Ένα βήμα πριν από τον γκρεμό

ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ

Από τη Ρήξη, Φεβρουάριος 2010


Ο ορισμός του συνεδρίου του ΣΥΝ για την άνοιξη φέρνει το συνολικό εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ σε οριακό σημείο. Κεντρικό θέμα του συνεδρίου θα είναι, εκ των πραγμάτων, οι σχέσεις του Συνασπισμού με τους συνεργαζόμενους σχηματισμούς, ενώ ο στόχος του Τσίπρα, ο οποίος επέμεινε τόσο για τη διεξαγωγή του συνεδρίου, είναι κατά βάση η επαναβεβαίωση τής υπό ανοιχτή αμφισβήτηση ηγεσίας του και, ει δυνατόν, η ενδυνάμωσή της.


Ο δρόμος όμως προς αυτό το συνέδριο είναι γεμάτος παγίδες και εσωκομματικού και ενδοπαραταξιακού χαρακτήρα, οι οποίες άπτονται και του συνολικού πολιτικού κλίματος. Τα πιο αιχμηρά αγκάθια είναι:

1. Η μόνιμη τριβή μεταξύ αριστερών και αριστεριστών με τους ανανεωτικούς, η οποία είναι πλέον σε κρισιμότατη φάση ύστερα από αλλεπάλληλα επεισόδια μετά τις εκλογές και την επιδίωξη συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ εκ μέρους των ανανεωτικών, οι οποίοι ωστόσο είναι και στο εσωτερικό τους διασπασμένοι.

2. Η τακτική ρήξης που ακολουθούν πολλοί από τους ανανεωτικούς επιδιώκοντας είτε την προσέγγιση απευθείας με το ΠΑΣΟΚ σε επίπεδο Αυτοδιοίκησης είτε σε συμμαχία με τους Οικολόγους. Μπορεί στα επιμέρους να μην είναι σύμφωνοι όλοι οι ανανεωτικοί, αλλά αυτού τους είδους οι τριβές επιτείνουν την εικόνα ρευστότητας στον Συνασπισμό και την αβεβαιότητα για τη μελλοντική συνύπαρξη.

3. Η ακαθόριστη και χωρίς σαφή στόχευση πολιτική του κόμματος, αλλά και του ΣΥΡΙΖΑ, που στερούν από τον χώρο τη δυνατότητα προσέγγισης ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων.

4. Η όξυνση της οικονομικής κρίσης, η οποία, δεδομένου ότι μιλάμε για ένα είδος Αριστεράς όπως αυτή που συνυπάρχει στον ΣΥΝ, δηλαδή με έντονα τα θεσμικά και «μεταρρυθμιστικά» χαρακτηριστικά, αφαιρεί σημαντικό μέρος από τη δυνατότητα πολιτικής πρωτοβουλίας και παρέμβασης και αυξάνει τον κίνδυνο ρήξης μεταξύ των πτερύγων της.

5. Η ατζέντα του Παπανδρέου στο μεταναστευτικό, η οποία έφερε το ΠΑΣΟΚ απέναντι από το σύνολο των πολιτικών κομμάτων πλην ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος, μόνος αυτός, όχι μόνο εγκρίνει το ανερμάτιστο μέτρο της αφειδώς παρεχόμενης ιθαγένειας σε μετανάστες, αλλά θεωρεί ότι είναι ελλιπές!

Το δύσκολο είναι ότι, στο πλαίσιο της παραδοσιακής Αριστεράς, οι θέσεις του ΚΚΕ – ενός κόμματος που πριν από λίγο καιρό πλακωνόταν με την αστυνομία σε κάθε μεταγωγή μετανάστη στα περίφημα «στρατόπεδα συγκέντρωσης» – για το μεταναστευτικό κινούνται αρκετά πιο κοντά στα λαϊκά στρώματα προτάσσοντας την προαιρετική απόκτηση της ιθαγένειας όταν ένα παιδί μεταναστών ενηλικιωθεί.

6. Το υπό διαμόρφωση πλαίσιο στα ελληνοτουρκικά, το οποίο δυσκολεύει όλο και περισσότερο για ένα κόμμα και έναν πολιτικό χώρο με εθνομηδενιστικές απόψεις. Εκτός του ότι η διαδικασία «διαλόγου» στην Κύπρο ευτελίζεται συνεχώς εκπίπτοντας σε παρωδία και εκθέτοντας αγρίως τον Χριστόφια ακόμη και στα μάτια των ακελικών, η διαφαινόμενη έναρξη ενός ακόμη γύρου ελληνοτουρκικής διαπραγμάτευσης έρχεται να βάλει στο τραπέζι δύσκολα θέματα.

* Το πρώτο και αυτονόητο είναι ότι δεν μπορεί πλέον να υπάρξει κανένα συνυποσχετικό για προσφυγή στη Χάγη αν πρώτα δεν διευκρινιστούν οι «γκρίζες ζώνες» που μας κληροδότησαν τα Ίμια και η Συμφωνία της Μαδρίτης. Με απλά λόγια, δεν υπάρχει Χάγη χωρίς τη διαπραγμάτευση επί κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας.

* Το δεύτερο, το οποίο θα αναφυεί σε λίγο, σχετίζεται ευθέως με νέες και ιδιαιτέρως σημαντικές παραμέτρους στο παιχνίδι της αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο, οι οποίες μάλιστα θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στην επόμενη φάση των ελληνοτουρκικών.

Όλα τούτα για τον Συνασπισμό μόνο ευχάριστα δεν θα είναι, δεδομένου ότι θα τη φέρουν πάλι στη δυσάρεστη θέση να αποτελεί τον πειθήνιο σύμμαχο του Παπανδρέου στο όνομα της... «ελληνοτουρκικής φιλίας»!

