Διχασμός στην τρόικα για την αναδιάρθρωση του χρέους

Από topontiki.gr

Του Δημήτρη Καζάκη
οικονομολόγου - αναλυτή

Ξανά στην επιφάνεια η ιστορία της αναδιάρθρωσης του χρέους. Με το μνημόνιο να βυθίζει την ελληνική οικονομία στη χειρότερη ύφεση της μεταπολεμικής ιστορίας της, με απρόβλεπτη κατάληξη και χρονική διάρκεια, άρχισαν πάλι να βγαίνουν στον αφρό διάφορα σενάρια αναδιάρθρωσης του χρέους της χώρας ως «εναλλακτική λύση» στη σημερινή κατάσταση.


1. Ο ίδιος ο κ. Σαμαράς υιοθέτησε επίσημα αυτή τη λογική προτείνοντας την μείωση του δημόσιου χρέους της χώρας έως το 2013 στο 100% του ΑΕΠ από 125% που ήταν το 2009. Στην πράξη προτείνει αναδιάρθρωση του χρέους με «κούρεμα» κατά 25% μέσα σε τρία χρόνια. Τις λεπτομέρειες αυτού του σχεδίου ο κ. Σαμαράς τις κρατά για τον εαυτό του και τα συγκεκριμένα κυκλώματα κερδοσκόπων που φαίνεται να έχουν επενδύσει σε μια τέτοιου τύπου αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους. Κι όμως, αυτή υποτίθεται ότι αποτελεί εναλλακτική πρόταση σε σχέση με το μνημόνιο.

2. Η κυβέρνηση από την πλευρά της επιμένει:

«Εμείς δηλώνουμε πολύ καθαρά αυτό το οποίο έχουμε πει επανειλημμένα. Ποτέ δεν τέθηκε και δεν πρόκειται να τεθεί ζήτημα αναδιάρθρωσης του ελληνικού δημοσίου χρέους. Αυτό το οποίο τίθεται και στο οποίο η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί είναι στην υλοποίηση ενός συγκεκριμένου οικονομικού προγράμματος και σε μέτρα με τα οποία θα μπορέσει να μετασχηματιστεί η ελληνική οικονομία, να ανακάμψει και να ξαναβρεθεί σε υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης. Αυτή είναι η απάντηση σε όλους όσοι εξακολουθούν να προβλέπουν ένα ζοφερό μέλλον για την ελληνική οικονομία».

Τάδε έφη ο υπουργός Οικονομικών κ. Παπακωνσταντίνου στη Βουλή στις 25.8. Και για μια ακόμη φορά είπε ψέματα. Ο πρώτος που αναγνώρισε ανοιχτά ότι τίθεται ζήτημα αναδιάρθρωσης του χρέους της χώρας είναι το ίδιο το ΔΝΤ στην πρόσφατη έκθεση των ελεγκτών του:

«Η εκτίμηση ότι η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους ίσως μόνο να έχει αναβληθεί, αντί να έχει αποσοβηθεί μια και καλή, είναι φανερό ότι βαραίνει στο αίσθημα [σ.σ.: των αγορών]. Πρέπει να οικοδομηθούν αποδείξεις ότι το πρόγραμμα εφαρμόζεται πλήρως, υποστηριζόμενο από κοινωνική συναίνεση και με προοπτικές για μια ανάκαμψη της ανάπτυξης».

Επομένως οι ίδιες οι αγορές θέτουν ζήτημα άμεσης αναδιάρθρωσης του χρέους της Ελλάδας, ενώ το ΔΝΤ εκτιμά ότι δεν υπάρχουν ακόμη οι «αποδείξεις» που χρειάζονται ώστε να πειστούν για το αντίθετο. Πρέπει να «οικοδομηθούν», όπως λέει.

Μάλιστα, την ημέρα που ο κ. Παπακωνσταντίνου είπε ότι «ποτέ δεν τέθηκε και δεν πρόκειται να τεθεί ζήτημα αναδιάρθρωσης του ελληνικού δημοσίου χρέους», το spread του ελληνικού 10ετούς ομολόγου ανέβηκε στα ύψη, φθάνοντας τις 945 μονάδες βάσης, ύψος ρεκόρ από τις 10 Μαΐου, οπότε ανακοινώθηκε το Μνημόνιο με το ΔΝΤ και την Ε.Ε. Ήταν ο τρόπος των αγορών για να πουν στον κ. υπουργό να κόψει τα φούμαρα, που όποτε τα ξεστομίζει στοιχίζουν πανάκριβα στην ελληνική οικονομία.

