔΕΚΟ.

◆ Τα νοσοκομεία.

◆ Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (αντι­δρά η τρόικα θεωρώντας την κίνηση αντιαναπτυξιακή).

◆ Τους προϋπολογισμούς συγκεκριμένων υπουργείων.

Παράλληλα, τα ραβασάκια και οι οχλήσεις, εί­τε με γράμμα είτε τηλεφωνικά είτε με e-mail, από τις εφορίες και τη Γενική Υπηρεσία Πληροφοριών πέφτουν βροχή. Οι φορολογούμενοι καλούνται εντός πέντε ημερών να προχωρήσουν σε εξοφλή­σεις χρεών για υποβολή περιοδικών δηλώσεων ΦΠΑ και για αίτηση ένταξης στην περαίωση υπό την απειλή άμεσων ελέγχων.

Τέλη Μαρτίου η απόφαση

Το πρώτο τρίμηνο του 2011 αναμένεται να είναι ο καταλύτης για τις εξελίξεις. Όπως αναφέρουν αρμόδια στελέχη της Ε.Ε., στο τέλος Μαρτίου θα υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα για το πού βαδίζουν έλλειμ­μα και χρέος, επειδή, βάσει των κανόνων της Eurostat, οι εισπράξεις μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου του 2011 μπορούν να προσμετρηθούν στον προϋπολογισμό του 2010. Παράλληλα, με το τέλος του πρώτου τριμήνου, θα διαφανούν τα απο­τελέσματα από τον νέο φοροεισπρακτικό μηχανισμό που θα τεθεί σε ισχύ με την τε­χνογνωσία του ΔΝΤ.

Ο Παπακωνσταντίνου επενδύει πολύ στην επιθετική πολιτική που θα ακολουθηθεί από τους «κομάντο» των νέων ΣΔΟΕ που θα δημιουργηθούν. Βασίζεται ακόμη στην αναδιάρθρωση της φορολογικής κλίμα­κας και στην εφαρμογή του νέου μισθο­λογίου, ώστε να κλείσει η τρύπα του ελ­λείμματος. Υπολογίζει, τέλος, στην προς τα πάνω αναθεώρηση του ΑΕΠ, η οποία αυτομάτως θα «κόψει» μονάδες από έλ­λειμμα και χρέος.

Για τους Ευρωπαίους, όμως, «άγνωστος X» παραμένει η κοινωνική αντίδραση, που μπορεί να λειτουργήσει αποσταθεροποι­ητικά ανά πάσα στιγμή. Από τη μία όμως διαμηνύουν στην κυβέρνηση να αποφύ­γει τη βαριά φορολογία και από την άλλη ζητούν επιτακτικά τη συρρίκνωση του ευ­ρύτερου δημόσιου τομέα κατά 30%.