7. Η αμφισβήτηση της ηγεσίας του Τσίπρα από όλες σχεδόν τις πλευρές του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό ίσως είναι το πιο ζόρικο σημείο, καθώς, ανεξάρτητα από το είδος της κριτικής που ασκεί η κάθε πλευρά, όλες μαζί συναντώνται στη διαπίστωση ότι ο «μικρός»... δεν τραβάει, η Κουμουνδούρου μοιάζει άλλοτε με παιδική χαρά και άλλοτε με πεδίο μάχης και, σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί, όπως λέγεται, το κόμμα να μην έχει μια στοιχειωδώς ενιαία πολιτική έκφραση.

Του καταλογίζεται επίσης ότι το επερχόμενο έκτακτο συνέδριο δεν έχει κεντρική στόχευση – ούτε ιδεολογική ούτε πολιτική – ενώ δεν αποσκοπεί καν σε μια οριστική τακτοποίηση των σχέσεων του ΣΥΝ με τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά έχει αποκλειστικό στόχο, διά της αμφισβήτησης της λειτουργίας των σημερινών «τάσεων», την ενδυνάμωση της ασθενούς σήμερα συσπείρωσης γύρω από τον Τσίπρα.

Μόνο που αυτό το έργο το είδαν στην Κουμουνδούρου και επί Αλαβάνου, ο οποίος, επιχειρώντας ακριβώς το ίδιο, τελικά οδηγήθηκε στην έξοδο ηττημένος από τις τάσεις. Πάντως τα πράγματα σήμερα είναι ακόμη πιο περίπλοκα, αφού οι εσωτερικές διαιρέσεις των κομματικών... υποδιαιρέσεων είναι αμφίβολο αν μπορούν να παραγάγουν κάτι συνεκτικό και μάλιστα σε ένα συνέδριο χωρίς ορατό πολιτικό και ιδεολογικό περιεχόμενο.

Ως εκ τούτου, με δεδομένη και την πλήρη – πολλές φορές – σύγκρουση απόψεων, μια διάσπαση είναι πια εξαιρετικά πιθανή. Ήδη άλλωστε στην «Αυγή» διαβάζουμε κείμενα, στο πλαίσιο του εσωκομματικού «διαλόγου», τα οποία θέτουν ευθέως θέμα διάσπασης.


Ο παράγων Αλαβάνος

Όλες αυτές οι εσωτερικές τριβές δεν είναι κάτι νέο για τον ΣΥΝ. Όμως η επιστροφή του Αλαβάνου αυτή την περίοδο στο πολιτικό παιχνίδι φαίνεται να έχει μεγαλύτερο βάθος συγκριτικά με το πρόσφατο παρελθόν.

Ο Αλαβάνος δείχνει διατεθειμένος να τραβήξει το σχοινί της αμφισβήτησης του Τσίπρα, αλλά και να χαράξει σαφείς διαχωριστικές γραμμές. Βασικός στόχος του είναι να δημιουργήσει το πρόπλασμα ενός νέου πολιτικού σχηματισμού – αρχικά στις παρυφές του ΣΥΝ, ίσως εν συνεχεία συμπεριλαμβάνοντας ολόκληρο τον ΣΥΡΙΖΑ και εν τέλει με στόχο να κυριαρχήσει απολύτως στον χώρο της «Ριζοσπαστικής Αριστεράς» αφήνοντας εκτός νυμφώνος το ανανεωτικό τμήμα του σήμερα ενιαίου χώρου.

Τούτη τη φορά πάντως είναι προφανές ότι θα κινηθεί με χαμηλότερους τόνους έναντι του ΣΥΝ, χωρίς τις μετωπικές συγκρούσεις που του στοίχισαν την απόλυτη απομόνωση των τελευταίων μηνών. Αντιθέτως έχει, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, δείξει πως θα «παίξει» σε τρία επίπεδα:

* Με την κυριακάτικη εφημερίδα η οποία θα βγει από την ΚΟΕ και την ΚΕΔΑ.

* Με συνεχείς παρεμβάσεις που θα επικεντρώνουν σε θέματα περί την οικονομική κρίση, με στόχο να διεμβολίζει επί το... «κινηματικότερον» τον Συνασπισμό και να παίρνει αποστάσεις τόσο από την Ανανεωτική Πτέρυγα όσο και από την «προεδρική φρουρά» του ΣΥΝ.

* Με την αργή αλλά σταθερή στροφή προς τις παλιές θέσεις του για τα εθνικά, τις οποίες πούλησε όταν ανέλαβε την ηγεσία του Συνασπισμού.

Ένα κράμα οικονομικής κρίσης, αντινεοφιλελευθερισμού και εθνικών θεμάτων θα συνθέσει λοιπόν τη ρητορική του, αλλά η στροφή στα εθνικά μάλλον θα είναι το καθοριστικό στοιχείο: είναι άλλωστε το μόνο που μπορεί να παραγάγει ιδεολογικές τομές, ρήξεις και οριοθετήσεις στο τμήμα αυτό της Αριστεράς. Επίσης το μόνο που μπορεί να προσελκύσει, εκτός από σημερινούς σταθερούς συμμάχους του, το πιο δυναμικό τμήμα του τριχοτομημένου Αριστερού Ρεύματος σε περίπτωση διαζυγίου στον Συνασπισμό.

Ο χρόνος θα δείξει αν οι προσδοκίες του θα ευοδωθούν ή θα κάνει απλώς μια τρύπα στο νερό. Προς το παρόν πάντως η επένδυσή του σε μια διάσπαση του Συνασπισμού είναι αυτή που ο ίδιος προκρίνει. Οψόμεθα ες συνέδριον λοιπόν...