Προς μεγάλη βέβαια ικανοποίηση «ημετέρων» και μη κερδοσκόπων. Για να κερδίσει την εμπιστοσύνη αυτής της αγοράς δεν παλεύει η κυβέρνηση, όπως τόσες και τόσες φορές μας έχει διαβεβαιώσει ο κ. Παπακωνσταντίνου; Προς τι λοιπόν τα παραμύθια ότι δεν τίθεται ζήτημα αναδιάρθρωσης;


Αιφνιδιασμός των Ευρωπαίων

Το γεγονός ότι το ΔΝΤ δεν έχει δεδομένο πως το «πρόγραμμα εφαρμόζεται πλήρως, υποστηριζόμενο από κοινωνική συναίνεση και με προοπτικές για μια ανάκαμψη της ανάπτυξης», τουλάχιστον με τρόπο που να πείθει τις αγορές, αιφνιδίασε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ΕΚΤ. Γι' αυτό και στη δική της έκδοση με τις εκτιμήσεις για την πορεία του προγράμματος στην Ελλάδα κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να πείσει ότι οι «φόβοι της αγοράς» είναι αβάσιμοι:

«Οι αγορές κρατικών ομολόγων και CDS τιμολογούν με πολύ υψηλή πιθανότητα μια ελληνική κρατική πτώχευση, παρά το πρόγραμμα διαρθρωτικής προσαρμογής. Ορισμένοι φοβούνται ότι το πρόγραμμα ίσως να μην δουλέψει καθώς απαιτεί τεράστια δημοσιονομική προσπάθεια και ριζικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες είναι δύσκολο να εφαρμοστούν και είναι πιθανόν να αντιμετωπίσουν σθεναρή αντιπολίτευση από τις ελληνικές αρχές ή τον πληθυσμό.

Άλλοι αμφισβητούν την διαχειρισιμότητα του ελληνικού χρέους και ειδικότερα την ικανότητα της χώρας να αντλήσει χρήμα από την αγορά μετά το πέρας του χρηματοδοτικού προγράμματος. Τέλος, μερικοί ισχυρίζονται ότι η Ελλάδα διαθέτει ένα ισχυρό κίνητρο για να αναδιαρθρώσει το χρέος της εθελοντικά και μονομερώς μόλις αποκτήσει πρωτογενές πλεόνασμα στον προϋπολογισμό της. Αυτοί οι φόβοι είναι αβάσιμοι».

Στο ίδιο πνεύμα και ο επίτροπος Όλι Ρεν έκανε δημόσια παρέμβαση από τις στήλες της Wall Street Journal (24.8) για να μιλήσει περί «ελληνικής αναγέννησης» γράφοντας:

«Γνωρίζω ότι η προσπάθεια της ελληνικής μεταρρύθμισης δεν έχει σκοτώσει τις ανησυχίες πως η Αθήνα είναι ακόμη πιθανό να αναγκαστεί να αναδιαρθρώσει το χρέος της. Για πολλούς αλληλοσυνδεόμενους λόγους, βρίσκω αυτές τις ανησυχίες αβάσιμες».

Σε ποιους απευθύνεται ο Όλι Ρεν; Προφανώς σε κύκλους των αγορών. Και μάλιστα μιλάμε για τόσο ισχυρούς κύκλους, ώστε ο ίδιος ο επίτροπος χρειάστηκε να τους απευθυνθεί δημοσίως μέσα από τις στήλες της κορυφαίας χρηματιστικής εφημερίδας των ΗΠΑ. Η δημόσια αυτή παρέμβαση δείχνει δυο πράγματα:

● Αφενός το κρίσιμο σημείο στο οποίο έχουν φτάσει οι διαπραγματεύσεις στην αγορά για την τύχη του ελληνικού χρέους, αλλά και της ίδιας της Ελλάδας, που έχουν ουσιαστικά αρχίσει στο παρασκήνιο αφότου επιβλήθηκαν στη χώρα το μνημόνιο και η δανειακή σύμβαση.

● Κι αφετέρου την αυξανόμενη ανησυχία των ευρωκρατούντων ότι η διεθνής αγορά και οι παράγοντές της δεν πρόκειται για πολύ ακόμη να ανέχονται την πρωτοκαθεδρία της Κομισιόν, της ΕΚΤ και των ευρωπαϊκών τραπεζών στη διαχείριση του ελληνικού προβλήματος.

Αυτός είναι και ο λόγος που ο Όλι Ρεν, στο άρθρο που αναφέραμε, λέει ότι:

«Αυτοί που υποστηρίζουν την αναδιάρθρωση του χρέους τείνουν να υποτιμούν τα τεράστια κόστη. Θα σημάνει σοβαρές αλυσιδωτές συνέπειες μέσα από μια παρατεταμένη αναστάτωση της ευρύτερης οικονομίας και του χρηματοπιστωτικού συστήματος στην Ελλάδα, ενώ θα έχει αρνητικές συνέπειες για ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ και την παγκόσμια οικονομία. Τα πολιτικά κόστη θα είναι εξαιρετικά επιζήμια όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για τη ζώνη του ευρώ, όπως και για το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Επιχειρεί δηλαδή να φοβίσει τις αγορές με τα κόστη και τις ζημιές που θα επιφέρει μια αναδιάρθρωση του χρέους. Γιατί;

(Η απάντηση στο «Ποντίκι» της Πέμπτης 2.9, στο άρθρο του Δημήτρη Καζάκη με τίτλο «Ευρωζώνη και αγορές καυγαδίζουν για την Ελλάδα»...)